Istambol es la pus granda vila d’Euròpa. Me diretz qu’es tanben una vila d’Asia, bòrd que compren lei doas ribas de l’estrech dau Bosfòr, un dei limits convencionaus entre Euròpa e Asia. De fach, Istambol ten son origina sus la riba europèa dau Bosfòr. Mai son extension recenta l’a butat a absorbir lei comunas vesinas de la riba asiatica coma Escutari (en turc Üsküdar). En tot cas, la partida europèa d’Istambol, soleta, ja es una dei zònas urbanizadas mai importantas d’Euròpa.
 
 
Istambol
 
Lo nom actuau, Istambol, es una adaptacion occitana dau nom turc İstanbul.
  Lo tipe Istambol en occitan o İstanbul en turc es lo nom oficiau de la vila dempuei 1930. Fins en 1930, a aquela vila li disián oficialament Constantinòple.
 
La forma turca İstanbul, pasmens, s’utilizava de maniera informala lòngtemps abans 1930. Deriva d’una expression en grèc medievau, eis tìn pólin (ἐις τὶν πόλιν), que significa “a la vila”. D’efiech, la vila èra mai que mai de cultura grèga a passat temps. Per dire qu’òm èra dins la vila de Constantinòple, òm aviá costuma de dire en grèc “a la vila”, eis tìn pólin. Lei turcs otomans gardèron aquela expression grèga per ne far lo nom turc popular İstanbul tre la fin de l’Edat Mejana. Lei turcs conqueriguèron Constantinòple en 1453 e ne faguèron la capitala de son Empèri Otoman. Tardivament, après la casuda dau regim imperiau otoman, la novèla Republica Turca promoguèt lo nom popular d’Istambol (İstanbul) per ne far lo nom oficiau de la vila en 1930.
 
Uei, la vila d’Istambol a una majoritat d’abitants turcs mai manten una comunautat minoritària de grècs que representan la capa culturala pus anciana de la ciutat. Lei grècs autoctòns d’Istambol son ciutadans de l’estat turc e patisson de tractaments discriminatòris, e mai subiguèron un chaple e un exòde parciau en 1955.
 
 
Constantinòple
 
Lo nom oficiau de la vila, donc, foguèt Constantinòple de 330 fins a 1930. En turc, aqueu nom anterior se ditz Konstantinopolis o Konstantiniyye. En grèc modèrne se ditz Kōnstantinoúpoli (Κωνσταντινούπολη). En grèc medievau e antic se disiá Kōnstantinoúpolis (Κωνσταντινούπολις).
 
Uei lo jorn, lei grècs autoctòns de la vila e lei grècs de Grècia contunhan d’apelar la vila Constantinòple (Kōnstantinoúpoli) per tradicion culturala, e mai se lo nom oficiau es Istambol.
 
Dins l’encastre deis activitats de la religion crestiana ortodòxa, tanben, contunhan de dire Constantinòple. Aquela vila ten lo sèti oficiau e mondiau de l’ortodoxia qu’a nom lo Patriarcat Ecumenic de Constantinòple. Lo patriarca deis ortodòxes es totjorn un grèc de Constantinòple amb lo ciutadanatge turc.
 
La forma grèga Kōnstantinoúpoli significa “vila de Constantin”, valent a dire, la vila de l’emperaire roman Constantin que regnèt de 306 a 337 e que promoguèt Constantinòple per ne far una dei vilas màgers de l’Empèri Roman. E pus tard, après la fractura de l’Empèri Roman, Constantinòple se mantenguèt fins en 1453 coma la capitala de l’Empèri Roman d’Orient, o Empèri Bizantin, que foncionèt coma un empèri grèc medievau.
 
La forma latina es Constantinopolis: compren lo nom d’òme latin Constantinus e la terminason d’origina grèga -polis “vila”. Lo nom occitan Constantinòple deriva exactament d’aquela forma latina.
 
 
Bizanci
 
Abans que Constantin transformèsse Constantinòple en capitala romana, la vila aviá tengut un nom pus ancian, Bizanci, dau sègle VII abans lo Crist fins en 330 après lo Crist. Bizanci es la forma occitanizada dau grèc ancian Byzántion (Βυζάντιον).
 
Foguèt una vila grèga tre sa fondacion au sègle VII abans la Crist, quand l’edifiquèron de colons grècs venguts de Megara. Leis alentorns de la vila, pendent l’auta Edat Antica, èran poblats de tracis qu’avián una cultura ben diferenta dei grècs. Mai lei tracis s’ellenizèron pauc a cha pauc durant l’Edat Antica.