Al mes de julh de 2003, tombèt una informacion qu’anava trucar e captivar las opinions francesas per mai d’un mes e mai d’una annada: l’actritz Marie Trintignant moriguèt de las consequéncias dels tustes del sieu calinhaire que l’aviá espotida amb una violéncia esglasianta. Aquò se passava a Vilnius en Lituània ont l’actritz francesa rodava un filme. Lo calinhaire èra una celibritat de la scèna musicala francesa: Bertrand Cantat, lo cantaire bordalés d’un grop màger del rock francés de las annadas 1990: Noir Désir.
 
Aqueste grop de rock, pendent un vintenat d’annadas, aguèt un succès fenomenal entre un public que se poiriá dire alternatiu. Passavan rarament a las ràdios o a la television. La siá reputacion se faguèt essencialament amb los concèrts e las vendas de disques: èran pas pro convencionals per una audiéncia audiovisuala amb lor son rock dur e sens concession e amb lors paraulas tròp criticas de l’òrdre establit. Lo grop s’èra fait conéisser per las siás presas de posicion esquerristas, antifascistas e altermondialistas. Pasmens de braves succèsses comercials ponctuèron la vida del grop, coma Le vent l’emportera o Aux sombres héros de l’amer.
 
La tragèdia de Vilnius metèt fin a la vida activa del grop Noir Désir. Rapidament, lo Bertrand Cantat, assassin de Na Marie Trintignant, comencèt de venir lo simbòl de las violéncias contra las femnas. Jutjat puèi empresonat a Vilnius En Cantat foguèt rapidament transferit dins una preson francesa. Passèt 4 ans darrièr los barrèus abans que foguèsse liberat condicionalament. Sa pena totala s’acabèt en 2011, siá 8 ans aprèp qu’aguèsse tuat Marie Trintignant.
 
Aimavi Noir Désir. La puretat del son rock e l’intransigéncia de las paraulas de lors cançons m’emportavan. Mas la violéncia assassina de Bertrand Cantat me tresvirèt completament. Cossí lo cantoral del pòble, lo poèta negre de las victimas socialas podiá èsser un assassin de femna? Cap d’explica trapèt pas gràcia per ieu: l’alcoòl, las drògas, la passion amorosa salvatja e incontrolada e causas autras: res non me podiá pas satisfar. E rapidament arrestèri completament d’escotar Noir Désir. A cada còp que los ausissiái, lor musica èra intoxicada per aqueles imatges d’assassinat. En parlar d’aquò a l’entorn de ieu amb de monde que presavan lo grop, m’apercevèri que coma ieu un fum de fans avián fait çò meteis, es a dire una censura totala de Noir Désir, una amnesia provocada.
 
Ara, dempuèi 2013 lo Bertrand Cantat a fargat un nòu grop de rock anomenat Détroit que compausa e se produsís en scèna. Aquò se fa dins una granda discrecion mediatica: qualques jornals ne parlan sus la punta dels pès. I a d’interrogacions sus la legitimitat de Cantat a se tornar produsir. Per ieu la question vertadièra pausada tant per l’escota de Noir Désir coma per l’acceptacion que Cantat tòrne sus l’empont es tot simplament la question de la decéncia e aquò gaireben a pas res a veire amb lo public: es Bertrand Cantat decent de se mostrar publicament quand se sap qu’a assassinat sa companha amb violéncia? Deuriá pas el s’amagar dins un trauc de mirga fins a la fin de sa vida? La responsa es dificila. D’una part çò que sabi es que Marie Trintignant ara es mòrta e qu’aquò èra pas dins l’òrdre natural de las causas. A daissat una familha devastada: un paire e una maire an perdut lor filha, de mainatges an perdut lor maire e la paura ela a perdut la vida a l’edat de 41 ans. D’autra part, sabi tanben que, segon la justícia dels òmes, lo Bertrand Cantat a pagat lo sieu deute a la societat.
 
Sens voler comparar, coneissem totes un bon nombre de politicians poirits, qu’an panat dins la caissa, que son estat condemnats, o pièger pas solament inquietats per la justícia, e que contunhan sens vergonha de viure una vida politica publica (e de còps que i a, quitament d’èsser elegits!). Son de situacions vergonhosas que totes deploram. Mas dins lo cas de Bertrand Cantat, la diferéncia campa dins l’irremediabilitat de la mòrt que a tot jamai l’empacharà d’obténer lo perdon public o, manca de perdon, l’acceptabilitat de sa preséncia publica.
 
La miá opinion es que, benlèu es vengut lo temps de l’elevacion e ara es ora, per ieu, d’arrestar de m’autocensurar d’escotar Noir Désir un bon grop de rock, lo d’abans l’assassinat e prendrai de plaser a los tornar escotar. Mas per çò del retorn sus scèna de Cantat, suggerissi a aqueste mossur de dobrir un diccionari e de cercar las definicions del mots “decéncia” e “dignitat”. La scèna rock se pòt passar de sa preséncia publica qu’es una provocacion permanenta a sas victimas, que son la familha Trintignant e totes los que regetan la violéncia en general e la violéncia contra las femnas en particular.