Per aquesta passa, m’apassioni peu biaish de comprénguer com lo cervèth uman tracta las informacions navèras que l’arriban.
 
Solide, la part que’m pertòca mès es pas de saber quin lòbe va enregistrar las informacions o on se van botar. Non pas, es meslèu l’aplicacion practica dens la vita vitanta de la reaccion de quauqu’un que s’acara a un concèpte que l’es estrangèr, o quitament contrari a sas valors o cresenças. Es pas simple.
 
Èi legit que, s’explicatz quicòm de concrèt par un devís racionau a una persona, i a paucas possibilitats que se hasca soa aquesta teoria, mes s’aquò arriba devath la fòrma d’un imatge o d’una emocion transmesa, la percepcion se hè a un taus fòrça mès haut.
 
Se prenguèm un exemple recent, lo deu recauhament de la planeta (un còp de mès!), podèm trobar una aplicacion interessanta. Aqueste estiu es vengut drin mès perceptible de per las temperaturas enregistradas en Euròpa qu’an balhat, per consequéncia, mès de pes aus explics deus climatològs qu’an dit èra pas que la debuta... Sèm doncas davant un element navèth.
 
Secon los estudis scientifics, la causa màger e purmèra d’emissions de gases a efèit de sarre es lo neurissatge de bestiar, e aquò, es una suspresa, plan davant las divèrsas fòrmas de carrei, veituras e avions comprés.
 
Au parat de dus concèrtes de bodègas realizats a Nalzen e au pòrt deu Forcat (País de Foish), èi encontrats aulhèrs. Com jo demòri en vila, lor monde m’es fòrça esluenhat e me gardarí plan de’us jutjar, que possedissi pas totas las claus de lor vita qu’es, ac cresi, pas aisida.
 
Mes èi agut l’escasença d’encontrar un pastre lengassut e particularament batalhier contra un hum de causas que l’agradan pas brica, de saber: l’ors, l’interdiccion deu glifosate e los ecologistas. Arren qu’aquò. Me soi dit qu’avèvi aquiu causas d’aprénguer sus la mentalitat deus aulhèrs. Estoi pas decebut quan l’endeman un d’eths afustèc lo fesilh de cap a passejaires qu’avèvan pas estacat lor can.
 
Mes tornèm a nòste aulhèr de la velha. La charradissa cadoc forçadament suu subjècte citat precedentament deu recauhament climatic e deu neurissatge.
 
Com soi un bon polidòxe, sabi que çò que pensi es pas la vertat absoluda e doncas èri curiós de conéisher son vejaire. Se, ende jo, cau deishar lo neurissatge ende sauvar la planeta, l’aulhèr opausèc arguments de totis:
     
Èi sentit que prenguèva ma question coma una ataca gaireben personala e que’s voloc dehéner, lavetz que, com ac èi dit, cèrqui meslèu las “autas vertats”.
 
Mon pichon experiment m’ajudèc de començar de dessenhar lo foncionament de çò que podèm aperar “l’inercia sociala” de la quau parlarèi la setmana que veng:
   
Sus una societat sancèra, fonciona quasi deu medish biaish, levat qu’es encara mès complicat.