La setmana passada soi anat assistir a una conferéncia organizada peu club de l’Amicala Laïca de Tornahuèlha de Christian Béringuier, professor onorari de Geografia de l’Universitat de Tolosa Lo Miralh (ara Joan Jaurès). Lo tèma de la conferéncia èra tot simplament “Occitània”.
 
Es un subjècte que coneishi fòrça plan e èi doncas ausidas causas sabudas, ditas per quauqu’un qu’es fòrça saberut mes qu’a pas vertadèrament la votz d’un conferencièr. Aquò rai, èra plan.
 
Me soi totun assabentat d’unas causòtas interessantas, coma lo hèit que la cantadora Jacmelina avèva demorat a Tornahuèlha per exemple.
 
Mes i avoc quicòm que m’aperèc l’atencion, quicòm ligat a l’istòria recenta deus mèdias. Aquò se debana dens las annadas 50-60.
 
Existissèva una emission istorica que s’aperava “La Camèra explòra lo Temps”. Lo productor se sonava Stellio Lorenzi e los dus istorians de referéncia èran Alain Decaux e André Castelot. Lo purmèr èra un comunista, lo dusau un socialista e lo darrèr un òme de dreta. Lo purmèr èra italian, lo dusau bèlga e lo tresau francés.
 
Filmada en dirècte, la seria avèva començat en 1957 e perpausava tròces de l’istòria de França coma la vida de Maria Walewska, la mòrt de Maire-Antoinette o “qui a tuat Enric lo IV-au? “. Generalament los subjèctes tractavan deus abuses de poder e de l’arbitrari.
 
Mes en 1966, pr’amor de la difusida d’episòdis sus l’epopèia deus Catars, lo president francés de l’epòca, un cèrt Charles de Gaulle, decidiscoc sobtament d’estancar l’emission fòrça populara lavetz (qu’acabava notadament d’estar nomentada “milhora emission deu país” après un sondatge) e de desméter Lorenzi de sas foncions.
 
Segon Béringuier, las rasons n’estón que lo generau volèva pas que l’emission “desvelhe la reviscolada d’un movement occitan” e lo purmèr ministre, lo Jòrdi Pompidor (Georges Pompidou) declarèc que calèva “evitar una guèrra civila”. Ren qu’aquò.
 
Detalhs importants: a l’epòca la television se trobava pas dens cada ostau e lo monde s’amassavan sovent dens los estanquet a l’entorn d’un “tele-club”. L’istòria deus Catars èra pas brica coneishuda, vist qu’èra pas ensenhada dens las escòlas. Èram a dus ans de mai 68.
 
Segon los qu’an viscut l’eveniment (deus quaus un cèrt Claudi Martí), quitament los qu’avèvan lo finestron a l’ostau s’èran totun amassats dens un lòc public end’espiar la reconstitucion istorica. Estoc una tumada de las bèra ende un pòble sancèr de descobrir son istòria pròpria. A Carcassona, una manifestacion improvizada s’espandiscoc lo ser medish per carrèras au crit de “Occitània liura!”
 
Lo mot Occitània tornèc dens lo vocabulari comun e los murs se cobrissen d’escrits de colèra. Montsegur estoc assalhit  de curioses tre l’endeman, lavetz qu’atirava pas generalament qu’Alemands que coneishèvan, eths, l’istòria.
 
Es una ironia qu’una seria qu’avèva per mira de denonciar los abuses de poder estoc tot sobte estancada ... peu poder executiu d’un país dit “democratic”.