Opinion
La restanca d'aiga de Maupasset
De segur, l’ai pas viscut. L’ai vist longtemps après, coma un pelegrinatge. Mi fa totjorn pensar quora vau au barratge de La Verna sus la comuna de La Mòla (Mauras). Maupasset, un luec de passatge sus l’autorota ara. Un arrèst d’autorota per camions. Cu se’n soven. E pasmens.
Lo 2 de decembre de 1959, la restanca d’aiga de Maupasset sus la comuna de Frejús s’escranca e rompe. Bilanç: la disparicien de mai de 400 victimas. La valada pròche de Frejús es chaplada. Lo barratge de Maupasset, pròche lo masatge dau meme nom, foguèt bastit entre 1952 e 1954 sus lo riu Reiran (lo riu de reire, francizat en Reyran, tendéncia faussa d’escriure Reyrant per far mai francés encara), afluent d’Argenç. Lo consèu generau de Var n’èra lo mèstre d’òbra. Sa retenguda deviá aigar l’aglomeracion de Frejús- Sant Rafèu e lei comunas ruralas limitròfas. Cinc ans après sa mesa en aiga, sa rompedura entraina una chavana d’una cinquantena de millions de mètres cubs d’aiga. Aquela catastròfa provoquèt la desaparicion de 423 victimas e fòrça degalhs materiaus (ostaus, carrièras, camins o camin de fèrre…).
Après qu’un promier geològ ague indicat de dificultats ligadas au sòu e aguèsse conselhat la bastison d’un barratge-pes mai d’amont, foguèt pas auvit. Solament quauquei sondatges mecanics foguèron efectuats et li aguèt quasi ges de seguit geotecnic de chantier.
Ai cauvas deis errors tecnicas degudas a l’òme, de mai fau ajustar una cauva naturala. D’efièch coma sovent en Provença, un long periòd de secaressa foguèt seguida d’un cort periòd de raissas la segonda quinzena de novembre de 1959 (130 mm en mens de 24h). Un còup d’aiga ben violent e lo nivèu de la retenguda qu’èra a una desena de mètres sota la crèsta dau barratge montèt alora ben ben lèu – 4 m en 24 h.
Dau temps que l’aiga montava dangeirosament, se decidèt de pas dubrir lei vanas d’evacuacion per evitar de degalhs sus lo chantier de l’autorota A8 a un quilomètre dau barratge. A 18h, se durbèt enfin lei vanas mas foguèt insignificant fàcia a la montada deis aigas. A 21h13, lo barratge s’escranquèt desliurant 50 millions de mètres cubs d’aiga davalant a 70km/h.
La vila de Frejús foguèt tocada en mens de 20 minutas, permetant pas son evacuacion. Maugrat de grands mancaments umans, lo Consèu d’Estat escartèt tota responsabilitat umana lo 28 mai de 1971.
En l’abséncia de responsable, leis asseguraires dei constructors an versat ges d’indemnitats ai victimas e au departament de Var, mestre d’obratge. La carga financiara dei domatges publics foguèt presa en carga per l’Estat e lo departament. La carga financiara dei victimas, essencialament per la generositat publica. L’ingeniaire André Coyne va morir d’un cancer quauquei mes après la catastròfa.
Una impression de populacion presa en ostatge que li impausèm de decisions mas que se debrolha quora es la desbranda.
En 2014, Eric Corbeyran e lo dessenhaire Horne decidèron de laissar la paraula ai subrevivents de la catastròfa que fòrça an coneissut la dolor dau dòu dins l’album tocant e trevirant “Malpasset (cauvas e efècts d’una catastròfa)” pareissut en francés (solament) ais edicions Delcourt.
Brau. Per un còup que ven de’n bas la memòria.
Lo 2 de decembre de 1959, la restanca d’aiga de Maupasset sus la comuna de Frejús s’escranca e rompe. Bilanç: la disparicien de mai de 400 victimas. La valada pròche de Frejús es chaplada. Lo barratge de Maupasset, pròche lo masatge dau meme nom, foguèt bastit entre 1952 e 1954 sus lo riu Reiran (lo riu de reire, francizat en Reyran, tendéncia faussa d’escriure Reyrant per far mai francés encara), afluent d’Argenç. Lo consèu generau de Var n’èra lo mèstre d’òbra. Sa retenguda deviá aigar l’aglomeracion de Frejús- Sant Rafèu e lei comunas ruralas limitròfas. Cinc ans après sa mesa en aiga, sa rompedura entraina una chavana d’una cinquantena de millions de mètres cubs d’aiga. Aquela catastròfa provoquèt la desaparicion de 423 victimas e fòrça degalhs materiaus (ostaus, carrièras, camins o camin de fèrre…).
Après qu’un promier geològ ague indicat de dificultats ligadas au sòu e aguèsse conselhat la bastison d’un barratge-pes mai d’amont, foguèt pas auvit. Solament quauquei sondatges mecanics foguèron efectuats et li aguèt quasi ges de seguit geotecnic de chantier.
Ai cauvas deis errors tecnicas degudas a l’òme, de mai fau ajustar una cauva naturala. D’efièch coma sovent en Provença, un long periòd de secaressa foguèt seguida d’un cort periòd de raissas la segonda quinzena de novembre de 1959 (130 mm en mens de 24h). Un còup d’aiga ben violent e lo nivèu de la retenguda qu’èra a una desena de mètres sota la crèsta dau barratge montèt alora ben ben lèu – 4 m en 24 h.
Dau temps que l’aiga montava dangeirosament, se decidèt de pas dubrir lei vanas d’evacuacion per evitar de degalhs sus lo chantier de l’autorota A8 a un quilomètre dau barratge. A 18h, se durbèt enfin lei vanas mas foguèt insignificant fàcia a la montada deis aigas. A 21h13, lo barratge s’escranquèt desliurant 50 millions de mètres cubs d’aiga davalant a 70km/h.
La vila de Frejús foguèt tocada en mens de 20 minutas, permetant pas son evacuacion. Maugrat de grands mancaments umans, lo Consèu d’Estat escartèt tota responsabilitat umana lo 28 mai de 1971.
En l’abséncia de responsable, leis asseguraires dei constructors an versat ges d’indemnitats ai victimas e au departament de Var, mestre d’obratge. La carga financiara dei domatges publics foguèt presa en carga per l’Estat e lo departament. La carga financiara dei victimas, essencialament per la generositat publica. L’ingeniaire André Coyne va morir d’un cancer quauquei mes après la catastròfa.
Una impression de populacion presa en ostatge que li impausèm de decisions mas que se debrolha quora es la desbranda.
En 2014, Eric Corbeyran e lo dessenhaire Horne decidèron de laissar la paraula ai subrevivents de la catastròfa que fòrça an coneissut la dolor dau dòu dins l’album tocant e trevirant “Malpasset (cauvas e efècts d’una catastròfa)” pareissut en francés (solament) ais edicions Delcourt.
Brau. Per un còup que ven de’n bas la memòria.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Felicitacions per vòstra cronica, nos aprenètz sovent quicòm e, de còps, coma aicí, fasètz un plan utille trabalh de memòria.
Merce a tu, Laurenç, de n'en far viure la memoria e l'istoria. Ieu aviai onze ans ... que m'en soveni.
Jamai oblidar.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari