Dempuèi lo doble eveniment istoric simultanèu e contradictòri de la proclamacion de l'independéncia pel parlament e del còp d'estat espanhòl contra las institucions catalanas, Catalonha, e la partida occitana de son territòri, Aran, patisson una situacion fòrça dura. Los Mòssis d'Esquadra, que semblèron un temps una polícia nacionala que protegissiá generalament los votaires al referendum del primièr d'octòbre, ara pareisson d'obesir sonque a Espanha, e l'eròi Trapero es estat destituit; de foncionaris catalans son obligats de redigir de rapòrts en castelhan per lors nòus supervisaires mandats de Madrid estant; lo president Puigdemont e quatre de sos ministres son constrenches a l'exili a Brussèlas per esperar de se poder aparar d'una justícia plan injusta; lo vicepresident Junqueras e d'autres sèt ministres e dos presidents d'associacions independentistas son empresonats per un delicte d'opinion, voler concretament l'independéncia catalana; ièr umilièron la presidenta elegida d'un parlament democratic, en l'encarcerant per non poder pagar sul pic una caucion inversemblantament nauta; dins la foliá judiciària repressiva espanhòla se parla nieus de denonciar en justícia de cònsols màgers que defendèron la libertat d'expression, de pompièrs que manifestèron, de professors que debatèron de la situacion politica amb lors escolans. Se i aurà una purga de l'administracion catalana en nom de la "Una, grande y libre"? Las eleccions regionalas convocadas autoritàriament e a la lèsta per Mariano Rajoy mentre que n'a pas brica lo poder constitucional auràn luòc lo 21 de decembre sens que degun sàpia s'en cas de nòva victòria independentista l'estat contunharà de suspendre l'autonomia de Catalonha, e amb l'anomalia  d'aver un lidèr sobeiranista en preson e l'autre en Belgica mas menaçat d'extradicion. En mai d'aquò, paucas son las voses internacionalas qu'aparen la libertat de Catalonha e Aran, e Jean-Claude Juncker, fach doctor honoris causa de l'Universitat de Salamanca, escond pauc sa simpatia amb la politica del Partit Popular e de sos amics. Los corromputs se donan supòrt, çò'm par.
 
Ansin es la realitat: l'independéncia de Catalonha es un procès complicat, coma aquò se podiá pensar fàcia a un Estat ni pro afeblit per cedir ni pro democrata per negociar e dialogar. 
 
Totun, non vòli pas desesperar. D'un caire, d'Occitània estant, encara vesi fòrça resisténcia d'aquel pòble que li escriguèri una letra la setmana passada. Es fòrça probable que la constatem uèi durant la granda manifestacion barcelonesa per la libertat dels presonièrs politics catalans. D'autre caire, la causa es justa: se tracta pas solament de defendre los dreches d'un pòble a la liura determinacion, puèi que s'agís tanben d'un projècte que concília de tot en tot democracia e republica. Del temps que, per nosautres occitans, França es una republica qu'a oblidat d'èsser plenament democratica.
 
Patissi, patissi cada jorn, o amagarai pas, per mas amigas e amics, mos fraires e sòrres de Catalonha e Aran que luchan per la republica, mas obsèrvi amb interès, per tot lo territòri, l'espelida de Comitats per la Defensa de la Republica.
 
Un Comitat occitan per la Defensa de la Republica binacionala catalana e aranesa?