Aqueste article se pòt aperar un “bilhet de ruca”. Es partit d’una anecdòta que m’es arribada aquesta setmana. Mes vos pòdi rassegurar, soi pas tan esmalit, me soi plan apatzat entertant.
 
A la debuta de la setmana i avèva sus Tolosa çò que s’apèra un “som de pollucion”. Pr’amor d’aquò e ende baishar la taus de particulas primas dens l’aire, la velocitat deus veïcules a motor èra redusida de 20 km a l’ora. Cau díser que las particulas primas, que s’entrodusissen pergondament dens los paumons, son responsables de la mòrt d’un miei milion de personas en Euròpa cada annada. Es seriós.
 
Calèva doncas caminar a 70 km/h sus la rocada au lòc deus 90 costumèrs. La ràdio n’avèva parlat tota la matinada e los panèus electronics ac muishavan plan. Una amiga mia, drin capleugèra, a comprés que calèva carriular a 20 km/h abans de comprénguer!
 
Mes aquò rai. Me soi lavetz apercebut, en tot seguir nòsta famosa rocada pendent las tres oras quan es pas emboçada (11h-14h), que paucas veituras respectavan aquesta consigna de bon sens. A la debuta, me soi dit qu’èran màgerment monde de l’endehòra qu’èran pas au sicut. Efectivament, las placas ac muishavan. Mes un còp passat lo panèu electronic qu’assabentava totis, èi començat de’m demandar dins quin monde vivèvi.
 
A còps pòdi estar fòrça repotegaire, e me soi susprés de rotlar sus la via d’esquèrra a 70 km/h. Es pas tròp finòt, vos ac concedissi, mes vos l’èi dit, èra enmalit. Darrèr de jo, miaires engèrcs que’m volèvan passar e que tutavan. Au cap d’un moment, la rason me tornèc (e èri arribat a la sortida de Lo Nòu on anavi) e deishèc mons contemporanèus solets dambe lors motors Diesel.
 
Vos pòdi assegurar que passèi lavetz una mieidiada de descoratjament sus l’espècia umana. Me soi demandat se valèva la pena de’s hèr cagar end’una umanitat que compreng pas ren, que vei pas mès luenh que non pas lo cap de son nas.
 
Me soi dit qu’anèri jo crompar tanben una veitura Diesel, que m’anèri pas mès triar las dèishas, balhar pas mès ma sang cada tres meses, qu’anèri votar Macron, espiar TF1, minjar carn, deishar l’occitan, aimar Halloween e perqué pas lo Black Friday, e escríver cançons en anglés ende ganhar mès de moneda …
 
Per astre, aqueste sentit perdurèc pas tròp. Soi apatzat, mes vesi se que non que la presa de consciéncia per rapòrt a çò que la planeta risca es teorica. Ne parlam, solide, enfin, pas tròp sovent e tan que sèm pas geinats dens nòsta vita vitanta, comprenguèm pas.
 
Vist au finestron, un reportatge sus l’estacion d’esquí les Trois Alpes que, peu purmèr còp, daubrissèva pas pendent las vacanças de Marteror pr’amor qu’i avèva pas nada nèu, e aquò peu purmèr còp. Bons explics sus la situacion, levat qu’a pas cap moment lo mot “recauhament climatic” estoc prononciat peu jornalista.
 
La còsta de Gasconha es roganhada per la Mar Grana, a La Canau, un escalèr de beton estoc redusit en calhaus e la municipalitat a decidit de desplaçar lo centre-vila pr’amor que la mar ganha tròp cada annada. N’atz ausit parlar? La sitruacion es meslèu mès grèva que çò que sabèm.
 
Me cau me forçar ende’m díser que l’umanitat evoluís dens lo bon sens, mes a còps lo descoratjament nos pòt gaitar. Espèri qu’èra pas qu’un petit truc de flaquèr. Semblaré qu’òc, torni espiar mons contemporanèus dambe hidança.
 
Dinc au som de pollucion que veng?