Opinion
Dialèctes e regions: abséncia de plan
I a un grand consens per defendre la lenga en respectant sos dialèctes. O vòl lo public interessat per l’occitan. Per tant, los normalizaires de la lenga s’acòrdan, gaireben totes, per un modèl pluricentric: un occitan estandard amb d’adaptacions dialectalas moderadas, geriblas.
Los rars individús qu’an volgut prepausar una estandard uniforme e rigid, totjorn se son isolats del movement occitanista. A l’opausat, los localistas qu’an paur de l’estandard prepausan pas ges de solucion tecnica per difusar la lenga vèrs de milions de gents.
Un occitan difusat a escala larga, dins un futur melhor, se confrontariá a diferentas regions e territòris. Quin dialècte cal per quina region?
Se sap que los dialèctes occitans correspondon pas exactament a las regions istoricas o administrativas.
Coma aquò, i a 9 regions o entitats politicas de proximitat que cobrisson la lenga occitana.
La campanha recenta de l’IEO, que ditz qu’“Occitània es 4 regions”, mòstra de grèus deficits de calcul e de compreneson del país.
Nòstres 9 territòris an gaireben totes, dins lors frontièras respectivas, de dialèctes pro divèrses de gerir. En supausant que fagan totes, un jorn o l’autre, de politicas favorablas a l’occitan, totes deuràn gerir la diversitat dialectala. A fortiori, deuràn gerir mai de diversitat se fan de politicas interregionalas e coordenadas en favor de l’occitan.
Resultat: es impossible de planificar un usatge ambiciós de l’occitan se i a pas una estandardizacion globala, coordenada e pluricentrica.
Ara per ara, los organismes oficials o semioficials encargats de l’occitan se pausan pas aquela question concreta. Son encara dins una preïstòria conceptuala. S’ocupan pas de planificacion lingüistica (language planning) ni de sociolingüistica. Quand fan de causas modèrnas, fan solament de sits web de grand debit, de collòquis sus las nòvas tecnologias, de logotipes impecables, d’audits costoses. Fan de gadgets modèrnes e polits, si ben, mas fan pas de lingüistica modèrna aplicada.
Aquel voide conceptual, aquel ecran de fum, aquela sornura que scintilla, aquela tecnocracia que va enluòc: vaicí un aspècte de la crisi actuala de l’occitanisme.
Los rars individús qu’an volgut prepausar una estandard uniforme e rigid, totjorn se son isolats del movement occitanista. A l’opausat, los localistas qu’an paur de l’estandard prepausan pas ges de solucion tecnica per difusar la lenga vèrs de milions de gents.
Un occitan difusat a escala larga, dins un futur melhor, se confrontariá a diferentas regions e territòris. Quin dialècte cal per quina region?
Se sap que los dialèctes occitans correspondon pas exactament a las regions istoricas o administrativas.
— Lo gascon se parla en Gasconha e Bearn (administrativament, se tròba en Nòva Aquitània, dins la Region de Tolosa e en Aran-Catalonha).
— Lo lemosin se parla en Lemosin, Engolmés oriental e Peiregòrd Nòrd (administrativament se tròba en Nòva Aquitània e dins lo Centre-Val de Léger).
— L’auvernhat se parla en Borbonés Sud, Auvèrnhe, Velai Oèst e Lemosin Èst (administrativament se tròba en Auvèrnhe-Ròse-Alps, dins lo Centre-Val de Léger e en Nòva Aquitània).
— Lo lengadocian se parla en Lengadòc, País de Fois, Vivarés Sud, Roergue, Carcin, Agenés, Peiregòrd Sud e dins un tròç d’Auvèrnhe vèrs Orlhac (administrativament se tròba en Nòva Aquitània, dins la Region de Tolosa e dins un tròç d’Auvèrnhe-Ròse-Alps).
— Lo vivaroalpenc se parla dins una frenja de Forés, en Velai Èst, en Vivarés Nòrd, en Dalfinat Sud, en Auta Provença alpenca, dins las Valadas, dins l’Aut País Niçard e fins al País Mentonasc (administrativament se tròba Auvèrnhe-Ròse-Alps, en Provença-Alps-Còsta d’Azur e en Piemont).
— Lo niçard, coma varietat destacada del provençal, se parla a Niça e dins los entorns immediats del Bas País Niçard (administrativament se tròba en Provença-Alps-Còsta d’Azur e a Mónegue; Mónegue es ja en zòna de transicion vèrs lo vivaroalpenc).
— Lo provençal se parla en Bassa Provença —sens la partida alpenca—, en Comtat Venaicin e dins la zòna de Nimes en Lengadòc (administrativament se tròba en Provença-Alps-Còsta d’Azur e dins la Region de Tolosa).
Remarca — Lo dialècte roiasc-brigasc, fòrça pauc estendut e gaire codificat, fa la transicion extrèma entre occitan e ligur. Sos defensors locals s’autodefinisson coma occitans. Lo País de Ròia es escambarlat entre lo País Niçard e las Valadas (administrativament se tròba a la joncion de Provença-Alps-Còsta d’Azur, Ligúria e Piemont).
— Lo lemosin se parla en Lemosin, Engolmés oriental e Peiregòrd Nòrd (administrativament se tròba en Nòva Aquitània e dins lo Centre-Val de Léger).
— L’auvernhat se parla en Borbonés Sud, Auvèrnhe, Velai Oèst e Lemosin Èst (administrativament se tròba en Auvèrnhe-Ròse-Alps, dins lo Centre-Val de Léger e en Nòva Aquitània).
— Lo lengadocian se parla en Lengadòc, País de Fois, Vivarés Sud, Roergue, Carcin, Agenés, Peiregòrd Sud e dins un tròç d’Auvèrnhe vèrs Orlhac (administrativament se tròba en Nòva Aquitània, dins la Region de Tolosa e dins un tròç d’Auvèrnhe-Ròse-Alps).
— Lo vivaroalpenc se parla dins una frenja de Forés, en Velai Èst, en Vivarés Nòrd, en Dalfinat Sud, en Auta Provença alpenca, dins las Valadas, dins l’Aut País Niçard e fins al País Mentonasc (administrativament se tròba Auvèrnhe-Ròse-Alps, en Provença-Alps-Còsta d’Azur e en Piemont).
— Lo niçard, coma varietat destacada del provençal, se parla a Niça e dins los entorns immediats del Bas País Niçard (administrativament se tròba en Provença-Alps-Còsta d’Azur e a Mónegue; Mónegue es ja en zòna de transicion vèrs lo vivaroalpenc).
— Lo provençal se parla en Bassa Provença —sens la partida alpenca—, en Comtat Venaicin e dins la zòna de Nimes en Lengadòc (administrativament se tròba en Provença-Alps-Còsta d’Azur e dins la Region de Tolosa).
Remarca — Lo dialècte roiasc-brigasc, fòrça pauc estendut e gaire codificat, fa la transicion extrèma entre occitan e ligur. Sos defensors locals s’autodefinisson coma occitans. Lo País de Ròia es escambarlat entre lo País Niçard e las Valadas (administrativament se tròba a la joncion de Provença-Alps-Còsta d’Azur, Ligúria e Piemont).
Coma aquò, i a 9 regions o entitats politicas de proximitat que cobrisson la lenga occitana.
(1) lo Centre-Val de Léger
(2) la Nòva Aquitània
(3) la Region de Tolosa
(4) Catalonha e Aran
(5) Auvèrnhe-Ròse-Alps
(6) Provença-Alps-Còsta d’Azur
(7) Piemont
(8) Ligúria
(9) Mónegue.
(2) la Nòva Aquitània
(3) la Region de Tolosa
(4) Catalonha e Aran
(5) Auvèrnhe-Ròse-Alps
(6) Provença-Alps-Còsta d’Azur
(7) Piemont
(8) Ligúria
(9) Mónegue.
La campanha recenta de l’IEO, que ditz qu’“Occitània es 4 regions”, mòstra de grèus deficits de calcul e de compreneson del país.
Nòstres 9 territòris an gaireben totes, dins lors frontièras respectivas, de dialèctes pro divèrses de gerir. En supausant que fagan totes, un jorn o l’autre, de politicas favorablas a l’occitan, totes deuràn gerir la diversitat dialectala. A fortiori, deuràn gerir mai de diversitat se fan de politicas interregionalas e coordenadas en favor de l’occitan.
Resultat: es impossible de planificar un usatge ambiciós de l’occitan se i a pas una estandardizacion globala, coordenada e pluricentrica.
Ara per ara, los organismes oficials o semioficials encargats de l’occitan se pausan pas aquela question concreta. Son encara dins una preïstòria conceptuala. S’ocupan pas de planificacion lingüistica (language planning) ni de sociolingüistica. Quand fan de causas modèrnas, fan solament de sits web de grand debit, de collòquis sus las nòvas tecnologias, de logotipes impecables, d’audits costoses. Fan de gadgets modèrnes e polits, si ben, mas fan pas de lingüistica modèrna aplicada.
Aquel voide conceptual, aquel ecran de fum, aquela sornura que scintilla, aquela tecnocracia que va enluòc: vaicí un aspècte de la crisi actuala de l’occitanisme.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Abséncia de plan (estrategia)
La lingüistica descriptiva es pas neutra sus la lingüistica prescriptiva a la base d'una estrategia.
La consciéncia d'una unitat passa per l'identificacion d'una origina comuna e d'un còrs comun actual en lenga populara e culta, e de variantas geograficas eissudas de l'evolucion istorica.
Çò que val al nivèl occitan, val al nivel global de la latinitat, ambe l'avantatge d'inclùser totas la lengas oficialas e minorizadas, sens imperialisme nimai d'oposicions de blòcs frontals.
Le romanic, e mai l'occitan es una lenga de transicion istorica e geografica entre le francés, e le latin o le monde latin sens casuda de la "o" del masculin. Dins aquela perspectiva, i a pas mai d'oposicion geografica o geopolitica, mès interès cultural.
Le TdF a el-meteis un tal apròchi. Una actualizacion numerica globala multi-entradas seriá un brave supòrt.
#37 Mercé fòrça :)
#37 Es d'efièch un article de tria, que la revista Lingüistica Occitana publiquèt dins son numèro 7:
http://revistadoc.com/?page_id=244
Soi plan d'acòrdi ambe vos.Me referi al vòtre estudi suls dialèctes occitan de 2009.
#35 pasmens pas d'explicacion sus la censura deus comentaris de gèir...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari