Opinion
La region qu'a pres lo nom d'Occitània, e ont es nòstre centre
Fa qualques jorns, Domergue Sumien publiquèt un article per prepausar "Region de Tolosa" coma toponim alternatiu a l'actuala region dicha Occitània. Ne compreni los arguments, que me semblan senats. Los occitans vivèm sovent d'ucronias, e ai tostemps pensat que s'après la mòrt de Simon de Montfòrt Tolosa se foguèsse de verai liberada de l'invasion francesa, aquel país, lo Comtat de Tolosa, auriá finit qu'auriá portat un nom en relacion dirècta amb la Ciutat Mondina. Cresi de me ramentar que dins la Cançon de la Crosada, los resistents occitans cridavan: "Tolosa! Tolosa!".
Totun, a ieu m'agrada mai la formulacion emplegada per Jornalet: "la region qu'a pres lo nom d'Occitània". Cèrtas, es un pauc longa e per tant de còps incomòda, mas es volontàriament ambigua. D'un caire, enóncia un fach objectiu, aquela region pro artificiala coma fòrça divisions administrativas francesas, e encara mai artificiala pels catalans que s'i reconeisson pas, a pres lo nom d'Occitània per existir oficialament. D'autre caire, d'insistir sul fach de prene un nom denóncia subtilament qu'aquel nom es benlèu pas legitim. E sabèm que fòrça militants de l'occitan pels quals Occitània es tot lo país, vivon la denominacion coma una usurpacion d'identitat.
Mas oblidam que del temps que lo territòri a l'entorn de Tolosa, amb de limits pro desparièrs, se nomenava "Lengadòc", en fin finala la problematica èra semblabla. Donèron a una partida del territòri un nom que se podiá aplicar a tot lo territòri de la lenga d'òc, a tota Occitània. En sòrta que lo nom es pas, sens dobte, lo problèma vertadièr.
E me permetrai tres criticas, una per la region, e las autras doas per la militància occitana que ne fau evidentament partida.
De fach, la region qu'a pres lo nom d'Occitània es pauc digna d'aquel nom. Avèm sauput aquesta setmana que l'ÈPCI del Bascoat oficializava a l'encòp lo basco e l'occitan gascon. Avètz vist un gèst parièr de part de las autoritats regionalas? La region qu'a pres lo nom d'Occitània fòrabandís l'occitan de sa comunicacion oficiala. E se la Collectivitat Territoriala de Corsega demanda l'oficialitat del còrs, çò qu'evidentament l'estat bonapartista refusa, practica ja un bilingüisme institucional. Qual parla occitan en public al conselh regional de Tolosa?
La segonda critica, e m'i inclusi, s'adreiça als militants occitans. Nos preocupa tròp lo nom a respècte de la realitat. Aquò menèt d'occitanistas a sosténer lo nom d'Occitània per aquela region, per besonh de reconeissença, e aquò me mena a escriure uèi un article sul meteis subjècte! Mas quin es l'interès dels noms se correspondon pas brica a las situacions realas que sentèm a nòstre entorn?
A aquela critica n'apondi una autra: en consagrant tanta energia a çò del nom de la region, nieus los que pensam qu'es pas centrala la metèm malgrat nosautres al centre. Qual protestèt contra la desparicion de Lemosin coma entitat administrativa pròpria? Qual jonh l'inquietud dels provençals qu'accèptan pas que lo territòri que se poiriá apelar simplament Provença recépia ara la denominacion alienanta de "Sud"?
A prepaus, ont es nòstre centre? Me pensi qu'Occitània n'a pas. La reüssida de la correguda dicha "La Passem" e la situacion d'Aran demòstran, entre d'autras realitats, que i a una vitalitat de la lenga e de la cultura devèrs Gasconha. Una vitalitat culturala semblabla, pareis que n'i aja a l'extrèm oriental d'Occitània, e quand aguèri l'astre d'ensenhar un an en Gavaudan, rescontrèri fòrça parlants de patois (coma disián), dont un escolan de dotze ans.
Ubi lingua, ibi patria, coma ditz lo latin amb son remirable engenh sintetic: "Aquí ont es la lenga, i es la pàtria". Sens negar lo ligam de la lenga nòstra amb sos territòris divèrses, e lor istòria complèxa, e lors aspèctes socials e economics, nòstre centre l'avèm en nosautres, lo portam amb nosautres. Es nòstra lenga.
E se nos organizam per la parlar e la transmetre, nòstre país es de verai Occitània.
Totun, a ieu m'agrada mai la formulacion emplegada per Jornalet: "la region qu'a pres lo nom d'Occitània". Cèrtas, es un pauc longa e per tant de còps incomòda, mas es volontàriament ambigua. D'un caire, enóncia un fach objectiu, aquela region pro artificiala coma fòrça divisions administrativas francesas, e encara mai artificiala pels catalans que s'i reconeisson pas, a pres lo nom d'Occitània per existir oficialament. D'autre caire, d'insistir sul fach de prene un nom denóncia subtilament qu'aquel nom es benlèu pas legitim. E sabèm que fòrça militants de l'occitan pels quals Occitània es tot lo país, vivon la denominacion coma una usurpacion d'identitat.
Mas oblidam que del temps que lo territòri a l'entorn de Tolosa, amb de limits pro desparièrs, se nomenava "Lengadòc", en fin finala la problematica èra semblabla. Donèron a una partida del territòri un nom que se podiá aplicar a tot lo territòri de la lenga d'òc, a tota Occitània. En sòrta que lo nom es pas, sens dobte, lo problèma vertadièr.
E me permetrai tres criticas, una per la region, e las autras doas per la militància occitana que ne fau evidentament partida.
De fach, la region qu'a pres lo nom d'Occitània es pauc digna d'aquel nom. Avèm sauput aquesta setmana que l'ÈPCI del Bascoat oficializava a l'encòp lo basco e l'occitan gascon. Avètz vist un gèst parièr de part de las autoritats regionalas? La region qu'a pres lo nom d'Occitània fòrabandís l'occitan de sa comunicacion oficiala. E se la Collectivitat Territoriala de Corsega demanda l'oficialitat del còrs, çò qu'evidentament l'estat bonapartista refusa, practica ja un bilingüisme institucional. Qual parla occitan en public al conselh regional de Tolosa?
La segonda critica, e m'i inclusi, s'adreiça als militants occitans. Nos preocupa tròp lo nom a respècte de la realitat. Aquò menèt d'occitanistas a sosténer lo nom d'Occitània per aquela region, per besonh de reconeissença, e aquò me mena a escriure uèi un article sul meteis subjècte! Mas quin es l'interès dels noms se correspondon pas brica a las situacions realas que sentèm a nòstre entorn?
A aquela critica n'apondi una autra: en consagrant tanta energia a çò del nom de la region, nieus los que pensam qu'es pas centrala la metèm malgrat nosautres al centre. Qual protestèt contra la desparicion de Lemosin coma entitat administrativa pròpria? Qual jonh l'inquietud dels provençals qu'accèptan pas que lo territòri que se poiriá apelar simplament Provença recépia ara la denominacion alienanta de "Sud"?
A prepaus, ont es nòstre centre? Me pensi qu'Occitània n'a pas. La reüssida de la correguda dicha "La Passem" e la situacion d'Aran demòstran, entre d'autras realitats, que i a una vitalitat de la lenga e de la cultura devèrs Gasconha. Una vitalitat culturala semblabla, pareis que n'i aja a l'extrèm oriental d'Occitània, e quand aguèri l'astre d'ensenhar un an en Gavaudan, rescontrèri fòrça parlants de patois (coma disián), dont un escolan de dotze ans.
Ubi lingua, ibi patria, coma ditz lo latin amb son remirable engenh sintetic: "Aquí ont es la lenga, i es la pàtria". Sens negar lo ligam de la lenga nòstra amb sos territòris divèrses, e lor istòria complèxa, e lors aspèctes socials e economics, nòstre centre l'avèm en nosautres, lo portam amb nosautres. Es nòstra lenga.
E se nos organizam per la parlar e la transmetre, nòstre país es de verai Occitània.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#18 Se l'arabi s'ausis mai per carirèiras occitanas que non pas l'occitan, los maugrebins i son plan segur per pas res, rescobrissan tot simplament un voide. Tan coma ara suls mercats cevenòls es mai frequent d'ausir (en defòra dau francès) d'alemanh, d'englès o d'olandès que non pas d'occitan. Rescobrissan "mecanicament" lo voide daissat per l'escafament de l'occitan dempuèi las leis Jules Ferry fa gaireben un sègle e mièg, e l'auto-censura interiorisada (la famosa "vergonha", espandida tanben a l'accent miegjornal ) tre l'escòla pichona, per de generacions d'occitanofòns.
Quand disètz qu'en Occitània la proporcion de locutors d'arabi dialectal seria equivalenta a-n-aquela de lenga occitana, m'agradaria plan, mas i cresi pas, que vertadièrament un viatjaire que camina de las Alps a las Pirenèias a pas besonh de tibar l'aurèlha per ausir d'arabi. Alara que per ausir "per cas" de convèrsas en occitan se cal levar matin.
A Marsilha, per exemple, a despart de l'impeccable Allèsi (Dell'Umbria) o de la brava chorma de l'Ostau Marsilhès m'es pas encara arribat de charrar naturalament occitan. O de n'ausir, levat benlèu doas o tres frasas, lèu mescladas de francès. A Nissa, Gap, Marsilha, Tolosa, Bordèus, Narbona, Milhau, Avinhon, Valènça, Clarmont d'Auvèrnha, Pau, Besièrs...eca..i-a pas de barris o de comèrcis (l'espiçariá araba...) ont ausissètz restontir l'occitan tan coma ausissètz d'arabi. Es atal.
Parlavi fa pauc amb lo cosin marocan d'una amiga meuna, aquel a viatjat dins Europa tota e me diguèt qu'en Alemanha, Englatèrra, Espanha, Olanda, Dinamarca, Itàlia... aguèt cap problèma de comunicacion que dins totis aqueles luòcs trapèt de mond que parlavan arabi. Jutji pas e ne'n traisi cap conclusion, disi pas qu'es un mau o un ben, constati qu'es la realitat (la puta realitat ?) d'uèi.
#13 Es una faussa idèa mi pensi. Totei lei maugrabins ò fius de maugrabins parlan pas l'arabi ja. Es pas manco sa lenga familiala soventei fés (a Marselha l'a per exemple fòrça cabiles).
segond d'estudis l'auriá entre 1.2M e 3M de locutors d'arabi (dins totei sei variantas dialectalas) per França tota.
Aquò raportat a la populacion d'origina maugrabina en Occitània fa pas tant de locutors qu'aquò, e m'estonariá pas que siegue dins lei memei proporcions que de locutors d'occitan (levat se prenem coma chifra per l'occitan leis estimacions de Bernissan que mi semblan un pauc - fòrça - exageradas)
https://www.yabiladi.com/articles/details/18694/france-millions-personnes-parlent-amazigh.html
Occitània, un territori sens frontièiras.
Quand passam en Bascoat ô en Catalonha Nòrd, se vei de la senhalizacion que cambiam de contrada, mais dins l'autre sens, i'a pas cap de marcatge territorial.
Parièr quand venem del Nòrd, pas cap de senhalizacion d'entrada en 0ccitània; aquò d'aquí fatz que França es percebuda coma une continuitat.
En plaça de se tormentar en causa del nom de la region novèlla, valriá mai s'ouccupar del marcatge territorial de las vilas e vilatges d'occitània dínquias à que totas las primièiras agglomeracions "frontalièiras" sian senhalizadas coma occitanas.
Aquò partirà pas aisidament de la frontièiras, sonque del Sud, del centre identitari, de
la travèrsa oèst-èst, de l'Atlantic dinc als Alps.
Un territori s'identifica d'ambe frontièiras marcantas d'una descontinuitat clara e neta.
#13 Aquò's tota la diferença entre los Òmes d'Òc e los nòrd-africans : vos avisaretz que, onte qu'ànon, s'empàuson emb de lurs marcaires identitaris sans gaire se socitar de ce que tròvon sus plaça coma identitats istoricas. Fan lur vida. Los franchimands mai fan ben un pauc parièr, mès diferentament.
Coma que virem la situacion actuala, dau moment qu'una lenga-cultura es flàpia o absenta sus son espandi istorica, los novèls venguts finisson que s'empàuson de-per-eles, pièi que tròvon... un no man's land lenguistico-culturau, en defòra dau dominant francés. Chau pas n'èstre susprés.
Dau temps de la revolucion endustriala e de son immigracion emportanta, la lenga-cultura se mantenguèt, perçò que i aviá un sustrat uman e identitari pro present per enfluençar las costumas de vida e de lengatge dals novèls venguts.
Son las consequenças de la non-transmission de l'identitat vernaculària despièi l'escòla de la 3ena Republica emb de la desparicion, mecanicament, dals portaires e eiritièrs deseiretats d'aquesta identitat ; son la television que comencèt d'endividualizar lo monde mai los autres "escrans parlaires" que nos an formatat l'aurelha adonc desculturats ; son totas aquelas evolucions empausadas que nos an menats onte ne'n sèm ara.
Ieu pòde afortir que, d'aquí enlai, dinc mai d'un endrech onte passe, dinc mai d'un endrech onte ai vigut, ieu me sente estrangièr au País amai en via de desparicion evidenta.
Aquò d'aquí es pas un jutjament mès un constat, un sentiment. Amai o viure chasca jorn es una macadura a l'anma. Cresètz-me. E per trasmetre una identitat, chau pas èstre sol mès sostengut, objectiu e organizat, ce qu'es de mau trovar dinc las associacions localas.
Sarem lèu en 2020. Non pas avans o après-guèrra, mès en 2020 ! Ce que me fai rebecar als sobrentellectualizaires de nòstra identitat que las metòdas occitanistas per reviurar nòstra lenga-cultura e la sociabilizar fan petola despièi un brave sassic ! Se fariá temps de sortir de l'entre-se, de téisser lo liam entergeneracionau e d'anar recontrar la societat emb de sas espèras... avans que tota sovenença, tot liam afectiu emb de l'identitat vernaculària, tot marcaire identitari àgon despareissegut de l'enconcient collectiu ! Aquò prèissa, monde, aquò prèissa !!!
Epicentre
Tolosa, l'epicentre del lenguatrem que s'apprestìs?
Approfieitem de l'onda de tust...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari