Foguèri força marcat per desqu’uns territòris occitans que vesitèri. Sejalèir per exemple, en Auvèrnhe. E aquò me faguèt pensar a Houad e Houedig. En Bretanha, las illas Houad e Houedig foguèron talament emblidadas pel poder napoleonian que s’erigiguèt en republica teocratica pendent una passa. Lo rector èra lo mèstre de fach de las illas qu’avián lors leis pròprias.
 
Z’ai costuma de dire que Sejalèir poiriá aver lo mesme sòrt que las illas bretonas un jorn. Se lo monde de Sejalèir proclamèsson l’independéncia de la “Republica Occitana de Sejalèir” (sens faire tròp de tampatge davant la gendarmariá d’Alancha), chaldriá aumens seis mes a París per se n'avisar. Aqueste territòri es estat abandonat per França. Dempuei d’annadas, los gòverns succesius an fach la chausida de la metropòli, aitau lo “rurau” es un pes mòrt per la “Republica”, un endreit destinat aus darrèirs païsans, aus vièlhs e aus emplegats de “servicis a la persona”.
 
A! Chal pas emblidar que l’aubergaire mostachut “avé l’accent” per servir los quadres alassats del “novèl monde” a l’estiu.
 
Tot aquò per dire que los “territòris” (lo novèl nom oficial de “província) son assetjats.
 
Cresi que, dins lo futur, chaldrà abandonar las vilas devengudas d’infèrns sociaus ont chasca comunautat viurà separada de las autras. Cresi a de vilas sens “classas meijancèiras”. La gentrificacion/boboïzacion d’un costat (e lo prètz del m² que va tanben) e las tensions intercomunautàrias de l’autre donaràn lo cròc au mite de “vilas Monde” de la mondializacion aürosa. Cresi que las vilas del futur seràn de “vilas burèus” amb, trò çai trò lai, de ghettos de richards e de banlègas talas coma las coneissètz.
 
 
Restar a las campanhas
 
De segur, quand desqu’uns legiràn aquestas linhas sorriràn en pensant a lor vida agradiva d’estudiants a Bordèu o Tolosa mas son los mesmes que se ratiraràn de las mesmas vilas quand auràn una familha amb 2 o 3 dròlles e que l'estúdio a costat de la facultat es tròp petit.
 
 
Ont anar alòra?
 
Dins de banlègas luenh de la França (o Occitània o Bretanha) periferica? Pauc a cha pauc se ratròban los mesmes problèmas que dins la “vilas-Monde-de-la-mondializacion-aürosa”.
 
Restarà las campanhas. Las vertadèiras campanhas, pas la mescla “vila-campanha-autorotas” sens arma, las “vilacampanhas” desumanizadas de la França periferica actuala. Entre Leroy-Merlin, los entrepaus sens noms e tres champs de milh.
 
Alòra, de segur tot aqueles qu’anaràn viure al mitan de Sejalèir s’establiràn pas coma païsan biò amb 5 vachas e un forn de pan, la societat d’ara a besonh de tot un fum de mestèirs e d’activitats, mas dins un vilatge de 6-7 ostaus es força mai facil d’impausar l’occitan que dins un immòble de 6-7 estatges!
 
Los identitaris o fan (Las Brigandes), los islamistas o fan (Artigat, per exemple), los bretons o fan (doas comunautats britofònas, legir l’article "Lo retorn de las comunautats britofònas", Jornalet 18 de novembre de 2016), l’extrèma esquèrra o fan (Tarnac), perqué pas los occitanistas? De vilatges abandonats en Occitània, i a una bolegada, pechaire! Alòra sabi ben qu’es pas facil de trobar tres amics per s’installar a Sant-Machin mas l’epòca actuala es lo bon moment per temptar la jòga, amb lo teletrabalh, las reconversions dins los mestèirs manuaus, los comèrcis de tornar prene, las infirmèiras que mancan sovent…
 
Parli pas aicí de comunautats babas-cools o de sèctas neocataras, mas de vilatges tornats a la vida gràcias a d’occitanistas. A mon vejaire, lo recuperacion lingüistica per las vilas (una teoria dels militants bascos a l’origina) o los “barris populars” es un mite (ont agut lo mesme mite en Bretanha). Un pauc de franquesa, amics occitans, vos imaginatz una “recuperacion lingüistica” d'Occitània dins un quartèir popular de Tolosa o de Marselha? Non, solide. Dins un vilatge de Corresa, òc!
 
Va prene l’exemple de mon vilatge e del vilatge vesin (una desena d’ostaus): i a doas familhas ont lo monde parlan breton (e un pauc galò) amb los dròlles al Diwan. A chasque Halloween, los papèirs dins las boitas de letras son en galò e breton e, amb los mainatges parlan breton e galò quand anam faire lo torn dels ostaus, lo panèl amb lo nom del vilatge èra en galo e breton (chal que o tornem far, macarèl), sus la boita de libres es escrich en breton e galò, quand i a la fèsta del vilatge lo panèl per l’article dins l'Ouest-France es res qu’en breton e galò, etc... aitau, los ancians que veson tot aquò son benaises e cerchan a mai parlar galò, de vesins demandan de cors de breton o de galò o demandan un nom breton o galò per lor entrepresa, ...
 
Malaürosament ai pas pro de temps per cerchar a desvelopar tot aquò e sei fòrça marronat per çò que poiriái faire mai, o sabi, mas a mon vejaire, es tot vist que la recuperacion lingüistica dins una petita comunautat de vilatge coma aquò es l’avenidor per las nòstras lengas.