Opinion
Las doas fàcias de l’occitan en Catalonha
En Catalonha, que los nòrd-catalans apelarián Catalonha Sud, la lenga nòstra es coma lo dieu roman Janus: ten doas caras. La primièra es l'aranés, la manifestacion del gascon comengés en Val d'Aran jos influéncia iberica. Es l'occitan popular que forma la segonda lenga pròpria d'aquel territòri que sabèm pas encara amb granda clartat se contunharà d'èsser una comunautat autonòma espanhòla o se concretizarà la declaracion d'independéncia del 27 d'octòbre passat. Es dins lo banh de l'aranés que los escolans d'Aran de totas originas son trempats, e mai al govèrn ultranacionalista espanhòla li agrade pas aquela immersion tròp pauc estrictament castelhana. Es l'occitan del sit oficial de la Generalitat.
La segonda cara es l'occitan que li diriái coma lo professor Patric Sauzet "larg": un occitan de basa lengadociana mas dobèrt a la pluralitat de la lenga. Es l'occitan que s'ensenha de còps a l'Universitat de Girona, coma iniciacion, que ieu sàpia, o amb una formacion mai regulara, al CAÒC de Barcelona. Contràriament a l'aranés, non correspond pas a una modalitat occitana particulara a Catalonha —se parlam pas de l'occitan de Fenolhedés en Catalonha Nòrd, evidentament—, mas atrai pasmens un public catalan. E aquò per mai d'un motiu: la percepcion d'una continuitat naturala amb lo catalan, la relativa proximitat amb la lenga dels trobadors e son passat mitic, la solidaritat amb una lenga vesina que perilha, la volontat de trobar un autre espaci de referéncia pel catalan d'ara que lo castelhan, lo desir de bastir de ponts delà Catalonha en tot pensar que pr'amor de la proximitat d'ambedoas lengas lo ponch amb Occitània serà natural.
Aquelas caras que semblan d'agachar vèrs doas direccions desparièras, las caldriá opausar? Non pas, son complementàrias, e permesas per la Lei de l'Occitan, qu'assòcia l'aranés, la manifestacion populara de l'occitan en Catalonha, a son espaci lingüisticocultural pròpri, lo de l'occitan e de Catalonha.
Totun, a Barcelona, contràriament als estudis occitans de l'Universitat de Lhèida, non s'apren pas l'aranés e l'occitan larg dins los meteisses luòcs, e ansin se poiriá crear dos univèrses distints amb lo risc que se pòscan pensar que son doas lengas distintas. Son las relacions entre los parlants de totas las modalitats de la lenga nòstra que garentisson son unitat.
O sabètz plan, i a un activisme occitan a Barcelona, sens lo qual legiriatz pas aqueste jornal, editat dins la capitala catalana e fondat per dos jornalistas barceloneses, Jaume Clotet e Ferriòl Macip. En somiant qu'un jorn dins totas las escòlas de Catalonha se pòsca ensenhar a l'encòp l'aranés e una dobertura a tota la lenga occitana, d'unes pensam que seriá interessant de téner un ostal de l'occitan e de l'aranés a Barcelona, mai grand e foncional que l'estanquet Joan Petit de Gràcia, uèi trobat de manca.
De volontat, n'i a. Mas de sòus? Totun, qui sap çò que la fòrça de defendre una bèla idèa pòt far venir realitat?
La segonda cara es l'occitan que li diriái coma lo professor Patric Sauzet "larg": un occitan de basa lengadociana mas dobèrt a la pluralitat de la lenga. Es l'occitan que s'ensenha de còps a l'Universitat de Girona, coma iniciacion, que ieu sàpia, o amb una formacion mai regulara, al CAÒC de Barcelona. Contràriament a l'aranés, non correspond pas a una modalitat occitana particulara a Catalonha —se parlam pas de l'occitan de Fenolhedés en Catalonha Nòrd, evidentament—, mas atrai pasmens un public catalan. E aquò per mai d'un motiu: la percepcion d'una continuitat naturala amb lo catalan, la relativa proximitat amb la lenga dels trobadors e son passat mitic, la solidaritat amb una lenga vesina que perilha, la volontat de trobar un autre espaci de referéncia pel catalan d'ara que lo castelhan, lo desir de bastir de ponts delà Catalonha en tot pensar que pr'amor de la proximitat d'ambedoas lengas lo ponch amb Occitània serà natural.
Aquelas caras que semblan d'agachar vèrs doas direccions desparièras, las caldriá opausar? Non pas, son complementàrias, e permesas per la Lei de l'Occitan, qu'assòcia l'aranés, la manifestacion populara de l'occitan en Catalonha, a son espaci lingüisticocultural pròpri, lo de l'occitan e de Catalonha.
Totun, a Barcelona, contràriament als estudis occitans de l'Universitat de Lhèida, non s'apren pas l'aranés e l'occitan larg dins los meteisses luòcs, e ansin se poiriá crear dos univèrses distints amb lo risc que se pòscan pensar que son doas lengas distintas. Son las relacions entre los parlants de totas las modalitats de la lenga nòstra que garentisson son unitat.
O sabètz plan, i a un activisme occitan a Barcelona, sens lo qual legiriatz pas aqueste jornal, editat dins la capitala catalana e fondat per dos jornalistas barceloneses, Jaume Clotet e Ferriòl Macip. En somiant qu'un jorn dins totas las escòlas de Catalonha se pòsca ensenhar a l'encòp l'aranés e una dobertura a tota la lenga occitana, d'unes pensam que seriá interessant de téner un ostal de l'occitan e de l'aranés a Barcelona, mai grand e foncional que l'estanquet Joan Petit de Gràcia, uèi trobat de manca.
De volontat, n'i a. Mas de sòus? Totun, qui sap çò que la fòrça de defendre una bèla idèa pòt far venir realitat?
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#100 Òsca, Domergue, as apregut! Pensaua que auries causes a contribusir, mès suposi que dejà as dit tot ath long des darrèrs ans pr'amor que aguest debat non s'acabarè jamès.
Let's again chat soon.
Ryan
#100 qu'ei d'arraítz provençala alavetz! Que hè gai
#99 L’expression es ben pus vielha que leis ans 90... Lo mot intra dins la vielha devisa “Òsca Manòsca”. A Manòsca, la dison dempuei de sègles. L’escrivan provençau Enric Espieut la reprenguèt dins son libre “Òsca Manòsca” publicat en 1963. Aqueu mot “òsca”, dins lo sens dau francés “bravo”, es ben present dins lo diccionari de Mistral de 1879-1886. — — — Tè, veni de far lo comentari nº100 :)
#98 vertat?! Òc ne n'èi trobar nada traça en dehòra deu lengatge occitanista, que'm damandi d'on gesseish. Qu'ei beròi que'm platz
#96 Per informacion, sabi pas se lo famós « òsca ! » es « d'occitan larg » (es pas d'occitan popular aquò's segur), mas çò que sabi es que foguèt popularizat per un gascon, lo Claude Pierson, « campion dels campions » de la famosa emission, a la television publica nacionala a una ora d'escota granda. Era dins las annadas 90 del sègle passat. Grandmercés a el.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari