1- CAPES Lettres fin de 1970

A París, oral al mes de julhet. Un jove besierenc passa l’oral. 
 
Un membre de la juraa ditz tre lo començament “avec le bronzage et l’accent que vous avez, ça va être quelque chose!” [Amb lo bronzatge e l'accent qu'avètz va èstre qualqua ren!].
Lo collèga es devengut documentalista, es amistós amb ieu, a sempre lo sieu accent occitan e "gardarem lo Larzac" es lo sieu mòt d'òrdre.
 

2- Autres còups, autres temps

- Una collèga que ditz a un collegian, tot content de li aver dich qu'aviam cantat de rap en occitan: "A bòn, fasètz de rap en occitan? Es n'impòrta qué!". 

- Un novèl collèga arriba al licèu. Se presentam. "Sio lo collèga d'Occitan, benvengüa !". 

Respòsta: "I es encara d'Occitan aicí!?"... 

Li fau: "Encara qué!??". E se'n va.

- Fau de comandas al CDI per de libres en occitan. Cal esperar. A l'Intendéncia, traina. Entre setembre e mars, totjorn ren. Per fortuna, lo collèga documentalista es amistós devèrs la lenga occitana, e recebo ja de libres un mes après. Estranh non? 

A prepaus, se fintatz la classificacion documentària internacionala DEWEY per los libres, veiretz que per l'occitan, i es una ierarquiazcion de facha e qu'es gaire clara.

Cito: "449 Variantas geograficas e lengas regionalas: pateses, Dialèctes francofòns, Provençal  Breton, Catalan, Creòles, Occitan, Quebequés- francofonia". 

L'occitan es al mitan, e provençal es a despart... Gaire scientific tot aquò. 

Es la classificacion INTERNACIONALA totun! 

E trobam tanben:
 
Totjorn ambals CDI (TZR sus 5 establiments, avèm de qué comparar), fau comandar. Es lòng. Bòn. Pi un libre es mes en raionatge, l'avio ren comandat totun. Es un pauc vièlh. Limite vintage. E los libres de la mieu comanda, totjorn ren.

Coma ven d'arribar? Demando. Es un libre entrat al collègi en... 1994! Èra jamai estach enregistrat amb còta e mes en raion despí. I èran aguts de professors d'Occitan avansh de ieu aquí. Mas, per lo fach d'aver passat comanda per ajustar tres libres a un raionatge d'Occitan pron paure dins aquel CDi (4 libres) "coma per astre" aquel libre sortèt de la resèrva dins la quala èra estach entanat 23 ans de temps. E foguèt enregistrat amb còta e enfin mes en raion d'Occitan en lo 2017. Quin progrès. Quina pietat! 23 ans d'inaccion per un libre d'Occitan. Una pròva de mai dal grad de resisténcia a la dignitat de la lenga occitana, meme al mai pichin nivèl possible. Per fortuna encara, lo documentalista conscienciós lo destanèt e faguèt lo trabalh. 

- Sensa parlar d'un CDI que l'occitan i èra ensenhat despí d'ans mas que avia ges de raionatge d'Occitan. Ja foguèt un combat per crear un raionatge d'Occitan. E pi, sensa rason, un solet libre, una BD d'Asterix e lo torn de Gàllia, en occitan perdut dins aquesto CDI. Un collector amai, èra al mitan de BDs estrangieras. "Cresio qu'èra una BD en espanhòl"...


3- Aver la clau, per aver la lenga (non seca)

M'an cambiat lo juec de claus e pòlo plus anar als comuns per beure o anar als comuns (al tèrç estanci dal collègi). Mòrt de si rire entre dos corses...
Ai demandat d'aver la clau que m'an levaia. Demando de'n pertot, de l'Intendéncia fins a la persona que fa l'Acuelh. Ieu, respècto tot lo monde e dio bònjorn en cadun que que sigue lo sieu grade. E la persona a l'Acuelh de l'establiment m'agacha, e me ditz: "i son totplen de juecs de claus dins l'armari de las claus. Ai pas lo temps. (Pi se vira devèrs una autra e ditz:) Avètz que de méter de braietas per evitar las pèrdas". Li fau la remarca que digue parier a la direccion e traço. Mas dos meses après, avia encara ren cercat...

E encara, m'an cambiat lo còde dal parcatge sensa m'o dire. Coma lo fach de non èstre dins los professors ancians qu'an drech d'aver la clau per se servir de l'ascensor.

Dins un autre collègi, èro restat plantat dins lo parcatge sensa poler sortir, la pòrta èra tancaia (èra aquí la "fauta a pas d'astre", ges d'antioccitanisme aquí, mas de problèmas çai e lai).

Pendent las vacanças, an desapareissut mai de la mitat dals tauliers de la mieu sala de cors. Ges d'explicacions. Descuerbo tot en vrac a la rentraia, coma aquò. Per fortuna  arribat en avança, replaço çò que rèsta vito fach. Sensa parlar dal TBI (tablèl blanc interactiu, un tablèl especial que s'escriu subre qu'amb un estilo que reagisse informaticament) qu'ai e que fonciona pròpi mal despí 7 meses, coma lo videoprojector d'alhors. Me cal contentar dal tablèl Velleda sus lo costat. 

Un autra vòuta, lo solet establiment qu'avio "la mieu sala", sensa dever cambiar de sala lo quite jorn, e ben un bèl matin es ocupat per un cors de matematicas. La sala dal collèga estent repintaia e blocaia per un mes.


4- Lo sens de l'acuèlh

Fasia gaire qu'èro dins aquel establiment, es ver. Avian refach las serralhas sensa m'o dire e avio plus la bòna clau per entrar en salas.
Tròbo l'endrech que devo demandar. Me presento a l'acuelh. Aquí èra una autra persona qu'avio jamai vista. Li dio: "Bònjorn, sio lo professor d'occitan e...". Aguèro manco lo temps d'acabar la frasa que la persona m'agacha d'aut en bas d'una ària marria. Alora m'arrèsto de parlar sus lo còup per quarquas segondas, istòria de marcar lo còup. Regardo la persona, me regardo d'aut en bas e la regardo parier en diguent: "E doncas?". Vos dio ren la tèsta desconficha qu'avia. Me respondèt a la mieu question. Va. E despí me ditz lo bònjorn amb lo sorrire.


5- A l’ocasion d’una ligason entre collègi e licèu, avertisso una collèga que mas classas de 3rça las ai sus un merlet orari e solament 1h cada 15 jorns
 
Ai plus de nòvas. Mas la velha, emparo per astre per una autra collèga que va venir per presentar d'opcions. Mas es sus un merlet orari e una setmana qu’ai ges las mieus 3rças...
 
Bòn. De matin, avertisso a la lèsta los escolans qu’auràn una reunion de promocion. Coma es entre miegjorn e dos, vau pi córrer a la cantina per provar de motivar. I es manco la mitat que vòl venir. Una part de la mieu classa arriba enfin. De fach, sus 15 escolans, 2 son venguts dal mieu cors d’occitan. E coma la promocion dal cors es viraia fòrt devèrs l’autra opcion, s’escapan a cha pauc.

E al final, s'escapan totes e i es plus degun de collegians d'occitan de tèrça. Grand moment de solitud.
 

6- Presentacions

Arribo dins una sala dals professors amb de novèls collègas e pi d'autres que conoisso ren.

E tot se passa lèu e mal. 
 
Mi ditz primier: “sès vacatari? a non?”...
 
Ja perqué un professor d’occitan seria vacatari??
 
Pi li dio los mieus noms. Mas arrapa sus lo nom de familha e lo prenom. Li dio que i son de comunas que se dison ansin. Mi ditz: “Es lo nom d’un bled qué?”. De vilatges ok, Revèst deis Aigas un pauc mens de 4 000 estatjants. E pas qu’un? Revèst Sant Martin, Revèst d’Aubion, Revèst dei Brossas (04) e Revèst d’Esteron (06). Sensa comptar de localitats, de “bleds” de vilars, alora de segur “So Reveston (06), “Lo Revèst (ancian e modèrn 83)...
 
E pi mai, "conoisso una persona que se ditz coma tu, mas se ditz pas “Révèst” se ditz “Reuvèst”". Li dio que nosautres disèm ansin.
 
Bòn començament...
 
Per lo prenom, va contunhar e serà pèjor.
 
Li dio que mi sòno “Laurenç”. Capisse pas. Li fau la prononciacion. E ti vaquí pas qu'una collèga, generalament benvelhenta amb l'occitan, se mete d’ajustar: “Non mas es Laurent, qué, zo!”. Lo còup de gràcia. Es mancat per la solidaritat e/o la leialtat linguistica.
 
Ben explico que sio sonat ansin per quasi totes, levat l’administracion se vèson un papier.
 
Per cortesia li demando lo sieu nom e per far miralh a doble rire, coma a un nom a consonància italiana li dio: “ a, e ben tu as un nom "rital" alora!”. E alora se mete de puar sus los sieus cavalasses e mi ditz: “A, non, ieu sio còrsa d’origina”. E la collèga qu’es d’origina italiana rena tanben... Diau. Son ok per dire sus los autres mas quora deven de per se...

Quora me’n vau, parlam lèu lèu, ajusto que cal èsser militant per nòstra matèria. Coma per lo mieu prenom, se parlam ren e se mostram jamai l’exemple, qué fasèm alora? Una lenga mòrta?
 
E un autre còup, es un que preten èstre un collèga que me ditz: “en occitan, que fasètz en cors, atalhier «poterie»”?
 
Mòrt de si rire?