Opinion
Brèva meditacion sus l'indiferéncia
La constatacion es generala, e trobaretz pertot de citacions de divèrsei personalitats que parlèron ò escriguèron còntra l'indiferéncia, lo pastor baptista negre Martin Luther King, l'escrivan jusieu Élie Wiesel, l'intellectuau comunista sarde Antonio Gramsci. Lo cantador provençau de lenga francesa Gilbert Bécaud la vouguèt crucificar ò esquartierar, e Bernard Lavilliers la denoncièt, mai de fresc, dins sa cançon "Scorpion".
L'indiferéncia nos fai tot acceptar, comprés çò d'a fons inacceptable, e aqueu sentiment que se caracteriza per l'abséncia d'interès e d'esmoguda es bensai lo motor pus poderós de l'Istòria, estent que nos empenh a laissar lei causas se far. La misèria per carrièras? Me'n trufi. Lo patiment de ma vesina? Me'n trufi. La destruccion de la natura? Me'n trufi. L'escaufament climatic? Me'n trufi. Lei refugiats que mòron en Mediterranèa? Me'n trufi. Lei politicians que fan qué que siegue? Me'n trufi. Un musèu onte se crèma lei piadas de pòbles despareguts? Me'n trufi e me'n garci.
Adolescent en Corsega, aviáu un amic d'enfança que presavi e aimavi. Un jorn, quand li parlèri de mon pensament per l'environament, me respondèt que tirava ges de pena d'aquò. E subran son indiferéncia nos aluenchèt. Estranh qu' agui pas oblidat aqueu moment pontuau de duradís desavenir...
Es l'indiferéncia que nafra grèvament Occitània dempuèi de sègles longàs. L'indiferéncia dei parents que non diguèron ren quand seis enfants se fasián umiliar e castigar a l'escòla per aver parlat occitan. L'indiferéncia d'aquelei que fan ren mentre que veson que lo patois es a "se pèrdre", coma dison. L'indiferéncia que fai dire a una collèga mieuna de francés que sa maire parlava encara provençau: "Mai perqué lo monde d'aicí a pas vougut defendre sa lenga coma o fan lei còrses?".
Totun, pus grèva me sembla l'indiferéncia de l'occitan que saup quau es mai se mobiliza pas; quand plori coma una fònt mai refusi de bolegar. Vòli pas èstre aquel òme.
L'indiferéncia nos fai tot acceptar, comprés çò d'a fons inacceptable, e aqueu sentiment que se caracteriza per l'abséncia d'interès e d'esmoguda es bensai lo motor pus poderós de l'Istòria, estent que nos empenh a laissar lei causas se far. La misèria per carrièras? Me'n trufi. Lo patiment de ma vesina? Me'n trufi. La destruccion de la natura? Me'n trufi. L'escaufament climatic? Me'n trufi. Lei refugiats que mòron en Mediterranèa? Me'n trufi. Lei politicians que fan qué que siegue? Me'n trufi. Un musèu onte se crèma lei piadas de pòbles despareguts? Me'n trufi e me'n garci.
Adolescent en Corsega, aviáu un amic d'enfança que presavi e aimavi. Un jorn, quand li parlèri de mon pensament per l'environament, me respondèt que tirava ges de pena d'aquò. E subran son indiferéncia nos aluenchèt. Estranh qu' agui pas oblidat aqueu moment pontuau de duradís desavenir...
Es l'indiferéncia que nafra grèvament Occitània dempuèi de sègles longàs. L'indiferéncia dei parents que non diguèron ren quand seis enfants se fasián umiliar e castigar a l'escòla per aver parlat occitan. L'indiferéncia d'aquelei que fan ren mentre que veson que lo patois es a "se pèrdre", coma dison. L'indiferéncia que fai dire a una collèga mieuna de francés que sa maire parlava encara provençau: "Mai perqué lo monde d'aicí a pas vougut defendre sa lenga coma o fan lei còrses?".
Totun, pus grèva me sembla l'indiferéncia de l'occitan que saup quau es mai se mobiliza pas; quand plori coma una fònt mai refusi de bolegar. Vòli pas èstre aquel òme.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Per modestia tanben en un sens. Que pensavan que lo lor univers sociau-culturau n'avèva pas nada valor, e, benlèu que m'engani, mes qu'èi cresut léger devath l'indiferéncia mustrada d'uns locutors naturau qui n'an pas transmetut, un leugèr balanç enter gai e agaçament, qui per jo significava un: "qu'an rason, que'ns enganèm"
Bilingüisme familial.
Fa pas longtemps vivián très generacions a l'un-còp jotz le mesme tèit.
La convèrsa a taula èra bilingüa occitan e francés, recipròca entre grandes e lors enfants adultes.
Les felens parlavan pas que francés, o francitan. Les dos adultes se parlavan occitan davant les grands e francés davant les félins, e quora èran entre elles, éra sovent mixte quand sortián pas del mesme endreit.
Parièra constata ambe familhas estranhièiras, espanhòls, portugueses o italians.
E la ràdio e la télévision en francés.
Tot aquò èra natural e automatic, una règla de vida communa entre dos mondes, que separava sovent l'instruccion, la condicion sociala que va dambe...
Aquò èra una rompedura intergeneracionala assumida, franc a tornar prènder la seguida dels grands al vilatge de familha.
Cal appónder la mobiletat geografica amb le trebalh a la vila, que s'i mesclan de gents de pertot...
Le càmbiament de monde, le càmbiament d'identitat!
Un monde novèll?
Le monde vièlh d'un còp èra, ont es ara? Restats pauc nombróses sus plaça o escampilhats.
Un reviscol de l'occitan, en quin monde, le vièlh o un novèll? Un jotz-ensemble dintre França?
Una communitat lingüistica, basta pas. La lengua dèu portar un projècte de vida comuna, de trebalh e de léser, coma l'installacion d'activetats novèllas en campanha (agricultura e elevatge biologics, etc...).
Indifferència a la lengua soleta, franc interès affectiu o filologic...
#2 Ives Roqueta disia qu'èra "per amor", per lo sauvar d'un cert biais, que sos parents li avian pas parlat occitan. Penso qu'es exactement aquò, e rejonh çò que dises.
Qual sap se degun a pas jamai revirat en òc aquel poèma castelhan .
Es de Gabriel Celaya (1911-1991), poèta espanhòl , foguèt publicat en 1955 dins Cantos Iberos.
Tròç causit :
LA POESIA ES UN ARMA CARGADA DE FUTURO
Poesía para el pobre, poesía necesaria
como el pan de cada día,
como el aire que exigimos trece veces por minuto,
para ser y en tanto somos dar un sí que glorifica.
Porque vivimos a golpes, porque a penas si nos dejan
decir que somos quien somos,
nuestros cantares no pueden ser sin pecado un adorno.
Estamos tocando el fondo.
Maldigo la poesía concebida como un lujo
cultural por los neutrales
que, lavándose las manos, se desentienden y evaden.
Maldigo la poesía de quien no toma partido hasta mancharse.
Hago mías las faltas. Siento en mí a cuantos sufren
y canto respirando.
Canto, y canto, y cantando más allá de mis penas
personales, me ensancho.
Lo metèt en musica lo cantaire Paco Ibañez, aquí-lo :
https://www.youtube.com/watch?v=q_b0myUpwpE
L'autor d'aqueste bona cronica nos parla de : "L'indiferéncia dei parents que non diguèron ren quand seis enfants se fasián umiliar e castigar a l'escòla per aver parlat occitan"…
Los parents del mieu grand que, sul final de vida, poguèt enfin partejar lenga amb ieu (mercés al mieu esfòrç militant e intellectual) non èran pas indiferents que lor disiá que s'èra fait umiliar e castigar. Li respondián qu'èra pel sieu ben, per que non demorèsse un pauràs e que trapèsse un bon mestièr, per que foguèsse reconegut socialament. Non saber parlar francés marcava mal, fòrça mal. Non analizavan aquò coma una injustícia, mas coma una fatalitat : « Se sortissi quand plòu me banhi ; se sortissi sense saber parlar francés, passi per un pèc ». L'analiza critica de las causidas pedagogicas lor èra intellectualament e psicologicament inaccessibla. Aquò es quicòm mai que d'indiferéncia. L'indiferéncia, èra borgesa, benlèu… e encara, al plan sociologic, non ne soi segur quitament.
Uèit sègles d'ocupacion, aquò non se pensa ni non se viu mai coma d'ocupacion — emai ne siá, sempre, testudament.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari