Opinion
L’independéncia d’Occitània? Òc, mas amb qui?
Me desencusaretz, se vos plai, de voler, un còp de mai, imitar lo títol de l’article de Terric Lausa qu’es, que ieu sacha, lo mai legit de Jornalet, amb mai de 43 000 lecturas quora se poiá encara comptar publicament. Ma question ven, de tot segur, dals debats frequents dins l’occitanisme, e de l’actualitat, puei qu’escrivo aquestas linhas dal temps que lo Parlament de Catalonha fa acte d’independéncia en votant la Lei dal Referendum.
Los eschambis frequents entre occitans e catalans, perque, coma o ai explicat dins un autre article, partejam un meteis espaci de comunicacion, nos convian a comparar Occitània e Catalonha... per tal de constatar que, evidentament, non son pas comparablas!
Sensa parlar de la natura administrativament fragmentaa dals Païses Catalans, los catalans dal Principat an pas, d’efiech, perdut lor lenga pròpria. Sabon qual son, tenon d’institucions per eles, an los means economics e socials d’entreprendre lor chamin de libertat. Sèrvan la remembrança d’un passat prestigiós, e an eissaiat d’èsser independents d’Espanha a partir de la fin dal sègle XIX.
Per resumir, an mai o mens tot çò qu’avèm pas, e patissèm una situacion d’alienacion tan granda que nieus d’occitanistas pareisson de voler neiar o eissubliar que i aviá ben una mena de consciéncia nacionala a l’epòca de la Crosaa, fach totun ben coneissut dals cerchaires especialistas de l’Edat Meana.
E aüra me pausarai la question: se sio independentista? D’en primier, dirai que sio independentista de totes los pòbles: chascun d’eles a drech, per ieu, de cerchar de se governar liurament, e se la forma de governament que li correspònd es aquela de l’estat, en nom de qué me i opausario? Pasmens, se d’èsser independentista vòl dire que me penso que l’independéncia d’Occitània es una tòcha immediatament accessibla, sio ben obligat de respòndre que non, aüra me pòo pas dire independentista. O me chaldriá precisar que mon independentisme es virtual, sensa ges d’aplicacion immediata.
Perque, coma o ai anonciat dins lo títol, amb qui far l’independéncia? Se, segon qu’an vist d’unes, pòt semblar positiu que de personas non occitanistas se foguèsson identificaas, clarament o non, a una cèrta realitat occitana quora chalguèc votar sus lo nom de la region de Tolosa e Montpelhièr, non veo pas que los abitants d’Occitània, lo país, e en particular aqueles que vivon dins l’estat francés, cèrchen de se definir coma un pòble amb totas las consequéncias qu’aquò implicariá, entre las qualas la volontat d’èsser autonòms o independents. Pièger per l’independentisme occitan: los independentistas semblan de se conéisser totes, signe, dins un territòri de las larjas dimensions e de la populacion de mai de setze milions d’estatjants, qu’es un movement de portaa quasi confidenciala.
Doncas, l’independéncia amb qui? Per aüra, amb quasi degun, franc benlèu dals araneses, a mand, al moment que finisso aquest article, d’integrar una possibla republica occitanocatalana. E mentre que los unes espèran una reconquista per las vilas, e d’autres una reconquista a partir de las campanhas, aüra nos chal simplament subreviure.
E per poer subreviure, avèm una dificultat màger, que siam coma dins un cercle viciós. Per voler recobrar la lenga, nos chaldriá sentir coma un pòble, e per nos sentir coma un pòble, nos chaldriá recobrar la lenga. Per nos en sortir, d’aquel cercle viciós, creo que deuriam luchar tant sus lo frònt de la lenga, en militant per sa transmission e son usatge pertot, dins las vitas publica e privaa, sensa ges de complèxe, coma sus lo frònt dals dreches dals pòbles, sensa la paur de nos definir coma un pòble per lo simple fach que, a despart de las lengas inventaas, i a ges de pòble sensa lenga ni lenga sensa pòble.
Mas que volèm far? Trobar una vision comuna de país? O morir d’aise devesits?
Malgrat las dificultats nòstras, e ma volontat de realisme, contunho de pensar lenga, cultura, país.
Los eschambis frequents entre occitans e catalans, perque, coma o ai explicat dins un autre article, partejam un meteis espaci de comunicacion, nos convian a comparar Occitània e Catalonha... per tal de constatar que, evidentament, non son pas comparablas!
Sensa parlar de la natura administrativament fragmentaa dals Païses Catalans, los catalans dal Principat an pas, d’efiech, perdut lor lenga pròpria. Sabon qual son, tenon d’institucions per eles, an los means economics e socials d’entreprendre lor chamin de libertat. Sèrvan la remembrança d’un passat prestigiós, e an eissaiat d’èsser independents d’Espanha a partir de la fin dal sègle XIX.
Per resumir, an mai o mens tot çò qu’avèm pas, e patissèm una situacion d’alienacion tan granda que nieus d’occitanistas pareisson de voler neiar o eissubliar que i aviá ben una mena de consciéncia nacionala a l’epòca de la Crosaa, fach totun ben coneissut dals cerchaires especialistas de l’Edat Meana.
E aüra me pausarai la question: se sio independentista? D’en primier, dirai que sio independentista de totes los pòbles: chascun d’eles a drech, per ieu, de cerchar de se governar liurament, e se la forma de governament que li correspònd es aquela de l’estat, en nom de qué me i opausario? Pasmens, se d’èsser independentista vòl dire que me penso que l’independéncia d’Occitània es una tòcha immediatament accessibla, sio ben obligat de respòndre que non, aüra me pòo pas dire independentista. O me chaldriá precisar que mon independentisme es virtual, sensa ges d’aplicacion immediata.
Perque, coma o ai anonciat dins lo títol, amb qui far l’independéncia? Se, segon qu’an vist d’unes, pòt semblar positiu que de personas non occitanistas se foguèsson identificaas, clarament o non, a una cèrta realitat occitana quora chalguèc votar sus lo nom de la region de Tolosa e Montpelhièr, non veo pas que los abitants d’Occitània, lo país, e en particular aqueles que vivon dins l’estat francés, cèrchen de se definir coma un pòble amb totas las consequéncias qu’aquò implicariá, entre las qualas la volontat d’èsser autonòms o independents. Pièger per l’independentisme occitan: los independentistas semblan de se conéisser totes, signe, dins un territòri de las larjas dimensions e de la populacion de mai de setze milions d’estatjants, qu’es un movement de portaa quasi confidenciala.
Doncas, l’independéncia amb qui? Per aüra, amb quasi degun, franc benlèu dals araneses, a mand, al moment que finisso aquest article, d’integrar una possibla republica occitanocatalana. E mentre que los unes espèran una reconquista per las vilas, e d’autres una reconquista a partir de las campanhas, aüra nos chal simplament subreviure.
E per poer subreviure, avèm una dificultat màger, que siam coma dins un cercle viciós. Per voler recobrar la lenga, nos chaldriá sentir coma un pòble, e per nos sentir coma un pòble, nos chaldriá recobrar la lenga. Per nos en sortir, d’aquel cercle viciós, creo que deuriam luchar tant sus lo frònt de la lenga, en militant per sa transmission e son usatge pertot, dins las vitas publica e privaa, sensa ges de complèxe, coma sus lo frònt dals dreches dals pòbles, sensa la paur de nos definir coma un pòble per lo simple fach que, a despart de las lengas inventaas, i a ges de pòble sensa lenga ni lenga sensa pòble.
Mas que volèm far? Trobar una vision comuna de país? O morir d’aise devesits?
Malgrat las dificultats nòstras, e ma volontat de realisme, contunho de pensar lenga, cultura, país.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Respondrai a chascuna d'aquelas quatre remarcas qu'ai manlevadas a de comentaris pertinents.
1) "Lo nacionalisma occitan es confrontat a dus adversaris identitaris... :
A - l'imperialisma "jacobin" francés
B - los regionalismas Biarneses, Provençaus, Nissarts, que s'an quitament consciénça de viure dins un "País d'Òc", son 1) Franceses, 2) de Biarn, Provença, Niça mai que d'Occitània."
Respònsa : Segur que l'emperialisme "jacobin", lo centralisme, tot aquò nos aclapa e nos estrechís la consciença. Per quant als regionalismes, vos pausarai una question. La prumièira de las identitats, a quante gra, a quante nivèl la vivètz d'en prumièr ? Lo pichòt país onte avètz fach vòstra vida emb de la comuna que s'i restaca e onte naisseguètz ? O ben la granda espandida talament aluentada de la vida vidanta dau monde que ne'n ven abstracha e de mau conçaupre ? Aitant França coma Occitania son de projècts esteriors a la societat, projècts d'un elèit entellectuau o/e politic, que la societat es pas emplicada dinc son elaboracion : aquelas concepcions abstrachas o/e enteressadas li son empausadas. Malerosament, aquò non pòt que capitar emb de la fòrça o a còps de messatges mediatics o escolars.
2) "Los locutors natius an a l'un còp una consciéncia locala e una consciéncia mai larja... tot contat rebatut aqueu mond parlavan coma elos... aquelos que te contan aquò ne tiran pas de conclusions sus una nacion occitana o aure."
Respònsa : respondrai coma dinc l'estrach n°1). Mès ajustarai quicòm : se convenèm que la consciença locala poiriá menar a una consciença globala, coma vai que lo movement occitanista despièi mièg-sègle ague pas centrat sas teorias, sos metòdes e sas accions sus aquel constat, sus aquela basa de travalh, sus lo terrenh sociau finalament ?! Tant de rats de bibliotèca e d'ensenhaires-universitaris per n'arrivar onte sèm ara ? Es un militant que vos o ditz e qu'a pres consciença despièi quauquas annadas que s'èra trompat de direccion. D'aquí enlai, avèm besonh urgentament d'actors sociaus, dals terrenhs sociau e politic locaus ! Quand avètz davant vos quauqu'us de malaut dau cur, li bailatz pas una potinga còntra la foira saique ? Avèm pas saupegut remediar logicament au mau que se presentava a nautres, talament desconnectats que siam de la basa. Amai o sèm encara...
Constate, Mossur Martel, que sètz puslèu conscient de certanas causas e pas tant desconnectat. Tanben, de qué prepausatz emb de vòstres collègas ensenhaires-universitaris, doctors e normalizaires de laboratòri ? De qué prepausatz de nòu, categoricament nòu, per nos sortir de l'endrona e dau constat catastrofic en 2017 per nòstra identitat ? Avèm besonh d'un grand plan d'accion sociala ! Se un jorn ausissètz parlar d'una desmarcha concertada e estrategicament novèla, enquicòm en Tèrra d'Òc, poirem comptar emb de vos, emb dals vòstres per jónher l'espelida d'una accion mens entellectualizada, mai sociala e l'ajudar per se desvelopar ? Siái seriós seriós.
3) "Los constats son justes, mès las solucions pas realistas. I a dos occitanismes, lo lingüistic e lo nacionalista, e tot lo monde se reconeis pas dins los dos a l'encòp. Son benlèu complementars..."
Respònsa : bòna remarca. Justament, pense que los dos an lur plaça. Mès la concentracion de fòrças e d'idèias deu se faire prumièira onte se tròva l'urgença, la prioritat : es a dire la consciença emb d'una lenga e una cultura de la "basa sociala locala" per tornar bastir las comunautats e donar l'envejar d'èstre, d'entrepréner adonc de Viure au País. La consciença globala vendrà a flor e mesura d'avançadas localas enterconnectadas per tota Occitania. L'escòla de la IIIena republica avaliguèt nòstras architecturas comunautàrias identitàrias pus o mens autonòmas emb d'escòlas pertot per lo país. E l'occitanisme, que demòra dinc l'"entre se" dals pichòts talhièrs e d'UOE de portada reducha, crei d'esversar la tendença ? Mon diu... Amai se ne'n fau ben un pauc de causas coma aquò, pense que las subvencions associativas, per de festetas e autres rescòntres sens ambicion devon èstre concentradas sus un grand plan d'accion. Tròp d'argent escampilhat despièi de decenias a d'eveniments pus o mens festius o "cerebraus" que nos an pas sortits de la crudèla realitat.
4)"L'angle d'ataca afectiu per la lenga fonciona plan de pertot, mès que far amb una lenga segonda?"
Respònsa : l'angle afectiu es un dals elements-claus. L'accion es "sicologica" e sociala. Fau talhar lo fiu de la trasmission trangeneracionala dau mau. Descomplessar, desfolar e valorizar las endividualitats, las familhas, las comunautats pièi la granda comunautat d'Òc. Dau locau vèrs lo globau, non pas lo contrari (ce que fai encara l'occitanisme dinc sa gtranda majoritat). Per còntra fau ben trovar una legitimitat a la lenga, una utilitat, una plaça admesa per la societat. E sarà tanben a la societat de dire qué n'espèra d'aquela lenga, de qué poiriá adurre de nòu a sa vida quela lenga maugrat son silenci. Poirem pas faire país (lenga/cultura/activitats) sens los endividús que compausan quela Tèrra d'Òc. Viratz mon prepaus de quante costat que voldretz, es aquí la realitat. Mès l'òbra sarà valorizanta tant per totes ! Es aquò que chau veire ! Avèm besonh d'armadetas localas, afecionadas, qu'auràn pas paur de travalhar ensems, de préner lenga emb de las estitucions localas e qu'anaràn coratjosament rescontrar sus plaça la populacion locala e los actors sociaus e politics locaus. Avèm d'aquí 2020 per entrincar quò, pièi d'aquí 2030 per esversar la tendença. Après, poirem dire que sèm... MÒRTS ! Benlèu que vendrem catalans après aquò : per ieu... tant mièlhs. Lo daumatge dinc l'afaire es que sarem pas estats fotuts de nos pensar : son totjorn los autres que nos recupèran...
Per acabar sus un ressòn positiu a tot aquò çai desbanat, de còps qu'ausiguetz parlar de quicòm dinc lo semèstre que ven, saguessiatz pas susprés. En defòra d'aquò, espère pasmens de veire ce que sortirà de la "Dintrada"... LEN-GA-DO-CIA-NA...
#15 "L'angle d'ataca afectiu per la lenga foncciona plan de pertot, mès que far amb una lenga segonda ?" sensibilizar al monde que demòra dins l'airal natural d'usatge vernaculari de la segonda qu'aquesta lenga auèi minorizada es LA BONA, l'autentica, que la lenga emplegada uèi dins la vida vitanta (lo francés) es sonque un utís de comunicacion, coma l'anglés al nivèu mondial, pas una marca identitaria.
L'occitan qu'es la "marca identitaria". Lo francés, l'anglés, son solide lengas necessarias de mestresar dins lo monde que vivèm, per'mor que son utisses indespensables per comunicar... Mès es pas necessari d'aver un "afectiu" per çò que demòra pas fin finala qu'un utís.
Vaquí çò que cal respondre als que dísen que la mestresa del francése e de l'anglés son indispensables : "oc, solide, son d'utisses plan utiles que cal plan mestresar a l'ora d'ara. Pr'aquò, demòran pas qu'utisses. Per contra, la lenga occitana es la marca identitaria d'aqueste País ont vivèm : es mès qu'indispensabla, es FONDAMENTALA ! L'òm pòt cambiar d'utís, uèi lo francés, benlèu doman l'anglés, l'espanhòu o lo chinés... Mès de tot biais, demoram Occitans, o sabèm per'mor que la lenga vernaculari d'aicí n'es lo testimòni".
En Occitània, se La lenga èra un còs Uman, l'anglés e lo francés ne serian son los braces e lo cap. E l'occitan, ne seria l'ADN. Los braces, lo cap son indispensables... L'ADN se ved pas, es pr'aquò fondamental.
Semantica de pòble
En catalan e castelhan, pòble a un sens, ensemble d'individús e petita vila.
En occitan e en francés, i a pas que lo primièr.
En França, un pòble de França es un concept englobant de regionalistas e fa pas recepta dins la populacion de regions identitarias.
L'angle d'ataca afectiu per la lenga foncciona plan de pertot, mès que far amb una lenga segonda?
De qué de mai qu'en francés a partejar? Quina conviviénça?
Un monde melhor? Un malhum de solidaritat?
O una replica de la França a escala reducha?
#13 Los constats son justes, mès las solucions pas realistas.
I a dos occitanismes, lo lingüistic e lo nacionalista, e tot lo monde se reconeis pas dins los dos a l'encòp. Son benlèu complementars...
I a dos apròchis lingüisticas, la revitalizacion de l'usatge e de la transmission dels parlars vernaculars demest lo natius/eiretièrs, e la difusion de l'occitan comun veīcular.
Los profesionals se mainan del segond, mès qual s'ocupa de la revitalizacion?
La revitalizacion es confrontada a la preséncia de pertot de francofònes, e qu'es pas cortés, e mai impossible de passar a l'òc sens problèma. Lo passatge a l'òc es solament possible entre occitanofònes; çò que limita las possibilitats.
Una estrategia seriá de crear d'activitats exclusivas entre occitanofònes, dins lo spòrt, la cultura, etc... Jogar a la petanca, a la belòta, de la musica, far de caminadas, e mai far de campisme dins de camps coma los naturistas...
Aquò's viure en circuit tancat...lo problèma es parièr per los aprenents e los occitanistas.
Las debutas seran malaisidas, mès cal tostemps començar a dos...
Dins lo trabalh es quicòm mai, se non que enebit...
En defòra d'un isolacionisme lingüistic, cossí parlar occitan amb lo francés lenga exclusiva.
#11 Vertat, i a aqueste cas dels Josius, unic dins l'istòria de l'Umanitat.
De tot biais, sèm pas dins aquesta posicion : Nautres Occitans sèm dins una posicion plan milhora, avèm una tèrra, emplegam encara un pauc nòstra lenga (es pas completament mòrta)... La problematica es que sèm dins un processus d'assimilacion : conquista politica de la dita tèrra per la nacion vesina Francesa, remplaçament de l'usatge dela lenga mairala vernaculara per la lenga administrativa de l'Estat, lo francés, aculturacion d'una brava part de la populacion d'Occitànià, quitament los "indigènes" Gascons, Auvèrnhats, Provençaus qui, d'ara enlà, se sentissan de primièr "Francés", e eventualament Gascons, Provençaus, Occitans en second...
Lo nacionalisma occitan es confrontat a dus adversaris identitaris :
> lo piri, l'imperialisma "jacobin" francés ; es lo piri per'mor que fin finala, los abitants d'Occitània sia se sentissan simplament "Franceses", sia de'n primièr "Franceses" e eventualament en second "Occitans". Rarament "Occitans" d'en primièr, "Franceses" en second. Es aquò que far la gròssa diferença entre los Occitans e los Escosses per exemple.
> l'autre dangèr, qu'ei solidé los regionalismas Biarneses, Provençaus, Nissarts, que s'an quitament consciénça de viure dins un "País d'Òc", son (un còp mès) de'n primièr "Franceses", mès en second mès prigondament estacats a lor identitat "regionala" (Niça, Provença, Biarn) qu'al concèpte d'Occitània.
La solucion qu'ei d'afortir lo sentiment nacional Occitan, cap al sentiment identitari "Francés" e cap aus regionalismas Provençaus, Biarneses etc.
E segon ieu, trabalhar al reviscòl de la lenga es pas la solucion : serà puslèu una conseqüencia de la recuperacion de la nòstra identitat, lo monde cercaràn a recuperar la lenga quand se sentiràn Occitans de'n primièr (coma fin finala çò qua faguèran los Jusius, per prendre un cas extrèma, los Jusius qu'an quitament reviscolat una lenga mòrta de tant qu'èran estacats a lor identitat !).
Es pas una solucion per'mor que d'una part, lo contèxte politic botat en plaça per los Franceses es un barratge talament gròs qu'es una pèrta d'energia tarribla d'ensajar de'u passar (vau milhor emplegar la nòstra energia militanta alhor), e d'autra part, refortís los regionalismas Biarneses, Provençaus e Nissarts a partir del moment que lo reviscòl de "las lengas d'òc" dins lo respècte de las variantas dialectalas confòrta l'idea d'una lenga nacionala vertadèra, lo francés, e de mantunas "lengas d'òc"... E ambe una concientisacion identitària atal : "sèm Franceses E Provençaus, Gascons... o Occitans per los de Tolosa. Doncas, la solucion a la crisi de l'occitanisma passa pas sonque pel reviscòl de la lenga : en amont, cal una "conscientisacion Occitana" clara, donc d'una lenga occitana clara, que lo biarnes o lo nissart ne son dialectes. Respèctables, de promòure, mès dialèctes pr'aquò de l'occitan, pas mès.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari