La magnifica region de Peiregòrd e sa capitala Peireguers an conegut de noms fòrça variables en occitan modèrne.
 
 
L’etimologia de Peiregòrd
 
Los dos noms venon d’una populacion celtica de l’Edat Antica que li disián los petrocorians. Los petrocorians vivián ja dins lo país actual de Peiregòrd. Lo nom latin dels petrocorians èra petrocorii, adaptacion d’un mot celtic que significava “la quadrupla armada”. A la fin del periòde roman, las gents avián cessat de parlar celtic e parlavan sustot latin. Lo sens celtic inicial de “quadrupla armada” foguèt oblidat.
 
Lo nom de la region de Peiregòrd, en latin tardiu, èra Pagus Pĕtrŏcŏrĭcus, çò que significava exactament “districte petrocorian”. Per abreviacion, se’n gardèt solament Pĕtrŏcŏrĭcus.
 
Pĕtrŏcŏrĭcus engendrèt en occitan ancian la forma Peiregòrc. La pronóncia iniciala n’èra [pejreˈgɔrk] ‘peyregòrk’.
 
Una pronóncia occitana un pauc pus tardiva foguèt [pejreˈgɔrt] ‘peyregòrt’, en acòrdi amb un fenomèn dialectal ben conegut ont los sons [p, t, k...] s’uniformizavan en [t] en posicion finala. Aquel fenomèn s’ausís uèi encara dins una partida del lengadocian del nòrd, ont ròc se ditz [ˈrrɔt]. Aquela evolucion fonetica entraïnèt una reïnterpretacion del nom, de Peiregòrc passèrem a Peiregòrd amb una ‑d finala prononciada [t].
 
Una darrièra estapa fonetica foguèt l’amudiment de las consonantas finalas, e ansin sèm arribats a la pronóncia modèrna locala ont la ‑d finala es venguda muda.
   
 
L’etimologia de Peireguers
 
La vila de Peireguers s’apelava en latin classic Vesunna. En latin tardiu, tre la fin del periòde roman, la nomenèron de mai en mai Pĕtrŏcŏrĭos (al cas acusatiu) o Pĕtrŏcŏrĭi (al cas nominatiu), çò que significava exactament “los petrocorians, la ciutat dels petrocorians”.
 
La forma Pĕtrŏcŏrĭos engendrèt en occitan ancian Peiregòrs puèi, en occitan un pauc mens ancian, Peireguers.
 
Se cal avisar que la sequéncia ‑ue- dins Peireguers es inicialament un diftong. Lo passatge de la vocala ò al diftong ue, dins certans entorns fonetics, es un fenomèn ben conegut a partir del sègle XIII.
 
Ansin lo nom de Peireguers se deu legir Peireg-ue-rs amb lo diftong ue, coma dins lo mot org-ue-lh. La letra u, en aquel cas, es ben lo primièr element del diftong ue. Se tracta pas d’una u muda inserida entre g e e coma dins guepard o Roergue.
 
Peireguers se tròba dins la zòna del dialècte lemosin. En lemosin la sequéncia ue se pòt prononciar coma lo diftong [ɥe] o coma la vocala simpla [œ]. Ansin l’usatge lemosin local tend a oralizar Peireguers en [pejreˈgœː] (o ben amb de variantas foneticas segondàrias que detalharem pas aicí).
   
 
Lo parelh Peiregòrd e Peireguers
 
Quand lo dialècte lemosin retrobèt son usatge normalizat en grafia classica, al sègle XX, los occitanistas locals promoguèron las formas Peiregòrd e Peireguers amb la sequéncia Peireg‑. Mas cal admetre que son de formas un pauc arcaïcas e tipicas dels documents medievals. L’usatge occitanista lor donèt una segonda joventut e, ara, son de formas fòrça acceptadas dins l’usatge contemporanèu.
 
 
Lo parelh Perigòrd e Periguers
 
Los parlars populars locals dison puslèu Perigòrd e Periguers amb la sequéncia Perig‑. Per la vila en particular, la pronóncia tipica en lemosin modèrne es donc puslèu [periˈgœ:]. Certans promotors de l’occitan utilizèron aquelas formas en Perig- abans la mòda de Peireg-. E pus tard, certans occitanistas an recusat Peireg‑ e an volgut tornar al tipe popular Perig-. Totun l’usatge de Peireg- s’es plan mantengut.
 
Lo tipe Perig- me sembla autenticament occitan. De règlas d’evolucion fonetica pòdon explicar lo passatge de Peireg- a Perig- pendent los darrièrs sègles. Son pas las formas francesas Périgord e Périgueux qu’an creat lo tipe Perig-. Cresi al contrari que son las formas occitanas Perigòrd e Periguers [periˈgœ:] qu’an engendrat las formas francesas.
 
Dins un usatge estandard, es necessari de causir almens de formas prioritàrias. Val mai privilegiar los tipes un chic arcaïzants en Peireg- dins l’estandard, non pas perque serián melhors, mas perque son dominants dins l’usatge cultivat actual e perque un estandard a besonh d’estabilitat.
 
Se las formas en Perig- son ben localas, uèi las formas en Peireg- fan tanben partida d’un usatge local, volgut clarament per los occitanistas locals, malgrat una sabor evidentament arcaïca.
 
 
Los parelhs Peirigòrd e Peirigús (e mai Perigòrd e Perigús)
 
Coma se la situacion foguèsse pas pro complèxa, trobam tanben d’autras formas.
   
I vesèm de formas que semblan absentas dins los usatges locals. En particular, los noms de la vila en ‑gús representan la fonetica d’un parlar non lemosin, exterior a la vila de Peireguers, ont l’impossibilitat de prononciar ue [œ] buta a prononciar u [y].
 
Cal defendre e desvolopar las causidas d’Alibèrt en general, cada còp que son bonas. Mas en aquel cas precís, sembla pus savi de preferir las formas localas e cultivadas Peiregòrd e Peireguers. Alibèrt mancava probable de documentacion.