Opinion
Discussion de mercat
M’apròcho d’un forn de socaire ambulant, un jorn de mercat. Es a servir un jove mas mi salua d’a tèsta e en prevision dei parts per o plat de sòca mi demanda vito.
Tote aquele conversacions se debanan en pauc de minute.
— Ieu: “Va ben?
— O socaire: Va ben. Serà tanben una placa de sòca coma de costuma?
— Ieu: De segur!”
(o socaire contunha a conversacion, en francés aquel còup, amb a pràctica qu’èra davans de ieu. Es un jove e acaba doncas a conversacion e va pagant)
— O jove: “A sòca, n’an ren a París è! Sabon ren ce que mancan.
— O socaire: Si mas quora venon aquí, s’integran e ne’n manjan tanben.”
Va estre a ieu mas o socaire ditz a una cobla d’autre pràctique. S’apròchan dire bònjorn, segurament perqué an o temps e perqué o gèsta dal socaire emplenar a sòca amb a cassa plena de preparacion es bèl de gardiar:
“D’autoctòns, es ver, i sèm gaire. Per exemple, ieu e el. I autres son de toristas que son demorats... per longtemps.
— Nautres, sèm arribats de Nantas. E nos platz a sòca. Mas se’n tròba ren pron de luecs que ne’n vendon.
— Sèm un pauc dilluats, es a “Côte d’Azur”, aquí, a “Côte d’Usure” meme de còups voei!
— Benlèu en lo sud oest an encara de doçor de viure. An mens de pression qu’aicí.
— Zo, i anam. Adieu.
— Mercés a vos. A se reveire al mercat!”
(èra verament per o plasir que venguèron, comprèron ren aquel còup)
Pi sio servit, parlam en occitan amb o socaire.
Un vielh apròcha darrier de ieu, e al moment de partir cercar d’argent (semblava d’i d’aver obliat i sòus):
— O socaire: E voei, e en montanha cadun a o sieu, es o gavòt. E pi i es o monegasc. U n’i a. Ma gran per exemple mi disia, sas, per l’argent se ditz “l’estec”, coma per o “pourboire” o per a carn.
— O vielh: Mas a Niça avèm una lenga, après lo resta son que de patoàs.
— O socaire: Non, mas alora son a egalitat tanben, pelhasc, mentonasc, tinean...
— O vielh: Siáu anat veire lo teatre en lenga niçarda. Mas li son de mòts qu’an ren acapit en lo public. E l’autor diguèt: es normal, es perqué i son de mòts “occitans” dintre.
Nautres siam pas occitans. Es una autra lenga, es après Var que parlan ansin...
— O socaire: Non mas i es pas d’occitan, cada endrech a o sieu. E pi ensèm, tot o sud de França es occitan. Al nòrd es la lenga d’Oïl o francés.
I son un pauc de variacions. O gavòt, o niçard, o provençal...
Après i es l’occitan que direm “mai literari” dal costat de Tolosa. Mas tot es de bòn occitan.
— O vielh: Es complicat. Zo, li vau.”
Èro ben susprès per a qualitat d’a respòsta linguistica dal socaire. Coma qué, de linhe bolegan. E de veire una mena d’integracion light a la cultura occitana se far via a manjuca per d’autres.
— O socaire: “A se reveire. Pòrta ti ben!
— Ieu: Mercés per a sòca. Finda tu. A se reveire!”
Tote aquele conversacions se debanan en pauc de minute.
— Ieu: “Va ben?
— O socaire: Va ben. Serà tanben una placa de sòca coma de costuma?
— Ieu: De segur!”
(o socaire contunha a conversacion, en francés aquel còup, amb a pràctica qu’èra davans de ieu. Es un jove e acaba doncas a conversacion e va pagant)
— O jove: “A sòca, n’an ren a París è! Sabon ren ce que mancan.
— O socaire: Si mas quora venon aquí, s’integran e ne’n manjan tanben.”
Va estre a ieu mas o socaire ditz a una cobla d’autre pràctique. S’apròchan dire bònjorn, segurament perqué an o temps e perqué o gèsta dal socaire emplenar a sòca amb a cassa plena de preparacion es bèl de gardiar:
“D’autoctòns, es ver, i sèm gaire. Per exemple, ieu e el. I autres son de toristas que son demorats... per longtemps.
— Nautres, sèm arribats de Nantas. E nos platz a sòca. Mas se’n tròba ren pron de luecs que ne’n vendon.
— Sèm un pauc dilluats, es a “Côte d’Azur”, aquí, a “Côte d’Usure” meme de còups voei!
— Benlèu en lo sud oest an encara de doçor de viure. An mens de pression qu’aicí.
— Zo, i anam. Adieu.
— Mercés a vos. A se reveire al mercat!”
(èra verament per o plasir que venguèron, comprèron ren aquel còup)
Pi sio servit, parlam en occitan amb o socaire.
Un vielh apròcha darrier de ieu, e al moment de partir cercar d’argent (semblava d’i d’aver obliat i sòus):
“Es ben de parlar la lenga. En niçard se ditz ansin. Te mi fa pensar a cen qu’as dich:” De pitos n’as plus, va ne’n querre”. Nautres diem, de “pie” per l’argent.
— O socaire: E voei, e en montanha cadun a o sieu, es o gavòt. E pi i es o monegasc. U n’i a. Ma gran per exemple mi disia, sas, per l’argent se ditz “l’estec”, coma per o “pourboire” o per a carn.
— O vielh: Mas a Niça avèm una lenga, après lo resta son que de patoàs.
— O socaire: Non, mas alora son a egalitat tanben, pelhasc, mentonasc, tinean...
— O vielh: Siáu anat veire lo teatre en lenga niçarda. Mas li son de mòts qu’an ren acapit en lo public. E l’autor diguèt: es normal, es perqué i son de mòts “occitans” dintre.
Nautres siam pas occitans. Es una autra lenga, es après Var que parlan ansin...
— O socaire: Non mas i es pas d’occitan, cada endrech a o sieu. E pi ensèm, tot o sud de França es occitan. Al nòrd es la lenga d’Oïl o francés.
I son un pauc de variacions. O gavòt, o niçard, o provençal...
Après i es l’occitan que direm “mai literari” dal costat de Tolosa. Mas tot es de bòn occitan.
— O vielh: Es complicat. Zo, li vau.”
Èro ben susprès per a qualitat d’a respòsta linguistica dal socaire. Coma qué, de linhe bolegan. E de veire una mena d’integracion light a la cultura occitana se far via a manjuca per d’autres.
— O socaire: “A se reveire. Pòrta ti ben!
— Ieu: Mercés per a sòca. Finda tu. A se reveire!”
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#4 una idèa d'article per Domé ?
Agachar, sinonim gardiar (variacion gardear), regardar (Var. regarjar) dins lo nòstre airal est occitan.
gardiar = regarder ? Mercé.
M'agrada l'anecdòta, que se poiria metre a la sauça locala dins totes los recantons d'Occitània!
Oil/Òc
Es pas segur que i auja una bipolaritat reala oil/òc, una frontièra lingüistica entre dus blòcs homogènes, se non qu'un limit d'intercomprension a partir d'una distància dada.
Es la meteissa causa en Occitània, entre blòcs dialectals, artificialament homogeneizats e frontalizats.
Es un affar de desriva dins le temps a partir d'un centre inicial, Roma.
La consciéncia d'appartèner a un ensemble lingüistic es fonccion de l'airal de la seu mobilitat personala; aquel que viatge en zòna de lengua latina se sente romanic, exceptat nombre de franceses que mespretza la latinitat (l'accent, la volubilitat, la gestuala...).
La bipolaritat oil/òc es plus comportamentala que lingüistica, çò sembla.
Es incontestable que la vision occitanista de la lenga s'es installada dins una partida pron importanta de l'opinion dempuei leis ans 1990-2000 (dempuei lo Temps Tres de l'occitanisme segon Lafont).
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari