Mariano Rajoy e sos aliats semblan de senhorejar una nòvlenga digna dal famós romanç de George Orwell, 1984. Per eles, la democracia es mandar de policiers e de militars a malmenar d’electors pacifics durant un referendum; un còp d’estat es quand de politicians elegits per o far convòcan de ciutadans a votar; enfin, la convivéncia (mot que la lenga occitanista a manlevat al castelhan) es insultar e umiliar constantament de milions de gents. Chàmbian sistematicament lo sens dals mots en fasent creire que tenon lo sens opausat. La drecha liberista, o ultraliberala (se vos agrada pas aquel manlèu a l’italian que permet de destriar liberalisme politic e liberalisme economic) o fa dempuei lòngtemps en tractant de conservators la senèstra que refusa l’abandon dals sistèmas de proteccion sociala.
 
S’endeven que menaçan, a l’ora qu’escrivo aquestas linhas, de suprimir per un temps l’autonomia de la catalana, ja reducha per lo contraròtle dals còmptes de la Generalitat e las suspensions e censuras sistematicas dals leis catalanas, nieus aquelas qu’an pas de tòcha sobeiranistas particularas. O vòlon far “en nom dals dreches de totes los espanhòls”. Devèm doncas comprene que lor impòrtan pauc los dreches dals catalans “espanhòls”, que manifèstan e vòtan per milions per tal d’aparar lor libertat. Tanben devon enchaler pauc los dreches dals “espanhòls” democratas fòra de Catalonha que protèstan còntra la politica repressiva dal govèrn central e crian desesperaament a un dialòg clarament impossible.
 
Mentre qu’aquel mesme govèrn espanhòl pretend que los presidents de l’ANC e d’Òmnium arbitràriament encarcerats son pas “de presoniers politics” pr’amòr que son ren de politicians, los dirigents de l’Union Europèa pareisson de se muar en adèptes de la nòvlenga. Pauc enchal que l’article 2 dal tractat fondaor parle de valors democraticas, la respònsa immuabla es “afar intèrne”. Espanha manda de policiers a brutalizar de votaires? Es un afar intèrne. Espanha encarcèra de militants independentistas per lors opinions e l’organizacion de protèstas? Es un afar intèrne. Entrò quora faran servir “afar intèrne” per eissaiar d’escondre lor fondamental coarditge? Entrò l’encarceracion dal govèrn catalan? Entrò que lo sang d’innocents siá eschampat?
 
Fàcia a aquela nòvlenga generalizaa es urgent d’eschampar una autra lectura dals eveniments e de l’actualitat. Legisso sovent de mond a plànher l’avís de còps malonèst e exageraament partisan de chaenas de ràdio o de television o de jornals de granda difusion envèrs la situacion en Catalonha. Per ansin, jonho lo ponch de vista de Noam Chomsky sus la necessitat d’aver de mèdias independents per lo pluralisme de la pensaa sens lo qual i a ges de democracia. Per exemple, sabo que Michel Neumuller, de la publicacion occitana bilingua Aquò d’Aquí, fa d’esfòrces remirables per assabentar sos lectors de la realitat catalana, que se pòt pas reduire a una question nacionalista.
 
E ansin sabèm que nos fa mestier de salvar Jornalet, garentia de pluralisme, gota d’aiga occitana dins un ocean informatiu. Defendam l’informacion pluralista, defendam la libertat democratica, ajuem a Jornalet!