Opinion
La destructuracion d'Occitània (II): Lo Peu, la vida e la mòrt
La comuna dau Peu o Lo Pel (siam en limite de l’airau que garda -l finala mua e/o es un arcaisme) per arrestat prefectoral dau 24 de setembre de 1973 es estachaa lo 1er de janvier de 1974, a la comuna de Seneç. Maugrat lo fach d’èstre non limitròfa, probablament per que la comuna aculhenta pòsque aguer lei mejans de s’ocupar d’una terra de mai. Plus degun demòra a l’annaa desenant. Una comuna de mai mas aquela comuna es emblematica per una istòria que fa lo resumit de totei Lei comunas entorn.
Es dins l’escart pelenc dau Sauve Mòrt qu’auriá estach escrich per Violeta Alhaud [francisat en Violette Ailhaud] lo testimoniatge de la vida dei fremas d’aquesto vilatge après la repression de la defensa de la Republica de 1851 e la deportacion de totei leis òmes.
Aquela institutritz dei Basseis Aups naissuá en 1835, a setze ans en 1852. Son paire, e toteis leis òmes dau vilatge, foguèron deportats, dins lo movement de repression ben fòrt qu’a seguit lo solevament republican en Occitània, après lo Còup d’Estat dau 2 de decembre de 1851. Son paire, qu’èra un dei caps de l’insurreccion, foguèt mandat au banhe de Caiena. Son fiançat, foguèt assessinat per lei tropas de Loís-Napoleon Bonaparte. Lo cònte d’aquesto periòde es l’ocasion d’abordar lei questions de la Republica, de l’engatjament e de la repression, dau desir feminin, de l’amor e mai que tot de la Libertat.
L’autor auriá escrich aquela istòria en 1919. Comença per una prefàcia de sa man:
Un comentari de l’editor precisa que l’autora visquèt au Peu fins a sa mòrt en 1925. Dins sa succession, i èra una envelopa que poiá pas èstre duberta per lo notari avans 30 ans, per l’estiu de 1952. O 100 ans après lei fachs.
Après dubertura, la consigna indicava que son contengut, un manescrich, deviá èstre fisat a l’ainaa -frema exclusivament- dei descendentas de Violeta, aguent entre 15 e 30 ans.
Sa descendenta, Yvelyne, 24 ans, s’es retrobaa en possession dau tèxt d’aquesto libre en julhet de 1952.
Lo manescrich seriá estat remés a l’un deis editors deis editions Parole per una descendenta que voliá qu’aquesto tèxt vive mas sensa li èstre ligaa publicament.
Es publicat solament en 2006 per aquest ostalet d’edicion d’Artinhòsc de Verdon, region que lo sovenir dau solevament republican de 1851 li es encar viu.
Per ieu, aquela istòria fa resson direct a l’istòria d’Elziar Bofier [Elzéard Bouffier] dins lo cònte de Joan Giono L’Òme que plantava d’aubres. Semenar per tornar far viure un país nafrat e sechat per las guèrras... Dins un país entre Vergòns e Banon, unitat de luec. Per lo temps, 1851 o 1914-18 e 1939-45, totjorn de conflictes qu’an vuejat lo país d’òmes.
Lo tèxt a conoissut un succès discret per lo moment. Simbòl que l’istòria nòstra es encar de far conóisser e que çò que ven pas de París es gaire mediatizat...
Referéncias:
— Wikipedia: L'Homme Semence
— Wikipedia: André Ailhaud
Es dins l’escart pelenc dau Sauve Mòrt qu’auriá estach escrich per Violeta Alhaud [francisat en Violette Ailhaud] lo testimoniatge de la vida dei fremas d’aquesto vilatge après la repression de la defensa de la Republica de 1851 e la deportacion de totei leis òmes.
Aquela institutritz dei Basseis Aups naissuá en 1835, a setze ans en 1852. Son paire, e toteis leis òmes dau vilatge, foguèron deportats, dins lo movement de repression ben fòrt qu’a seguit lo solevament republican en Occitània, après lo Còup d’Estat dau 2 de decembre de 1851. Son paire, qu’èra un dei caps de l’insurreccion, foguèt mandat au banhe de Caiena. Son fiançat, foguèt assessinat per lei tropas de Loís-Napoleon Bonaparte. Lo cònte d’aquesto periòde es l’ocasion d’abordar lei questions de la Republica, de l’engatjament e de la repression, dau desir feminin, de l’amor e mai que tot de la Libertat.
L’autor auriá escrich aquela istòria en 1919. Comença per una prefàcia de sa man:
Lo Sauve Mòrt [escart de la comuna eira desapareissuá dau Peu], lo detz e nòu de junh de 1919
Ai decidit de racontar çò que se passèt après l’ivèrn de 1852 perqué, per lo segond còup en mens de setanta ans, nòstre vilatgi ven de perdre totei seis òmes sensa excepcion. Lo darnier a defuntat lo jorn de l’Armistici, l’onze novembre darnier.
Per nautrei, lei fremas, li es pas de victòria mas voide e junho mei lagremas an aquelei de totei lei fremas, alemandas o francesas, que trevan dins son ostau sensa òme. Mi plòro aquelei braces perduts faches per nos quichar e reversar lei fiás dau temps de la tonda. Mi plòro aquelei mans segaas fachas per nos careçar e tenir lo dalh per d’oras. Aviáu setze ans en 1851, trenta cinc en 1870 e uechanta quatre ancuei. A cada còup, la Republica nos a segat nòstreis òmes coma se sega lei blats. Èra un trabalh pròpre. Mas nòstres ventres, nòstra terra a nautrei lei fremas, an plus donat de recòrta. A tan segar leis òmes, es la semença que manquèt.
L’istòria que racònto ancuei, au ser de ma vida, s’es debanaa en provençau. A l’epòca aviam pas d’autra lenga qu’aquesta, reçaupuá de nòstrei parents. L’idiòma provençau -lo patoàs dien leis escupissaires- es ma lenga mairala e l’admiro per sa resisténcia. Pasmens, ai chausit d’escriure nòstra istòria en francés perqué çò que testimònio s’escampe delai de nòstra region e perqué m’agrada tanben aquela segonda lenga. L’ai apresa, l’ai adoptaa coma adoptèm una patria, l’ai ensenhaa. Es aquela d’aquesta Republica per laquala nòstreis òmes an donat sa vida d’un còup e nautrei lei nòstras dau temps de tota nòstra vida de frema.
Violette AILHAUD [Violeta ALHAUD]
Ai decidit de racontar çò que se passèt après l’ivèrn de 1852 perqué, per lo segond còup en mens de setanta ans, nòstre vilatgi ven de perdre totei seis òmes sensa excepcion. Lo darnier a defuntat lo jorn de l’Armistici, l’onze novembre darnier.
Per nautrei, lei fremas, li es pas de victòria mas voide e junho mei lagremas an aquelei de totei lei fremas, alemandas o francesas, que trevan dins son ostau sensa òme. Mi plòro aquelei braces perduts faches per nos quichar e reversar lei fiás dau temps de la tonda. Mi plòro aquelei mans segaas fachas per nos careçar e tenir lo dalh per d’oras. Aviáu setze ans en 1851, trenta cinc en 1870 e uechanta quatre ancuei. A cada còup, la Republica nos a segat nòstreis òmes coma se sega lei blats. Èra un trabalh pròpre. Mas nòstres ventres, nòstra terra a nautrei lei fremas, an plus donat de recòrta. A tan segar leis òmes, es la semença que manquèt.
L’istòria que racònto ancuei, au ser de ma vida, s’es debanaa en provençau. A l’epòca aviam pas d’autra lenga qu’aquesta, reçaupuá de nòstrei parents. L’idiòma provençau -lo patoàs dien leis escupissaires- es ma lenga mairala e l’admiro per sa resisténcia. Pasmens, ai chausit d’escriure nòstra istòria en francés perqué çò que testimònio s’escampe delai de nòstra region e perqué m’agrada tanben aquela segonda lenga. L’ai apresa, l’ai adoptaa coma adoptèm una patria, l’ai ensenhaa. Es aquela d’aquesta Republica per laquala nòstreis òmes an donat sa vida d’un còup e nautrei lei nòstras dau temps de tota nòstra vida de frema.
Violette AILHAUD [Violeta ALHAUD]
Un comentari de l’editor precisa que l’autora visquèt au Peu fins a sa mòrt en 1925. Dins sa succession, i èra una envelopa que poiá pas èstre duberta per lo notari avans 30 ans, per l’estiu de 1952. O 100 ans après lei fachs.
Après dubertura, la consigna indicava que son contengut, un manescrich, deviá èstre fisat a l’ainaa -frema exclusivament- dei descendentas de Violeta, aguent entre 15 e 30 ans.
Sa descendenta, Yvelyne, 24 ans, s’es retrobaa en possession dau tèxt d’aquesto libre en julhet de 1952.
Lo manescrich seriá estat remés a l’un deis editors deis editions Parole per una descendenta que voliá qu’aquesto tèxt vive mas sensa li èstre ligaa publicament.
Es publicat solament en 2006 per aquest ostalet d’edicion d’Artinhòsc de Verdon, region que lo sovenir dau solevament republican de 1851 li es encar viu.
Per ieu, aquela istòria fa resson direct a l’istòria d’Elziar Bofier [Elzéard Bouffier] dins lo cònte de Joan Giono L’Òme que plantava d’aubres. Semenar per tornar far viure un país nafrat e sechat per las guèrras... Dins un país entre Vergòns e Banon, unitat de luec. Per lo temps, 1851 o 1914-18 e 1939-45, totjorn de conflictes qu’an vuejat lo país d’òmes.
Lo tèxt a conoissut un succès discret per lo moment. Simbòl que l’istòria nòstra es encar de far conóisser e que çò que ven pas de París es gaire mediatizat...
Referéncias:
— Wikipedia: L'Homme Semence
— Wikipedia: André Ailhaud
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
En Droma provençala, notadament al Crest, le còp d'estat de 1851 entrainèt de bèlas revòltas republicanas, durament reprimidas. Nombróses fosquèran encarcerats e deportats en Algeria.
Dins aquèla region, I'aviá fòrça gasetaires que de vilatge en vilatge legissián las gasetas parisencas a nauta votz en provençal, gasetas republicanas, e mai comunistas de l'epòca despuèi le Manifèst de 1848. La màjer part de la borgesia del airal èra dubèrta a'naquèlas idéas.
En 1871, rebelòta, fosquèran deportats amb familhas e bagatges de nombroses gents d'aquèla region e d'Occitània, e installats en Cabilia (Algeria) sus de tèrras confiscadas dels Cabiles, que s'èran revoltats.
Laurenç, que nos calen textes com aicel. Plan mercés.
#2 l'adaptacion de L'òme semença en film passarà a partir de deman al cinema Mercury de Niça
Tè, un autre film que va sortir lèu:
LES GARDIENNES de Xavier Beauvois
Qu'evòca las femnas demoradas solas -mas aqui- del temps de la Guerra Granda, e dins las bòrias de Lemosin. E nautres que pensavem que l'agach sul pòble occitan s'arèstava a "Plus belle la vie".
Bon - emai se Guediguian es pas occitanista- i a son darrièr film, " LA VILLA", que, probable, nos va porgir d'imatges mai realistas del mitan popular.
En durbiguent "Lo Jornalet" a la lèsta, vesi lo vòstre article que me fa remembrar la presentacion d'un film que ven de sortir (e que passa a costat de'n çò meu) . Me soi pensat que voliatz far allusion a'n aquela sortida, mas lo film es pas evocat dins vòstre texte.
Donc- lo film se titola : "LE SEMEUR" , realisat per Marine Francen. Seria inspirat, segon M. Francen, per lo libre de Violeta Alhaud.
Aquò dich, ieu, pas que de véser, ièr ( sens ne saupre mai) la banda -anòncia, d'un film, sens cap de dobte, virat dins de montanhas occitanas (polit decòr!) amb de paisanas que parlan ponchut e qu'an mina d'èsser paisanas del 19e s. en Occitània coma ieu auriai mina d'un trader de Wall Street!, m'a pas donat enveja d'i anar.
Se i vau, sera pas que per analisar l'agach aparisenquit sus Occitània - e ne sabèm jà ben pro sus aquel agach!
Per acabar, donc, aquel simbòl de l'istòria nòstra-coma o disetz justament- sembla qu'òm lo vòlgue mediatizar ara, mas cossi! Travestit coma de costuma!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari