Opinion
Crisi o mòrt de l'occitanisme politic?
O: "Perqué pòdi pas pus escriure sus la politica occitana?"
Mon identitat, mas benlèu coma tota identitat es complèxa. Disi per badinar que soi tròp protestant per èsser un còrs vertadièr, tròp còrs per èsser un occitan vertadièr e tròp occitan per èsser un catalan vertadièr. E coma m'es impossible de me sentir francés, que soi?
De politica còrsa e de politica catalana, ne poiriái parlar d'oradas. Lo conflicte catalanoespanhòl interèssa tota Euròpa, e fa qualques jorns mos compatriòtas còrses del collectiu Parlemu Corsu faguèron una accion de protèsta a la prefectura de Corsega per defendre l'oficializacion de la lenga insulara. Los unes luchan per la lenga e l'autonomia, los autres per la republica e la fin de l'opression espanhòla. Son de combats apassionants.
E nosautres? Lucham fòrça tanben. Per saber se cal escriure Occitània o Occitania, per decidir qual deu aver autoritat sus la nòrma de l'occitan, per causir entre Calandreta e l'ensenhament public. D'unes vòlon una independéncia d'Occitània, d'autres pensan que Robèrt Lafont jamai non parlèt de nacion occitana, d'autres defendon totes los pòbles baste que jamai non siam un.
Mas los occitans se'n trufan. Cantan La Marseillaise, vòtan Front Nacional o La Republica en marcha. O signan de peticions per salvar una lenga en perilh: lo francés.
Mas qual lor pòt recastenar aquò? Revendicam nieus pas lo pòble occitan, ni mai sèm capables de far front comun per revendicar ensems nòstres dreches de parlants de lenga occitan, ni un ensenhament decent pertot.
De còps, senti de nostalgia per l'epòca ont, a Montpelhièr, una còla d'amics somiàvem la libertat d'Occitània. Ara sèm esparpalhats perque caliá viure e trabalhar endacòm mai, e d'incomprenesons, que la distància geografica a favoridas, nos an desseparats.
La politica occitana m'entristís, e coma ai tròp legit Spinoza per desconéisser que la tristesa es una passion que nos afeblís, ara parlarai de quicòm mai.
O demostratz-me qu'ai tòrt.
Mon identitat, mas benlèu coma tota identitat es complèxa. Disi per badinar que soi tròp protestant per èsser un còrs vertadièr, tròp còrs per èsser un occitan vertadièr e tròp occitan per èsser un catalan vertadièr. E coma m'es impossible de me sentir francés, que soi?
De politica còrsa e de politica catalana, ne poiriái parlar d'oradas. Lo conflicte catalanoespanhòl interèssa tota Euròpa, e fa qualques jorns mos compatriòtas còrses del collectiu Parlemu Corsu faguèron una accion de protèsta a la prefectura de Corsega per defendre l'oficializacion de la lenga insulara. Los unes luchan per la lenga e l'autonomia, los autres per la republica e la fin de l'opression espanhòla. Son de combats apassionants.
E nosautres? Lucham fòrça tanben. Per saber se cal escriure Occitània o Occitania, per decidir qual deu aver autoritat sus la nòrma de l'occitan, per causir entre Calandreta e l'ensenhament public. D'unes vòlon una independéncia d'Occitània, d'autres pensan que Robèrt Lafont jamai non parlèt de nacion occitana, d'autres defendon totes los pòbles baste que jamai non siam un.
Mas los occitans se'n trufan. Cantan La Marseillaise, vòtan Front Nacional o La Republica en marcha. O signan de peticions per salvar una lenga en perilh: lo francés.
Mas qual lor pòt recastenar aquò? Revendicam nieus pas lo pòble occitan, ni mai sèm capables de far front comun per revendicar ensems nòstres dreches de parlants de lenga occitan, ni un ensenhament decent pertot.
De còps, senti de nostalgia per l'epòca ont, a Montpelhièr, una còla d'amics somiàvem la libertat d'Occitània. Ara sèm esparpalhats perque caliá viure e trabalhar endacòm mai, e d'incomprenesons, que la distància geografica a favoridas, nos an desseparats.
La politica occitana m'entristís, e coma ai tròp legit Spinoza per desconéisser que la tristesa es una passion que nos afeblís, ara parlarai de quicòm mai.
O demostratz-me qu'ai tòrt.
| fffff | fffff | |
| Retorn sus l'article de la setmana passaa Manco de respècte a la Comtessa de Diá se traduso pas en vivaroalpenc modèrne un poèma sieu? Es una consideracion que me sembla anacronica. Primier, se pòt dire que la comtessa escriviá de verai en vivaroalpenc? Chantar e chançon son comuns a tot lo nòrd-occitan, mas enganada a un aspècte sud-occitan, coma lo subjontiu diga, e per quant al subjontiu vòlha, èra pas particular al nòrd. Tanben, una de las caracteristicas mai tipicas dal vivaroalpenc es la desinéncia -o de primiera persona dal singular; òr, existissiá pas a aquela epòca. De biais general, los dialèctes èran pas tan marcats dal temps dals trobadors e trobairises, e l'intencion d'aquestes, çò'm par, èra pas d'escriure en dialècte mas en una lenga literària, la lenga d'òc poetica, totun amb d'inevitablas coloracions dialectalas. D'autre caire, voldrio tornar sus los tèrmes traduccion e adaptacion. L'adaptacion implica de chambiaments leugiers, coma modificar una grafia, remplaçar qualques elements lexicals o sintactics. La traduccion, ela, es una modificacion pus prefonda, e es pas necessàriament interlingüistica, d'una lenga a l'autra, mas pòt èsser tanben intralingüistica, dintre la mesma lenga. De passar de la lenga de l'Edat Meana a un estat de lenga occitana contemporanèu si qu'es una traduccion. Enfin, la chausia d'un occitan mean a un interès pedagogic, que pr'amòr dals principis de l'estandardizacion pluricentrica expausats per la brilhanta tèsi de Domergue Sumien, lo tèxt es de bèl transpausar dins d'autras variantas de la lenga. Per exemple, dins mon cors d'occitan a mos valents collegians, faguèro servir una adaptacion provençala. Me bastèc de remplaçar voldriái per voudriáu o soi per siáu, per exemple. En vivaroalpenc, diriam voldrio, sio e chantar, de segur. La question fondamentala es la seguenta: volèm la bastison d'una lenga comuna, una sensa èsser tanpauc unenca, valent a dire en conciliant unitat e diversitat? O consideram los dialèctes coma de realitats tant intochablas e tan sagraas que donam rason a aqueles que pensan que son pas de dialèctes de la mesma lenga mas de lengas distintas? Crenho doncas que dempuei l'epòca dals trobadors aiam fòrça mai regressat que se pensava. La chançon de Beatritz de Diá en grafia moderniza A chantar m’èr de çò qu’eu no volria, tant me rancur de lui cui sui amia; car eu l'am mais que nulha ren que sia: vas lui no·m val mercés ni cortesia ni ma beltats ni mos prètz ni mos sens; qu'altressí·m sui enganad' e traïa com degr'èsser, s'eu fos desasivents. D'aiçò·m conòrt, car anc non fi falhença, amics, vas vos per nulha captenença; ans vos am mais non fetz Seguís Valença, e platz mi mout ques eu d'amar vos vença, lo meus amics, car ètz lo plus valents; mi faitz orgòlh en dits e en parvença, e si ètz francs vas totas autras gens. Be·m meravelh com vòstre còrs s'orgòlha, amics, vas me, perqu'ai rason qu'ieu·m dòlha; non es ges dreits qu'autr'amors vos mi tòlha, per nulha ren que·us diga ni acòlha; e membre vos quals fo·l començaments de nòstr'amor! Ja Dòmpnedeus non vòlha qu'en ma colpa sia·l departiments. Proesa grands qu'el vòstre còrs s'aisina e lo rics prètz qu'avètz me n'ataïna, qu'una non sai, loindana ni vesina, si vòl amar, vas vos non si' aclina; mas vos, amics, ètz ben tan conoissents que ben devètz conóisser la plus fina, e membre vos de nòstres partiments. Valer mi deu mos prètz e mos paratges e ma beutats e plus mos fins coratges; perqu'eu vos mand lai on es vòstr' estatges esta chançon, que me sia messatges: e vòlh saber, lo meus bèls amics gents, perqué vos m'ètz tan fèrs ni tan salvatges; no sai si c'es orgòlhs o mal talents. Mas aitan plus vòlh li digas, messatge, qu'en trop d'orgòlh an grand dam maintas gents | ||
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Jo no puc parlar per Occitània, però com a lluitador del Sud que soc, us dic que defallir mai, els occitans teniu molt al vostre darrera que no us permet defallir, no ho feu, si al Sud ens la juguen no esperem mes del Nord, si mireu al vostre voltant veureu un País meravellós, no val la pena lluitar i no rendir-se!?
Occitània es preciós i la seva gent magnífica, no defallireu mai!
Visca la Terra...Lliure!
L'Ernest, "El Tàrrega".
Es pas solament l'occitanism politic qu'es mort, mas l'occitanism tot cort !! Levat benleu al Jornalet, virtualament.
I a pas a l'ora d'ara d'occitanisme politic al nivèl de çò que se podrià esperar de la "granda" Occitània. Pr'aquò i a un fum de monde dins la "francofonia" que son per la diversitat e la salvagarda de la langue d'òc...Avèm comprès qu'ambe lo governament actual se passarà ren de mai e qu'al revèrs risca fòrt de demesir encara mai la placa estequida balhava als occitans . Ièu ai decidit d'o prene "cool" . Me disi:
-es sonque la lenga que definìs una cultura?
-un còp mòrta la lenga , Occitània serià mòrta tanben?
Se i a pas agut fins ara d'occitanisme politic , aquò's que los occitans n'en vòlon pas. Me sembla que caldrià se pausar la question del perqué . Soi pas breton, alsacian, basc, parisenc, catalan, còrse, e los "estrangièrs " coneisson gaireben lo mème problèma que ieu ... Ieu tròbi que se parla pas gaire de çò que fa lo ciment de la républica "utopica" franchimanda e son" universalitat" impériala... Lo ciment es solid d'aquel reialme de structura papala, bastit per Roma, qu'escana dempuèi bèl briu totas las velleitats autonomistas o independentistas...., e la lenga dempuèi Ferry e subretot l'espandiment de la radiò . De segur avèm lo bèl conte escrich per Michelet , Clovis , Charlemagne, Jeanne d'Arc, le "roi soleil" , la revolucion , la devisa libertat, egalitat, frairetat mème si lo monde i crei pas mai. Le sòcle es pas aquì . Lo sòcle es (èra) pausat sus las leis e las pujadas socialas de la liberacion
-escòla publica à gratìs.
-espital public " a gratìs.
-grands servicis publics e egalitat de tractament sus tot lo territòri
-justicia, policia,...................................
-emplècs a vida
çò que fa que lo minuscul occitanisme politic occitan s'es sarrat un còp, del PC , puèi del MRP, puèi del PS ( ambe la capitada del PS qu'avèm pas vista venir) sens jamai se trobar en capacitat de recaptar los millions d' occitans que votèron per aquelses partits,
que pensavan d'en primièr a se melhorar la vida e la dels enfants, quite a daisssar tombar la lenga .
Fintatz , escotatz Macron truca sus las pensions , aquò's a Paris que se passa. E òc d'un còp lo tipe te pòt tirar 2, 3, 4, 500 euros ambe la CSG.Deman te prendrà las bragas e te dira qu'es normal , que sias fenhant . Mon butletin de pension arriva de Nantes , los remborsaments de la sécu de Nanterre . Lo retirat occitan sarra las patèrlas . E çò pièger que tot la posta , la gara, l'espital
clavan . Deman l'escòla tant aimada va desapareisser . Lo quite notari pòt se far un sang de tencha ( coma disià la maire) . Tot va o es a mand de cambiar . Lo ciment se fendascla de pertot .Dins aquel esquèma l'Occitània acabarà de tornar al desèrt del torisme . Que tomben pas jol faicisma d'aquesta passa, l'occitanisme politic va se trobar al mitan d'un espaci grand, e l'occitan vielh poirà pas mai s'amagar lo cap dins lo sable, quand lo liberalisme jogarà a plen. Li caldrà plan prene son avenir entre las mans.
#9 As bravament rason, l'òme ! Te mandi lo salut coral e frairenal d'un lengadocian que sostendrà totjorn d'a fons la diversitat dialectala de l'occitan e de totas las lengas, capon de Dieu !
#4 Emb vòstre escrich, n'am aquí un brave mespretz de classa (sens los patejants, e mai sián penibles daus còps - cf. article de Laurenç Revest de l'i a doas setmanas -, auriatz pas deguna linga autra auei en Occitània, la question linguistica se paurariá mesma pas), afen, entau qu'es dich, n'i a donc qu'aimarián mai que la linga "eiretada" (sabe pas çò qu'es, l'i a una linga o ne'n i a pas, punch!) siá fin mòrta per qu'enfin un occitan a basa sud-lengadociana puesche raiar de pertot, quau raibe fuec de diu (sens lo sosten de la populacion, l'impausatz coma vòstre occitan estandard?), e, après, nos diràn qu'existís pas degun lengadocianocentrisme, e ben, ieu perpause un referenciau a basa lemosina e basta. Remerciarai jamai pro mos defunts grands-parents e mai mos beus-parents, totjorn vius, que pòrtan questa linga per m'aver balhat lo gost de l'apréner e enfin de la parlar. Convide la gent a apréner l'occitan dau Lemosin, breç daus trobadors, si se vòlen metre a nòstra linga.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari