Opinion
An causit l’occitan
Dus ans enlà, damoravan pas sonque quauques mainatges a seguir un ensenhament d’occitan dens lo sud de Gironda...
Seràn mei de dus-cent-cinquanta a la rentrada que ven, enter classas bilingüas, collègi e licèu.
Un miracle? Solide que non, mes lo trabalh acarnassit d’una còla que decidit d’empachar la mòrt programada. Èran pas numerós e pas tanpauc “occitanistas de las associacions”, mes cadun au son nivèu hasut lo chic que podèva har... Los uns s’aucupavan de politica e poduren gahar la classa bilingüa, los auts d’ensenhament o d’animacion e poduren organisar e convéncer.
La batalha estut ganhada. Mes solide pas la guèrra e sabem plan que tot se pòt aterrar en chic de temps. Un cambiament de la lei, quauquas maishantas volontats o tot simplament la casuda deu vam e lo descoratjament puirin portar lo tot a cabussar.
Mes pas arren sii estat possible shens los mainatges, e pas arren non puirà pas contunhar se s’estancan las inscripcions. I a donc tot interés d’ensajar de compréner çò que los i agrada e los pòrta a seguir aqueth ensenhament.
Son sonque quauquas ideas que vorrí açí amassar: lo camin es tròp nau per poder presentar concluidas generaus. Deisham egau de presentar quauquas regas atau d’ajudar a endralhar lo camin dens autes lòcs.
Convivéncia: La rason purmèira de causida de l’òc, que casí tots los dròlles presentan, es la cerca de convivéncia.
Elègi de l’ensenhament actiu? Elègi de la civilisacion deu paratge? Probable los dus.
Solide, opcionau e inutile, l’ensenhament de l’occitan deu estar actiu mes pas sonque. Deu tanben estar eficaç, au risc de pérder tota credibilitat.
Una via de seguir sovent estrèita enter contengut e accion, enter activitat e rambalh: apitar un cors actiu dens la patz e lo respèit deus uns e deus auts (i comprés de l’ensenhaire) en tot escapar a l’autoritarisme mes en tot manténer l’autoritat... Lo professor d’occitan es condemnat a i escàser!
Identitat: lo mot es pas jamei emplegat, mes bèra tropa de mainatges disen estar urós de compréner l’istòria e la cultura de lor país (per nosauts en partir d’Aquitània e Gironda).
“En occitan aprenem l’istòria de nòsta region que nos an pas jamei ensenhada”. Lo Claudi Marti cantava pas auta causa dens sas cançons. La fèiçon d’ic díser es chic diferenta: los dròlles ne vòlen pas mei cambiar lo monde, vòlen lo compréner e s’i integrar. Mes los i agrada sovent l’idea de sauvar una cultura qu’es a desaparéisher, e aquò d’autant mei que lo temps de la vergonha estant acabat, n’arriban pas de compréner perqué aver tuat la lenga....
Aquesta injustícia, los mei joens, que de fèiçon generau n’aiman pas l’injustícia, i son sovent sensibles...
Aqueth besunh d’identitat se tròba encara mei agut en çò deus mainatges venent d’autas culturas, en sud-gironda, lo mei sovent, magrebins, africans o portugués. E aquò pausa a tots l’identitat plurau, la de doman, solide...Un gatge pedagogic preciós e una brava escòla deu paratge!
Modernitat: La modernitat es pas jamei demandada: es evidenta e los mainatges son a còps estonats de descubrir que pòt (o qu’a podut) pausar problema. Vesen pas briga d’oposicion enter tradicion e modernitat e pr’aquò, i a au mens duas rasons:
Inutilitat: De segur, son pas los qu’an causit l’occitan que pausan la question, mes los auts, la màger part deus que pensan que parlar lo francés (e de mei en mei l’inglés) es pro per víver de plan.
Es pas la pena d’ensajar de díser lo contrari, an rason, es evident... Manca que l’èster uman non viu pas sonque de pan, mes tanben de cultura: l’occitan pòrta pas lo pan mes pòrta la cultura.
“Un mei” de Cultura: Au cors d’occitan d’estar un camin de cultura, de praticas artisticas e intelectuaus, de soscadís de la coneishença e deu monde en generau. La concurència dab lo latin (establida per los programis escolars) nos mia a soscar de mei en mei suu tarrenc culturau: fau tanben convéncer los pairs totjorn ahamiats d’una “opcion” prau nin.
A còps, la cultura pòt portar lo pan e mancam pas d’ic contar: los mestiers de l’occitan, lo “de mei” suu CV e los punts au bachelierat. Mes sabem plan qu’es pas jamei aquò que va endralhar la decision.
Damòra un problema: a de qué pòt servir l’occitan un còp clavada la pòrta de l’escòla?
Vertat que s’i vèi pas jamei l’occitan dens la vita-vitanta ni mei dens lo media...A de qué pòt servir una lenga casí desapareishuda deus besunhs de cada jorn?
Ensajam (dab Gric de Prat per exemple) d’apitar un clòsc de vita publica, mes damòra tant chic de causa... Organisam praus mainatges hèstas gasconas atau de los i balhar la possibilitat d’amuishar çò qu’aprènen, mes es pas pro...
Aquí pas de responsa, manca una luta politica de longa que sembla pas d’espelir en aqueth moment...
Alavetz, que respon? Avem pas trobat, manca d’amuishar la vertat: la vita publica occitana existis pas, la vita familiau pòt tornar se los mainatges pòrtan la lenga dens la familha, de uei e de doman...
Es lo camin qu’auràn de préner!
Afècte: La causida de l’occitan damòra davant tot una causida afectiva.
Quan se debana plan, la pratica d’una lenga escanada que lo cors hèi tornar víver lo temps d’un ensenhament, en.hortis aqueth afectiu en crear un viscut collectiu preus mainatges (coneishem tots la plaça màge deu cant en occitan) mes tanben en har vàser per cadun la consciéncia d’estar portaire de civilisacion.
Fin-finau, portar los nins a causir l’occitan e mei a contunhar, es bravament mauaisit: las “armas” costumèiras deus ensenhaires son plan sovent hòrabandidas...Lo professor d’occitan en deu apitar d’autas e inventar, inventar...
Atau com disè lo F. Castan, “Se trobar de tostemps aus lòcs de mei grana obertura” es una condicion deu subervíver e shens aquò, solide vendrà la mòrt...Un jorn o l’aut.
Eric Roulet e Natalia Casaucau
Seràn mei de dus-cent-cinquanta a la rentrada que ven, enter classas bilingüas, collègi e licèu.
Un miracle? Solide que non, mes lo trabalh acarnassit d’una còla que decidit d’empachar la mòrt programada. Èran pas numerós e pas tanpauc “occitanistas de las associacions”, mes cadun au son nivèu hasut lo chic que podèva har... Los uns s’aucupavan de politica e poduren gahar la classa bilingüa, los auts d’ensenhament o d’animacion e poduren organisar e convéncer.
La batalha estut ganhada. Mes solide pas la guèrra e sabem plan que tot se pòt aterrar en chic de temps. Un cambiament de la lei, quauquas maishantas volontats o tot simplament la casuda deu vam e lo descoratjament puirin portar lo tot a cabussar.
Mes pas arren sii estat possible shens los mainatges, e pas arren non puirà pas contunhar se s’estancan las inscripcions. I a donc tot interés d’ensajar de compréner çò que los i agrada e los pòrta a seguir aqueth ensenhament.
Son sonque quauquas ideas que vorrí açí amassar: lo camin es tròp nau per poder presentar concluidas generaus. Deisham egau de presentar quauquas regas atau d’ajudar a endralhar lo camin dens autes lòcs.
Convivéncia: La rason purmèira de causida de l’òc, que casí tots los dròlles presentan, es la cerca de convivéncia.
“L’occitan es pas com los auts cors, i a un bon ambient, es un ensenhament actiu e s’i pòt apréner gaujosament”.
“Lo cors d’occitan es un endrèit on lo professor nos comprén” Mes de tira, e plan sovent, lo dròlle d’ajustar “ Mes que s’i trabalha, aprenem autant com dens los auts cors”.
“Lo cors d’occitan es un endrèit on lo professor nos comprén” Mes de tira, e plan sovent, lo dròlle d’ajustar “ Mes que s’i trabalha, aprenem autant com dens los auts cors”.
Elègi de l’ensenhament actiu? Elègi de la civilisacion deu paratge? Probable los dus.
Solide, opcionau e inutile, l’ensenhament de l’occitan deu estar actiu mes pas sonque. Deu tanben estar eficaç, au risc de pérder tota credibilitat.
Una via de seguir sovent estrèita enter contengut e accion, enter activitat e rambalh: apitar un cors actiu dens la patz e lo respèit deus uns e deus auts (i comprés de l’ensenhaire) en tot escapar a l’autoritarisme mes en tot manténer l’autoritat... Lo professor d’occitan es condemnat a i escàser!
Identitat: lo mot es pas jamei emplegat, mes bèra tropa de mainatges disen estar urós de compréner l’istòria e la cultura de lor país (per nosauts en partir d’Aquitània e Gironda).
“En occitan aprenem l’istòria de nòsta region que nos an pas jamei ensenhada”. Lo Claudi Marti cantava pas auta causa dens sas cançons. La fèiçon d’ic díser es chic diferenta: los dròlles ne vòlen pas mei cambiar lo monde, vòlen lo compréner e s’i integrar. Mes los i agrada sovent l’idea de sauvar una cultura qu’es a desaparéisher, e aquò d’autant mei que lo temps de la vergonha estant acabat, n’arriban pas de compréner perqué aver tuat la lenga....
Aquesta injustícia, los mei joens, que de fèiçon generau n’aiman pas l’injustícia, i son sovent sensibles...
Aqueth besunh d’identitat se tròba encara mei agut en çò deus mainatges venent d’autas culturas, en sud-gironda, lo mei sovent, magrebins, africans o portugués. E aquò pausa a tots l’identitat plurau, la de doman, solide...Un gatge pedagogic preciós e una brava escòla deu paratge!
Modernitat: La modernitat es pas jamei demandada: es evidenta e los mainatges son a còps estonats de descubrir que pòt (o qu’a podut) pausar problema. Vesen pas briga d’oposicion enter tradicion e modernitat e pr’aquò, i a au mens duas rasons:
— Lo temps de la vergonha de la lenga es acabat: quan se tròba un ereitatge rurau (mes qu’a casí desapareishut) com un gran-pair que parla occitan, es perfèitament assumit e lo dròlle n’es pro fièr. Quan i a pas nat erèitagte (çò que se tròba lo mei sovent), los dròlles prenen la cultura atau, shens ierarquia lingüistica e istorica.
— La modernitat es pas un problema per un nin, pr’amor qu’es modern eth-medish. S’i banha tota la jornada e li pareish normau, i comprés per la cultura occitana.
Au contrari, serà un ensenhament que non pas d’amuishar la luta de la cultura d’òc en delà los sègles per guardar modernitat e creativitat... Una bèra dralha de soscar!— La modernitat es pas un problema per un nin, pr’amor qu’es modern eth-medish. S’i banha tota la jornada e li pareish normau, i comprés per la cultura occitana.
Inutilitat: De segur, son pas los qu’an causit l’occitan que pausan la question, mes los auts, la màger part deus que pensan que parlar lo francés (e de mei en mei l’inglés) es pro per víver de plan.
Es pas la pena d’ensajar de díser lo contrari, an rason, es evident... Manca que l’èster uman non viu pas sonque de pan, mes tanben de cultura: l’occitan pòrta pas lo pan mes pòrta la cultura.
“Un mei” de Cultura: Au cors d’occitan d’estar un camin de cultura, de praticas artisticas e intelectuaus, de soscadís de la coneishença e deu monde en generau. La concurència dab lo latin (establida per los programis escolars) nos mia a soscar de mei en mei suu tarrenc culturau: fau tanben convéncer los pairs totjorn ahamiats d’una “opcion” prau nin.
A còps, la cultura pòt portar lo pan e mancam pas d’ic contar: los mestiers de l’occitan, lo “de mei” suu CV e los punts au bachelierat. Mes sabem plan qu’es pas jamei aquò que va endralhar la decision.
Damòra un problema: a de qué pòt servir l’occitan un còp clavada la pòrta de l’escòla?
Vertat que s’i vèi pas jamei l’occitan dens la vita-vitanta ni mei dens lo media...A de qué pòt servir una lenga casí desapareishuda deus besunhs de cada jorn?
Ensajam (dab Gric de Prat per exemple) d’apitar un clòsc de vita publica, mes damòra tant chic de causa... Organisam praus mainatges hèstas gasconas atau de los i balhar la possibilitat d’amuishar çò qu’aprènen, mes es pas pro...
Aquí pas de responsa, manca una luta politica de longa que sembla pas d’espelir en aqueth moment...
Alavetz, que respon? Avem pas trobat, manca d’amuishar la vertat: la vita publica occitana existis pas, la vita familiau pòt tornar se los mainatges pòrtan la lenga dens la familha, de uei e de doman...
Es lo camin qu’auràn de préner!
Afècte: La causida de l’occitan damòra davant tot una causida afectiva.
Quan se debana plan, la pratica d’una lenga escanada que lo cors hèi tornar víver lo temps d’un ensenhament, en.hortis aqueth afectiu en crear un viscut collectiu preus mainatges (coneishem tots la plaça màge deu cant en occitan) mes tanben en har vàser per cadun la consciéncia d’estar portaire de civilisacion.
Fin-finau, portar los nins a causir l’occitan e mei a contunhar, es bravament mauaisit: las “armas” costumèiras deus ensenhaires son plan sovent hòrabandidas...Lo professor d’occitan en deu apitar d’autas e inventar, inventar...
Atau com disè lo F. Castan, “Se trobar de tostemps aus lòcs de mei grana obertura” es una condicion deu subervíver e shens aquò, solide vendrà la mòrt...Un jorn o l’aut.
Eric Roulet e Natalia Casaucau
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Ai encara un còp l'impression que d'une critican (l'ortografia, lo lexic) mentre que n'i a pas pro que fan. Doncas « òsca » pels progreses de l'ensenhament en sud-gironda. Que contunhe e que se desvolope encara mai.
#27 an causat!!!
A Eric
M'agradariái qu'Eric escrivèssa un article " an causit l'occitan!".
Es pas complicat de desblocar l'occitan que dòrm demest los ancians, los qu'an un accent prononciat.
Sufís d'i anar a la rescontre e de paréisser pas se trufar d'eles.
Sufis de díser bonjorn e quicòm de cortet sul temps, e de demandar ton camin.
Te respondràn en patoès naturalament e s'i metràn entre eles.
Passat l'efieit de suspresa, causaràn d'aquò...
Lo sénher Balloux a pas faus. Mas lo sénher Roulet tanpauc. Situacion complicada d'una lenga clandestina, morenta o delaissada.
Pasmens, levem lo capèl a de professionals coma lo sénher Roulet que, dins la situacion locala qu'es la sieuna, tira camin umilament, activament e coratjosament !
L'occitanisme amb sas accions alunhadas de la basa e sa manca d'objectivitat nos a menats ont sèm.
D'ara enlà... estrategia menimosa, metòde, organizacion, e un asuèlh : la societat (locutors/non-locutors). Aicí la tòca urgenta, aicí lo darrièr esper ! Si que non, segràn la delegitimizacion, l'oblidança e l'indiferéncia generalas après 2030. Alara, lo combat serà perdut e plorarem tant que voldrem d'èsser passats a costat de l'evidéncia pendent mièg-sègle.
L'escòla republicana partiguèt de la basa. Las escòlas fuguèron coma milièrs de QG identitaris destructius dins los cantons e recantons del país. A nosautres de tornarmai "estelar" lo terrenh, mas aqueste còp de QG identitaris constructius.
Per çò qu'es de ieu, un darrièr ensag, un gròs, e pas sol : capitarà o capitarà pas. Tot dependrà de nòstra volontat e mai de nòstra capacitat d'aimar los autres e de far qu'aimen tornar lor vida Aicí, Ara amai Deman. Seretz al fial de tot biais, se l'alhòli vòl ben començar de montar... vos direm mai vèrs la fin de l'an. Afar de sègre...
Adiu Gaby,
Aprenori l'occitan en escotar e aquò dempui l'atge de 11 ans.... Avem, ma generacion com dis, la de las annadas 80, tornat hargar com podem e dab lo chic que damorava, Devem n'aver vergonha ?
Jo parli occitan tota la jornada e en familha, benlèu los darrèirs de Gironda, nos devem carar pr'amor de l'imperfeccion supausada de la nòsta lenga ?
La lenga que hargam e una de doman (se i a un doman) e la comparason dab l'ortodoxia francesa ridicula !
Te prepausi de venir la setmana que ven har los cors aus 170 dròlles...Benlèu qu'ací comprendràs un chic mei la realitat de l'occitan...
Es imperfèit ? Farlabicat ? Faus ? Assumi...Es pas grèu, un còp la lenga mòrta puiràs totjorn balhar leçons...
Quan se morris una lenga, se torna bastir dab que podem pescar d'ací d'alà e la linguistisca ten chic de plaça. Sas com jo que pas mei digun o casí parla en Sud-Gironda e que tot lo monde s'en trufa!
Davant de jutjar çò que hesen los auts, espia alentorn de tu e tira-te de ton saunèi.
Dab mas amistats
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari