CAPÇALERA PAIS INVISIBLE

Opinion

Los Mojmirids e la Granda Moràvia

Michal Čukan

Michal Čukan

Eslovac romanista de formacion, apassionat pel conjonch de la cultura catalano-occitana e tanben de las culturas de l’America Latina e del mond eslau en interaccion amb sos vesins

Mai d’informacions
Las incursions reüssidas dels francs contra los avars creèron una relacion de collaboracion e vassalatge parcials entre l’empèri carlin e las tribus eslavas vesinas que lèu formèron dos nuclèus de poder dins la zòna pròcha de l’oèst dels Carpats – lo principat de Moràvia, amb lo sèti dins l’actuala vila de Mikulcice  dins la partida sud-orientala de la Republica Chèca, e lo Principat de Nitra, situat dins la localitat del mateix nom jol mont Zobor dins la partida sud-occidentala de l’Eslovaquia actuala. Lo primièr prince conegut de Nitra foguèt Pribina, que faguèt bastir a l’entorn de l’an 828 après lo Crist una de las primièras glèisas del Mond eslau occidental, consagrada per l’archevesque de Salzborg Adalram. En mai de Nitra, las autras localitats importantas del principat èran Bojna e Pobedim.La majoritat de la populacion èra encara pagana a aquela epòca, mas èra fòrça intensa l’activitat dels missionaris que provenián de l’empèri carlin; aqueste enfortissiá ansin son influéncia politica entre los eslaus que mancavan d’una província eclesiastica pròpria.
 
En 833 après lo Crist, lo Principat de Nitra foguèt conquerit per Mojmir que dirigissiá lo Principat de Moràvia, e ansin se formava un estat que foguèt conegut jol nom de Grand Empèri de Moràvia, e tota una dinastia que portava son nom. Pribina fugiguèt, en cercant lo supòrt dels francs que li autregèron lo contraròtle de la region a l’entorn del lac Balaton e lo flume Zala, en Ongria actuala. Ansin se creèt lo Principat de Panonia, formalament subordenat a l’empèri carlin.
 
En 846, après un brèu periòde de conflictes intèrnes, finiguèt lo regne de Mojmir sus la Granda Moràvia e lo remplacèt son nebot Rastislav que teniá lo sosten del rei franc oriental Loís lo Germanic. Malgrat l’ajuda dels carlins, Rastislav contunhèt la politica de cercar l’independéncia dels moraus. Divèrsas campanhas dirigidas per Carloman, filh del rei Loís lo Germanic, capitèron mal. En mai d’aquò, Rastislav cerquèt de melhorar sas relacions amb los bizantins, donant luòc a la mission dels fraires Constantin e Metòdi, que, a partir de l’an 863 comencèron de propagar la fe crestiana en lenga eslava, e establissent a la fin del mateis decenni una província eclesiastica eslava pròpria, çò qu’afebliguèt l’influéncia dels missionaris occidentals.
 
Tot parièr que per Mojmir, tanben Rastislav foguèt remplacat per un nebot sieu, apelat Svatopluk e conegut tanben coma Zwentibold. Aqueste s’alièt amb los francs e faguèt presonièr son oncle. Rastislav foguèt eissorbat, e moriguèt vèrs l’an 870. Lo contraròtle de l’empèri morau passèt brièvament entre las mans del franc Engelsak, mas una rebellion organizada per Slavomir liurèt lo tròn morau a Svatopluk que se rebellèt contra los carlins e en 872 rebutèt una incursion dels saxons, enviada per Loís lo Germanic. En fin finala, dos ans mai tard, pachèt un acòrdi, conegut com la Patz de Forcheim, segon lo qual Svatopluk se reconeguèt coma un vassal formal de Loís, mas en ganhant en escambi una independéncia factícia. En  s’essent desliurat del conflicte amb los francs, lo prince morau comencèt d’unir a son territòri la majoritat de las tribus eslavas vesinas. Metèt jos son jo Borivoj, de la família dels Premysls, que creèran puèi lo reialme de Boèmia. Entretant, conqueriguèt la zòna que correspondiá a la Cracòvia actuala, abitada per la tribu dels vislans. Svatopluk espandiguèt sos territòris tanben a la plana del flume Tisa en Ongria actuala, al despens dels bulgars. Son empèri arribèt a una extension de mai de 300 000 km2. Contrarotlèt las zònas pròchas de la Viena actuala, coma Panonia,  après expulsar lo filh de Pribina, Kocel. Per se far pas l’enemic dels francs, expulsèt tanben durant los ans ochanta los seguidors de Constantin e Metòdi que trobèron refugi dins l’empèri bulgar, ont los discípols dels dos fraires bizantins desvolopèron la tradicion d’evangelizacion en lengua eslava eclesiastica, çò que donèt naissença, entre d’autras causas, a l’alfabet cirillic.
 
Son pauc conegudas las circonstàncias de la mòrt del prince Svatopluk en 894. Es probable que Svatopluk moriguèt dins una batalha durant sas nombras campanhas, daissant son eiretatge entre las mans de sos filhs Mojmir IId e Svatopluk IId que luchèron pel tròn morau.
 
A aquela epòca, la planura dels Carpats foguèt envasida per las tribus ongresas, que servissián de fòrças auxiliaras dins las guèrras entre los bulgars, los moraus e los francs. Segon una legenda, Svatopluk ofriguèt als Vièlhs Ongreses un trocet de tèrra e un pauc d’aiga en escambi d’un bèl cabal. Aquò,  los nomadas o interpretèron coma lo signe que lo  territòri del prince morau passava alara entre lors mans.  Los faches dison que pendent los darrièrs ans del sègle IX los cavalièrs ongreses lancèron una sèria de campanhas qu’afebliguèron tant los eslaus moraus coma los francs de la dicha Marcha Orientala en  Àustria actuala. Los Premysls de Boèmia interrompèron lor leiautat envèrs los moraus, passant dins lo camp germanic. Devesit e afeblit, lo Grand Empèri Morau passèt a l’istòria a l’entorn de l’an 907. Aquel an aguèt luòc la Batalha de Brezaluspurk, endrech identificat a la Bratislava actuala. Lo combat foguèt un desastre pels bavars de la Marcha Orientala que perdèron lo contraròtle d’aquesta. Se supausa que Mojmir IId qu’abans aviá ganhat lo poder al despens d’Svatopluk IId, èra ja mòrt e que los autres moraus jonguèron los ongreses dins lors campanhas. Gaireben tot lo sègle X foguèt marcat per un void de poder mai centralizat entre las tribus eslavas que, pauc a pauc s’incorporèron al naissent Reialme d’Ongria, lo nòu estat egemonic de l’Euròpa Centrala. En 955, los francs orientals venquèron los ongreses a la Batalha de Lech. Aquel eveniment forcèt los magiars de consolidar lor poder dins l’airal dels Carpats, donant luòc a lor estat pròpri, ont los ancessors dels eslovac actuals e los eiretièrs de la Granda Moràvia visquèron pendent gaireben un millenari.
 
 
 



abonar los amics de Jornalet

 
 
 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Joan-Marc LECLERCQ
1.

Nitra ! I soi anat un parelh de còps, qu'es coneishuda ara per sons encontres Esperanto peus joens ...

  • 0
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article