Opinion
L'istòria mau conoissuda dei protestants provençaus (1): Lo Luc
Fin dau sègle 16, l’Edicte de Nantas permete ai protestants de practicar dins 950 vilas dau reiaume. Lo Luc es designat per ordonança deis Estats de Provença en data dau 23 de febrier de 1601.
Siguent aquelei disposicions, avèm:
Aquelei tres vilas foguèron designadas lei tres “plaças de seguretat” dei protestants provençaus. Aquelei temples èran a una distància mai o mens importanta dei vilas màgers de Provença, segurament per embestiar au passatge lo desvelopament dau nombre dei protestants e mandar lei practicants devèrs lei perifèrias.
Lo Luc foguèt notat per lei comissaris perqué èra la comuna èra ja notada dins l’Edicte de Peitieus, qu’aqueu de Nantas confirmava. En 1611 li èra ja un temple protestant.
La senhoriá dau Luc aviá coma senhor lo baron d’Alemanha de Provença, cap militar dei Protestants provençaus. Permetèt segurament una implantacion mai facila dau protestantisme au Luc.
I aguèt 150 personas protestantas au Luc. Lo temple èra dins lo Quartier deis Òrts, actuala plaça de la Libertat. Lei jorns de culte atiravan ben de monde qu’aviá una repercussion positiva sus l’economia locala. La glèia protestanta dau Luc s’estendiá a un vintenau de vilas: Tolon, Draguinhan, Grassa, Antíbol... Imaginatz la distància per la frequentar.
En 1678, la comuna decide de donar un luec per sepelir lei protestants. Serà sus lo camin de Brinhòla, pròche Sant Antòni.
En 1685, l’Edicte de Fontainebleau suprime lei temples e escòlas protestantas. Lo cementèri es destruch per òrdre dau Luectenent generau dau rei en Provença. Per lei protestants sabèm la chausida: abjurar per demorar e èstre susvelhats amb la pression sociala o fugir fòra lo reiaume de França que lo rei vòu monoreligiosa. Tot es fach per netejar l’istòria e la memòria protestanta dau sector.
Ne’n rèsta plus ara que lei dos piliers en forma de pilastres dorics après lo pònt que solament leis ancians sabon que se ditz Pònt dau cementèri dei protestants. Es una dei raras traças fisicas, senon la soleta, de monuments protestants provençaus demorant dins l’actuau departament de Var. De qué inspirar una reflexion sus lo rapòrt entre traças e memòria.
Traças toponimicas dau Luc:
Fa pensar au quartier de Marselha “Menpenti” < Me’n penti, que bensai lo nom vendriá de la Capèla de Menpenti, de culte Reformat cf. Henri Bosc. Société de l’histoire du protestantisme français.
Referéncias:
— Le Luc et Le Cannet des Maures d’hier à aujourd’hui, Christiane Benazet. Editions Sutton, 2013, pp. 34.35 « Le pont du cimetière des protestants »
— http://www.mairie-leluc.com/patrimoine-2
— https://fr.wikipedia.org/wiki/Allemagne-en-Provence
— https://fr.wikipedia.org/wiki/Nicolas_Mas-Castellane
— http://www.appy-histoire.fr/index.php/documents-imprimes/568-les-protestants-de-manosque-et-la-revocation-de-ledit-de-nantes-une-identite-detruite
Siguent aquelei disposicions, avèm:
— Manòsca, a proximitat relativa de Luberon
— Velaurs, temple dei comunitats de Marselha e-s Ais
— Lo Luc, temple de la comunitat de Tolon
— Velaurs, temple dei comunitats de Marselha e-s Ais
— Lo Luc, temple de la comunitat de Tolon
Aquelei tres vilas foguèron designadas lei tres “plaças de seguretat” dei protestants provençaus. Aquelei temples èran a una distància mai o mens importanta dei vilas màgers de Provença, segurament per embestiar au passatge lo desvelopament dau nombre dei protestants e mandar lei practicants devèrs lei perifèrias.
Lo Luc foguèt notat per lei comissaris perqué èra la comuna èra ja notada dins l’Edicte de Peitieus, qu’aqueu de Nantas confirmava. En 1611 li èra ja un temple protestant.
La senhoriá dau Luc aviá coma senhor lo baron d’Alemanha de Provença, cap militar dei Protestants provençaus. Permetèt segurament una implantacion mai facila dau protestantisme au Luc.
I aguèt 150 personas protestantas au Luc. Lo temple èra dins lo Quartier deis Òrts, actuala plaça de la Libertat. Lei jorns de culte atiravan ben de monde qu’aviá una repercussion positiva sus l’economia locala. La glèia protestanta dau Luc s’estendiá a un vintenau de vilas: Tolon, Draguinhan, Grassa, Antíbol... Imaginatz la distància per la frequentar.
En 1678, la comuna decide de donar un luec per sepelir lei protestants. Serà sus lo camin de Brinhòla, pròche Sant Antòni.
En 1685, l’Edicte de Fontainebleau suprime lei temples e escòlas protestantas. Lo cementèri es destruch per òrdre dau Luectenent generau dau rei en Provença. Per lei protestants sabèm la chausida: abjurar per demorar e èstre susvelhats amb la pression sociala o fugir fòra lo reiaume de França que lo rei vòu monoreligiosa. Tot es fach per netejar l’istòria e la memòria protestanta dau sector.
Ne’n rèsta plus ara que lei dos piliers en forma de pilastres dorics après lo pònt que solament leis ancians sabon que se ditz Pònt dau cementèri dei protestants. Es una dei raras traças fisicas, senon la soleta, de monuments protestants provençaus demorant dins l’actuau departament de Var. De qué inspirar una reflexion sus lo rapòrt entre traças e memòria.
Traças toponimicas dau Luc:
— lo “pònt dau cementèri dei Protestants” amb lei dos pilastres que li demòran
— lo quartier dau “Repenti” dins lei campanhas au sud dau Luc (francizat en Répenti), quartier dei protestants plaçat a l’escart dau centre dau Luc e a l’escart entre totei lei vilatges entorn.
— lo quartier dau “Repenti” dins lei campanhas au sud dau Luc (francizat en Répenti), quartier dei protestants plaçat a l’escart dau centre dau Luc e a l’escart entre totei lei vilatges entorn.
Fa pensar au quartier de Marselha “Menpenti” < Me’n penti, que bensai lo nom vendriá de la Capèla de Menpenti, de culte Reformat cf. Henri Bosc. Société de l’histoire du protestantisme français.
Referéncias:
— Le Luc et Le Cannet des Maures d’hier à aujourd’hui, Christiane Benazet. Editions Sutton, 2013, pp. 34.35 « Le pont du cimetière des protestants »
— http://www.mairie-leluc.com/patrimoine-2
— https://fr.wikipedia.org/wiki/Allemagne-en-Provence
— https://fr.wikipedia.org/wiki/Nicolas_Mas-Castellane
— http://www.appy-histoire.fr/index.php/documents-imprimes/568-les-protestants-de-manosque-et-la-revocation-de-ledit-de-nantes-une-identite-detruite
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#3 que òc! article subre interessant de propausar coma panel d'informacion a la comuna.
#1 Ça'm par qu'era question d'istòria, de cresenças e de drèt d'arreligions diuersas en eth reiaume de França. Damb hièstras dauridas entà discutir dera memòria deths pòbles e deth besonh de sauvar eths sons elements materiaus com uns testimònis segurs.......
Trop soent eths occitans an era tendencia de dar mès importança aras formas, que ath contengut, d'un discors. Atau, en lòc deth hons deth problema (que poderià ester era restauracion o valorisacion d'un monument per ex.) que te hen un cors de gramatica o d'ortografa !
Jo que soi tròp vielh entà d'auer poscut aprener ad escriuer en occitan ara escòla, e que'm hè dòu !..
Totun, cada causa ara sua plaça, e seguir un shinhau de metòde, se volem totis miar eras nòstas lengua e cultura cap ua naua vita entermièi d'era sua gent.
#1 ;-)
Lenga e verbes
- segond lo texte, l'edicte suprime, la comuna decide
- en luòc de las formas popularas suprima e decida, o de las formas dichas cultas incoativas suprimís o decidís.
Aquela causida es un brave compromés, conforma a l'etimologia latina, verbes en -ere, e non pas en -are e -ire.
La forma en -ar es un francisme; la forma en -ir e mai incoativa per alinhamant es lorda e passa mal, levat en certas regions.
Las conjugasons dels verbes en -er/re son en mai plan simplas dins certes parlars e de recomandar.
Per quant al participi passat e/o l'adjectiu, se pren en doblet, suprimit/suprés, decidit/decis.
Per quant a l'infinitiu, suprémer/suprímer e decíder sémblan adaptats
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari