Opinion
Las ensaladas de merluça (e III)
Pòti-pòti
I a de luòcs ont an costuma d’apondre a l’esqueixada de patanas, bolhidas amb la pèl, peladas e talhonadas en rodèlas primas, e deven alavetz un plat mai consistent. A Mura, vilatge de Bages, li dison pòti-pòti (barreja) e lo fan amb de merluça, de patanas (doas parts de patanas per una de merluça), en pèrnas, de cebas e pebròts en bendas, d’olivas arbequinas, d’òli d’oliva e de sal. Las patanas, que deurem metre al fons del plat, devon èsser puslèu pichonas que mejanas e las cal atalhonar al freg perque se desfagan pas. O podèm daissar una estona en luòc fresc (o qualques minutas dins lo refrigerador) abans de lo servir.
Variantas: se pòt tanben assasonar amb qualques gotas de vinagre o una esposcada de pebre. O podèm garnir amb d’uòus durs en rodèlas, d’alhs tendres, qualques talhons de cambajon, qualques talhons de botifarra blanca o de botifarró e qualque bocin de caulet flòri en vinagre.
Salada de merluça (Peiregòrd, Bordalés)
Ingredients (per 4 racions): 400 g de merluça, 500 g de patanas, 1 ceba, un cornisson , vin blanc, òli de noses, vinagre, sal, piment picant e pebre.
Preparacion: d’en primièr botarem las patanas dins una ola, las cobrirem d’aiga e las daissarem sul fuòc. O salarem e, lo bolh pres, rebaissarem la flama e o daissarem bolhir a fuòc doç. Metrem alavetz la merluça (prèviament dessalada) dins una autra ola, la cobrirem d’aiga e o daissarem sul fuòc. Lo bolh pres, rebaissarem la flama e o daissarem a fuòc fòrça doç, gaireben sens bolhir. Al cap d’aperaquí cinc minutas tirarem la merluça del fuòc, n’escamparem l’aiga e lo daissarem sus l’estorrador. Al cap de vint e cinc o trenta minutas d’ebullicion tirarem las patanas del fuòc, n’escamparem l’aiga e las daissarem sus un plat. Quora seràn refregidas un pauc (mas pas de tot en tot) las pelarem, las coparem en rodèlas de mièg centimètre d’espessor, las metrem dins una escudèla, las asagarem d’un rajolat de vin, d’un autre d’òli e de gotas de vinagre e las assasonarem amb sal, pebre e piment. Puèi abocinarem la merluça e lo cornisson e, en en acabant, pelarem la ceba e l’atalhonarem per la longor. O apondrem tot a l’escudèla, o bolegarem un pauc, o metrem sus un plat e o menarem a taula.
Variantas: i podèm apondre un parelh d’uòus durs copats en rodèlas e un chapladís de jolverd e cerfuèlh (alh e jolverd en Medoc). En Bordalés d’unes s’esparnhan la ceba, lo cornisson, lo vin e lo piment. En Peiregòrd Negre d’unes fan còire las patanas al caliu.
Dins la Costièra Niçarda fan d’estocafic bolhit, çò es peixopalo[1] bolhit en companhiá de qualques trufas, un plat que sortís tanben a taula en guisa d’ensalada. Nos caldrà bolhir las patanas e l’estocafic (que serà estat mes a trempar pendent cinc o sièis jorns) e, en acabant, esquiçarem lo peis e coparem las patanas en rodèlas. O metrem tot sus un plat, i daissarem caire pel dessús un chapladís d’alh, o salarem e pebrarem, o asagarem d’òli d’oliva e de chuc de citron e o menarem a taula. D’unes esquiçan l’estocafic mai fin, espotisson las patanas e, en o barrejar, fan una sòrta de pasta.
D’autras denominacions
— Amanida d’abadejo: ensalada d’abadejo.
— Empedrat: empedrada. Puèi que son plan semblables, en qualque endrech li dison “esqueixada”.
— Esqueixada: amanida de ganyims (Naut Camp, Bas Camp, Tèrra Nauta), ensalada de segador, amanit de segador (Matarranha).
— Pòti-pòti: amanida d’estiu, amanida de patates amb bacallà.
— Salada de merluça: ensalada de merluça (Bordalés). ’Salada de merluça’ es una denominacion que s’emplega pertot dins l’airal de localizacion del plat.
Dialectalismes e localismes
estocafic bolhit
ensalada/ensalà/ansalà de segador
I a de luòcs ont an costuma d’apondre a l’esqueixada de patanas, bolhidas amb la pèl, peladas e talhonadas en rodèlas primas, e deven alavetz un plat mai consistent. A Mura, vilatge de Bages, li dison pòti-pòti (barreja) e lo fan amb de merluça, de patanas (doas parts de patanas per una de merluça), en pèrnas, de cebas e pebròts en bendas, d’olivas arbequinas, d’òli d’oliva e de sal. Las patanas, que deurem metre al fons del plat, devon èsser puslèu pichonas que mejanas e las cal atalhonar al freg perque se desfagan pas. O podèm daissar una estona en luòc fresc (o qualques minutas dins lo refrigerador) abans de lo servir.
Variantas: se pòt tanben assasonar amb qualques gotas de vinagre o una esposcada de pebre. O podèm garnir amb d’uòus durs en rodèlas, d’alhs tendres, qualques talhons de cambajon, qualques talhons de botifarra blanca o de botifarró e qualque bocin de caulet flòri en vinagre.
Salada de merluça (Peiregòrd, Bordalés)
Ingredients (per 4 racions): 400 g de merluça, 500 g de patanas, 1 ceba, un cornisson , vin blanc, òli de noses, vinagre, sal, piment picant e pebre.
Preparacion: d’en primièr botarem las patanas dins una ola, las cobrirem d’aiga e las daissarem sul fuòc. O salarem e, lo bolh pres, rebaissarem la flama e o daissarem bolhir a fuòc doç. Metrem alavetz la merluça (prèviament dessalada) dins una autra ola, la cobrirem d’aiga e o daissarem sul fuòc. Lo bolh pres, rebaissarem la flama e o daissarem a fuòc fòrça doç, gaireben sens bolhir. Al cap d’aperaquí cinc minutas tirarem la merluça del fuòc, n’escamparem l’aiga e lo daissarem sus l’estorrador. Al cap de vint e cinc o trenta minutas d’ebullicion tirarem las patanas del fuòc, n’escamparem l’aiga e las daissarem sus un plat. Quora seràn refregidas un pauc (mas pas de tot en tot) las pelarem, las coparem en rodèlas de mièg centimètre d’espessor, las metrem dins una escudèla, las asagarem d’un rajolat de vin, d’un autre d’òli e de gotas de vinagre e las assasonarem amb sal, pebre e piment. Puèi abocinarem la merluça e lo cornisson e, en en acabant, pelarem la ceba e l’atalhonarem per la longor. O apondrem tot a l’escudèla, o bolegarem un pauc, o metrem sus un plat e o menarem a taula.
Variantas: i podèm apondre un parelh d’uòus durs copats en rodèlas e un chapladís de jolverd e cerfuèlh (alh e jolverd en Medoc). En Bordalés d’unes s’esparnhan la ceba, lo cornisson, lo vin e lo piment. En Peiregòrd Negre d’unes fan còire las patanas al caliu.
Dins la Costièra Niçarda fan d’estocafic bolhit, çò es peixopalo[1] bolhit en companhiá de qualques trufas, un plat que sortís tanben a taula en guisa d’ensalada. Nos caldrà bolhir las patanas e l’estocafic (que serà estat mes a trempar pendent cinc o sièis jorns) e, en acabant, esquiçarem lo peis e coparem las patanas en rodèlas. O metrem tot sus un plat, i daissarem caire pel dessús un chapladís d’alh, o salarem e pebrarem, o asagarem d’òli d’oliva e de chuc de citron e o menarem a taula. D’unes esquiçan l’estocafic mai fin, espotisson las patanas e, en o barrejar, fan una sòrta de pasta.
D’autras denominacions
— Amanida d’abadejo: ensalada d’abadejo.
— Empedrat: empedrada. Puèi que son plan semblables, en qualque endrech li dison “esqueixada”.
— Esqueixada: amanida de ganyims (Naut Camp, Bas Camp, Tèrra Nauta), ensalada de segador, amanit de segador (Matarranha).
— Pòti-pòti: amanida d’estiu, amanida de patates amb bacallà.
— Salada de merluça: ensalada de merluça (Bordalés). ’Salada de merluça’ es una denominacion que s’emplega pertot dins l’airal de localizacion del plat.
Dialectalismes e localismes
estocafic bolhit
ensalada/ensalà/ansalà de segador
amanida ensalada ansalada ensalà ansalà | de | bacallà adadejo abadeijo |
ensalada salada | de | merluça marluça moluda moluiá bacalhau molua morua bacalau moleja |
[1] Peixopalo es lo nom catalan de la merluça assecada sens sal. Lo nom ven, per mejan de l’espanhòl, del leonés pexe “peis” e palo “fusta”.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Perqué escríver ''Salada de merluça: ensalada de merluça (Bordalés)'' ??
Non solament ''ensalada'' es pas bordalés ..mès ''merluça'' tapauc! Se ditz ''salada de moruia/moluia''.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari