Me brembi plan qu’un jorn, a la debuta de las annadas 90, sia pauc de temps après la caduda deu comunisme, me soi trobat en Polonha a espiar un jornau televizat dambe amics que comprenguèvan pas un sol mot de la lenga. E ben, me creseratz o pas, totis se son apercebuts de la qualitat de la informacions balhadas. Subjèctes bracs, gaireben pas nat comentari, solide pas brica de “micro-trepader”, ço que permetèva de tractat un bon nombre de tèmas d’un pauc de pertot dens lo monde dens l’espaci de trenta minutas. 
 
Mes aquò, èra abans ...
 
Chic a chic, èi vist la qualitat deus jornaus televizats baishar dinc a aténher lo nivèu ... deus nòstes. Es pas pauc díser. 
 
Reportatges suu temps que hè en debuta d’emission, entrevistas de monde en vacanças, de dròlles sus la platja, lo finestron polonés avèva copiat dambe çò de pièger los occidentaus que, eths, escarnissan los nòrdamericans. 
 
Mes lo pièger èra de vénguer. 
 
Dempuèi l’arribada au poder deu partir Dret et Justícia (Prawo i Sprawiedliwość, en brac PiS), me soi botat a regretar las entrevistas de nenets sus la platja. 
 
Lo ton en vengut fòrça politic e la propaganda escusèra e limaishorda que coneishèm se’s cambiada en artilheria de las pesugas. 
 
La cibla màger deus jornalistas de TV Polska es lo partit d’opausicion Platforma Obywatelska (Platafòrma Ciutadana) acusat de totis los maus de la Tèrra. 
 
En dusau trobam l’Union Europenca, mes particularament Angela Merkel e darrèrament Emmanuel Macron. Los reportatges s’ahuecan sus èths e sus lor personalitat end´amagar los subjèctes reaus deu debat (la directiva suus trabalhadors destacats).
 
Mes lo som de la manca de rigor s’encontra quan se tracta deus refugiats. Darrèrament, la cancelièra alemanda avèva declarat regretar pas nada decision presa en 2015 au moment de la crisi deus refugiats, e los jornalistas poloneses d’ajustar: “E totun los atemptats terroristes (imatges de Barcelona) e l’ahar de Rimini ne son la consequéncia”. Ah bon. 
 
Cau explicar qu’on coble polonés en vacanças a Rimini es estat sauvatjament atacat sus la platja de nueit per quate piris qu’an tustat l’òme e forçada la hemna. 
 
Sens nada rigor jornalistica, estoc anonciat lo purmèr jorn qu’èran “òmis d’origina d’Africa deu nòrd”. Puèi, lo dusau jorn, qu’èran “probablament originaris d’Africa deu nòrd” abans d’estar “shens de dobte migrants illegaus” lo tresau jorn. 
 
Coma los assautaires son pas estats arrestats, pas nat element permet de díser causas atau, e los “probablament” e los “shens de dobte” hèn pas part deu vocabulari jornalistic. Ajustatz ad aquò l’intervencion d’un politician que ditz au miei deu reportatge que “los refugiats venguen en Euròpa ende panar, tuar e forçar hemnas”, e atz aquí un panorama gaireben complet de la television estatala polonesa en 2017.