Solide atz remercat dejà com lo francés es tocat per aquesta malautia, pas tan modèrna qu’aquò, la de poder pas crear son mots navèths mès de s’ajudar d’anglicimes. Per astre, l’occitan es pas atenhut e disi sovent a mons amics monolingües franchimands qu’es fòrça mès creatiu per son estructura, lavetz que lo francés sembla condemnat a s’anglicizar mès e mès pr’amor de son arcaïsme (M’agrada de gratilhar mons amics monolingües franchimands).
 
Mes es pas tot. S’utilizar mots angleses o americans (son pas sovent los medishes) es una marrida costuma, cau díser que, a còps, es mès ridicule que çò que podèm pensar a la debuta. Pr’amor? E ben perqué lo francés utiliza anglicismes … que’n son pas.
 
Me cau avoar quicòm: èi una amiga americana. Bon, sabi, mes es venguda en Euròpa ende aprénguer … l’euskara (!) e a esposat un lanusquet, doncas es fòrça luenh d’une filosofia d’un Trump o d’un Redneck, quitament se demòra dens lo Middlewest.
 
Un jorn, le digoi que lo club de rugby de XIII de Tolosa avèva pres lo nom de “Spacer’s”. Sembrèc estabosida e n’ac podoc pas créser. Le demandèc la rason. Me responoc que en çò son, un spacer, es un “colhon de la luna”. Quin polit nom per un club d’espòrt!!!
 
Cau doncas pas utilizar anglicismes atau shens d’estar segur de pas díser una asenada.
 
En 1999, lo jornalista gastronomic Alexandre Cammas creèc lo mot “Fooding” per designar una mena gastronomia modèrna. Com lo tipe pòt se permèter de crear un mot anglés lavetz qu’es pas sa lenga? End’utilizar lo sufixe -ing que designa una accion, cau partir d’un vèrbe. Me diratz, los noms angleses podon servir tanben de vèrbe. Tiò, levat que pas totis. A food correspon lo vèrbe to feed, e doncas caleré díser feeding.
 
Mes es pas tot. Los franceses an sovent mascanhat un mot anglés en tot prénguer la purmèra part d’una expression pr’amor que dens las lengas latinas, es aquera la mès importanta, lavetz que dens las lengas a estructura germanica, es lo contrari. Atau, se parlatz a un anglofòne de: “parking”, “self”, “camping”, “snack”, “drive”, “piercing” o de “dancing”, comprenguerà pas qu’a mitat, que’u mancarà la seguida (parking lot, self service restaurant, camp site, snack bar, drive-through service, body piercing, dancing hall – que seré milhor dance hall). Mes es pas tot.
 
I a un pialat de mots que son pas possible de comprénguer per un anglofòne pr’amor que son complètament desconeishuts: forcing, pressing (drycleaner), baby foot (table soccer), pompom girl (cheerleader), relooking (make over), surbooking (overbooking), brushing (blow dry), baskets (sneakers), catch (wrestling), dressing (wardrobe), flipper (pinball machine), footing (hiking), perchman (boom operator), planning (schedule), playback (miming), slip (pants, briefs), smoking (dinner jacket, tuxedo), zapping (channel hopping).
 
Dens un filme de Woody Allen jostitolat en français, èra escrit: On va regarder les rushes, quand Allen disèva clarament: We’re gonna see the daylies.
 
Puèi venon las creacions franchimandas qu’an pres fòrça libertat dambe l’originau: se ditz un rugbyman ende díser rugby player,tennisman/tenniswoman ende tennis player, o recordman ende record holder, mes aquò se pòt encara comprénguer, sona drin coma de pidgin english.
 
Se talkie-walkie (ende walkie-talkie) pòt hèr se sorríser, pin’s va sembrar fòrça estranh ende pin, WC sembrarà fòrça vielhòt (a desapareishut dempuèi longtemps), speaker serà risolièr mes speakerine, ibride de l’alemand, drin misteriós.
 
Benlèu nòste anglofòne comprenguerà pas qu’un broker es un brooker, e qu’un piercing es prononçat percing per un francofòne.
 
E un video clip, un caddie, un camping-car, aquaplaning, e ball-trap demoraràn end’eth un perhèit mistèri …