Los occitans e aüra los occitanofòns an generalament una tradicion pacifica e legalista. E penso, onestament, qu'an un sens aut de la justícia, e tanben... de l'injustícia. Respectar las règlas per una bòna convivéncia, es important. Es parier per la justícia e la justícia lingüistica. A un moment donat, nos serà ben donaa l'autorizacion d'aver una plaça sociala importanta per l'occitan, per detricotar la repression lingüistica. D'occitanistas espèran e esperèron aquò. Tota lor vita. Mas una vita, es sovent tròup corcha per veire de causas bolegar e inversar la tendéncia per la lenga occitana. 

Encara que tròbo que lo pòble occitan a una tendéncia al “reborseirisme” o al tuchinat sovent après que las repressions aguèsson tuat –al sens fisic dal tèrm- las jacariás o lo Barbets me. Sentiments d'injustícia amb la reaccion occitana de 1851 atot. Mas i es que de veire quora se parla de refòrmas e que de politics dison “es un país ingovernable, los “franceses” ronhan cada còup que se fa un cambiament”. Benlèu que nòstre esperit occitan subreviu ansin. Me fa pensar al libre interessant Histoire de Menton [Stòria de Mentan] sota la direccion de JP Pellegrinetti, ed. Privat 2010. En particular, l’article “L’entrée dans la modernité (1860-1914)” [Entraia dintre a modernitat] d’Henri Courrière p. 139 “L’annexion et le second Empire: de l’opposition passive au soutien modéré” [L’anexian e o segond Empèri: de l’oposician passiva au sosten moderat].
 
Un exemple concret qu’illustra ja los blocatges per l’occitan al nivèl de basa. Un cas enervant qu’ai viscut de l’interior. Dins lo Conselh d’Administracion (“CA”, un còup siglat, fa mai classa) de l’Universitat Pau Valery (UPV) de Montpelhier.
 
Eriam dos elegits. Ero elegit estudiant al “CA” per representar lo Movement Estudiant d’Occitània de Montpelhier (MEd’Òc) per 3 ans. E ma collèga Delfina representava l’associacion al CEVU. Dins la logica de la dignitat per la lenga occitana entamenaa amb de noms de personalitats occitanistas o de personas celèbras ligaas a l’occitan per de salas o d’amfiteatres de l’Universitat, volio que contunhe per los bastiments novèls.
 
Per exemple aviam e i son totjorn (per astre) l’amfiteatre “Max Rouquette” [= Max Roqueta]. Lo bastiment dals “Félibres rouges” [Felibres roges] fins a la BU “Ramon Llull” (autor catalan qu’escriguèt en occitan)...
 
Aviam dos novèls bastiments de previst en 2003, una extension de la Maison dals estudiants sonaa Joan Molin dal nom dal resistent occitan besieroprovençal e lo teatre universitari.
 
Per la segonda part de la Maison dals Etudiants i aguèt debat e prepausèro “Bastiment Charles Camproux” —la version occitana de son nom estent refusaa “Carles Camprós”—. E per lo futur teatre, un nom bilingue “La Vignette- La Vinheta” que veniá dal nom de l’endrech, qu’a passat temps i èra una vinheta valent a dire una pichina vinha (vinhòta se ditz ges en lengadocian montpelheirenc après m’èstre entressenhat). E non èra un pegassolet coma posquèro sentir un còup...
 
Foguèt debatut, acceptat e actat per los dos bastiments.
 
Quin plaser de veire escrich lo nom d’aquel resistent (version french solament) Charles Camproux, universitari occitanista naissut a Marselha, amb de raices en Cevenas. Fondator de la revista Occitania amb Pau Ricard, membres dal Movement occitanista politic “Lo partit provençau” que se presentèt a las eleccions dins las annaas 1930 en Provença... E grand resistent monpelheirenc qu’un jorn Felip Martel me cuntèt una anecdòta de Camprós sota las muralhas de la plaça dal Peiron just a la fin de l’ocupacion.
 
Anava ben amb Joan Molin, de paire felibre e resistent tanben.
 
Mas per lo teatre i aguèt ja una pichina temporizacion estranha. Lo nom èra ren marcat encara sus la faciaa mas me prometèron que seriá marcat sus una tenda per lo jorn de l’inauguracion.
 
I aguèt l’inauguracion e una tenda amb inscrich solament en francés “Inauguration du nouveau théâtre de l’UPV” e ren de mai. Gaida al provisòri que dura...
 
Alora tornèro signalar que lo nom deviá èstre bilingue.
 
Deguèro partir pi per tornar a l’Universitat de Niça (facultat de las Letras) en vista de començar la tèsi. Era pròcha geograficament per enquistar en Gavotina (e mai semblava d’i aver de plaça per ieu per l’avenir...). Esperèro que se fariá lo nom bilingüe per lo teatre. Tornèro un còup a Montpelhier, veire d’amics, far de recèrcas, mas i èra encara ren d’escrich sus la faciaa. Aguèro ren lo temps d’agachar d’afichas eventualas.
 
Mas en 2013 tornèro una jornaa a l’UPV. Còup de... teatre. O marrit còup de teatre. Ren de tot, detz ans après. Lo nom èra solament escrich en francés! Perqué? Aviam una decision actaa! 
 
Escriguèro un pichon mail cortés al Director dal teate per li dire. Me diguèt que li caliá trobar la decision qu’èra ren al corrent...
 
Los arquius de l’UPV, après d’annaas son mandats als arquius comunals de Montpelhier. Cal o saber. E après un temps, la comuna jeta tot... Perdut?
 
Non. Après mai de meses de recercas dins mos afars, en cò de mon paire, dins lo sòlmòrt, tornèro trobar un pichon dorsier. La decision votaa sus lo rendut còmpte oficiala e quitament tornèro trobar la primiera de coberta dal jornal universitari que parla de l’inauguracion dal teatre “La Vignette-La Vinheta”...
 
Mas fins aüra, ren de bolegat.
 
Informèro los actuals membres dal MEd’Òc local... E pi cadun a de causas de far.  Vira la ròda.
 
Vaicí coma passan de causas a la trapèla...
 
Ja que las promessas, i son que los creduls per i creire. Alora las decisions per las aplicar, imaginatz coma la tecnoburelocraciá las pòt endurmir... Es coma laissar una candèla s’amurcir lentament. 
 


 
 
E mai per l'inauguracion: La Vignette- La Vinheta