En aguesta edicion deth hestenau de Canes, Christopher Nolan apòrte era restauracion d’un rotlèu de 70mm de 2001: A Space Odissey (1968) hèta damb “naui materiaus estampadi a partir des negatius de camèra originau” —çò publique Variety.
 
Mos aurie de semblar importanta era restauracion d’un filme, encara qu’age estat influent istoricaments, esteticaments o ideologicaments? Era promocion que hèn es filmotèques en tot exibir “rotlèus e còpies originaus restaurades en nauta qualitat” (çò que d’un aute caire contraven era salut d’aqueri rotlèus que tant se vòlen preservar) mos hè a creir qu’era restauracion d’un riban de plastic descolorit ei reauments capabla de reviscolar tota era esplendor deth cinèma d’auti tempsi, quan en vertat ei qu’arrés pòt rescatar era vida d’aqueres colors que “viuien” en originau de 2001: A Space Odissey.
 
Eth celluloïde, coma supòrt fotografic, s’abisme. Mès de hèt, enes pellicules en Technicolor era color desapareish a ua velocitat fòrça mès inquietanta. Aguest problèma siguec detectat pes realizaires des ans 80. Prenem per exemple a Steven Spielberg:
   
Es rotlèus de pellicula dera epòca, fabricadi per Eastmann Kodak, èren d’ua tecnologia imperfècta e èren condemnadi a desaparéisher entièraments en 30 ans, un hèt qu’era enterpresa non ne siguec pas pro transparenta en tot originar grani subersauts. Auem diuèrsi exemples: eth negatiu originau deth classic Spartacus (1960) e susvelhat per universau auie estat redusit a ombres blus e iluminacions auriòles en moment que lo voleren restaurar en 1991. Tanben en 1990 er internegatiu per Pierrot Le Fou ère vengut inutilitzable, en tot deishar ara cinematèca francesa damb eth besonh de hèr era trapèla de projectar dessús d’un negatiu vèrge era version digitalizada damb mès qualitat qu’auien a posita.
 
Eth cinèma non ei ua invencion tan naua. Quan es realizaires s’encuedèren deth problèma, portauen mès temps damb eth cinèma en color que nosati damb es DVDs. Sapiatz, de hèt, qu’eth supòrt de cinèma en color (1950) apareishec gaireben simultanèaments damb eth triacetat de cellulòsa, supòrt de pellicula qu’a diferéncia des supòrts precedents auie eth gran auanç que non patie eth risc dera combustion espontanèa. Pr’amor que, òc-ben sénhers e daunes, eth nitrat d’argent deth cinèma classic ei era madeisha substància que se tròbe ena polvera.
 
Ath delà, es colors càmbien e s’esvanissen, en tot hèr qu’ua restauracion fidèla as colors originaus d’un filme coma 2001: A Space Odissey sigue quauquarren complètaments subjectiu. Martin Escorcese mobilizèc ath mitan de Hollywood e ara prensa entà adreçar eth problèma d’aunestetat de Kodak. Perque un libre se pòt liéger tostemp, mès as realizaires, en tot méter en perilh es sues òbres, Kodak les auie panat era immortalitat.
   
D’aquera luta, Eastman comencèc a aufrir donades suenhades e mesurables dera persistencia dera color enes sòns filmes,  e implicitaments, hec era promesa qu’es filmes aurien de mès en mès durabilitat, mès quauques decénnies de cinèma demorarien entre vida e era mòrt en musèus, archius e filmotèques. Siguec eth començament dera conservacion des filmes per part de personau especializat en archius climatitzats entà optimizar-ne era vida, e eth començament deth cicle constant d’usatge e restauracion que desboque en sòn pròpri ahèr. Eth madeish que mos aufrís remasterizacions e edicions de colleccionaire entàs cinefils cada còp qu’apareish un supòrt nau coma eth Blu-Ray.
 
E enquia quan duraràn aqueres constantes remasterizacions de “negatius originaus”?
 
Notatz era data: 28 de deseme de 2020. En madeish an qu’es corròps feministes de cinèma se prepausen era equitat, 50/50. Eth madeish an que Japon, enes sues olimpiades, a era tòca tecnologica d’arribar a 8K e qu’eth 4K sigue er estandard dera television. Agueth ei eth dia que se compliràn 125 ans de cinèma. Pòc mès tard se pòt preveir que s’arribarà as 10K, quantitat de linies orizontaus de ressolucion que s’atribuís ath filme “tornat” en Cinemascope (70mm), e tot eth cinèma classic se poderà digitalizar damb era madeisha qualitat d’origina. En pòc mens de 20 ans, se s’assegure era durabilitat des archius digitaus, non calerà tornar sus eth negatiu analogic, e serà eth moment de posar-mos era qüestion: quina naua tòca tecnologica daurirà ara eth cinèma?