L’occitan, en essent una lenga subordenada e fragila, a pas lei mejans de s’ofrir una indústria de traduccion deis òbras estrangieras. Lei noms estrangiers de la ficcion, quand aquerisson un succès internacionau, arriban dins lo nòstre espaci lingüistic occitan a travèrs dei filtres dei tres lengas dominantas: lo filtre francés en generau, lo filtre italian dins lei Valadas e lo filtre espanhòu en Aran.
 
Podèm adoptar una actitud pragmatica que consistís a evitar lo filtre d’una lenga dominanta unica.
 
Internet ajuda a trobar lèu-lèu lei noms ficticis estrangiers dins sei formas originàrias e dins sei lengas originàrias. Aquò es un mejan relativament simple per saupre coma ne parlar en occitan.
 
Un celèbre personatge de l’univèrs d’Star Wars, en lenga anglesa d’origina, a nom Darth Vader. Aqueu nom anglés s’utiliza tau e quau en italian e en espanhòu: Darth Vader. En francés, per una rason absurda e inexplicabla, se son inventats lo faus nom anglés Dark Vador. Un usatge occitan digne, connectat amb la realitat internacionala, pòt preferir Darth Vader.
 
Una sèria celèbra de figuras d’ors amistós per enfants, d’origina americana, a nom Care Bears.
   
Pron d’enfants coneisson leis istòrias d’una dròlla subrefòrta que li dison en suedés Pippi Långstrump, çò es, “Pippi dei debàs lòngs”. Ansin l’a imaginada l’escrivana suedesa Astrid Lindgren. En francés li dison Fifi Brindacier, en italian Pippi Calzelunghe e en espanhòu Pippi Calzaslargas. En occitan, sens traduccion definitiva e consensuala, tant vau mai gardar la forma suedesa Pippi Långstrump. Se ne fasèm pus tard una traduccion occitana, se sentam pas obligats de calcar lo tipe francés Fifi Brindacier en Fifí Tròçdacier*... Coma seriá un bòn nom occitanizat?
 
Lei foletons blaus de la benda dessenhada bèlga de Peyo, creats en francés amb lo nom les schtroumpfs, se dison en italian i puffi e en espanhòu los pitufos. E poiriam apondre en neerlandés de smurfen, en anglés the smurfs, en catalan els barrufets, etc. Son succès mondiau a engendrat de desenats de noms dins de desenats de lengas. En occitan, ara per ara, sens una bòna traduccion consensuala, es prudent de se sarrar de la lenga d’origina: leis/los/lu schtroumpfs. Coma seriá un bòn nom occitanizat?
 
Lei noms d’òbras pòdon recebre tanben de formas fòrça divergentas segon lei lengas. Aquí tanben, es prudent de preferir en occitan lo nom de la lenga originària.
 
De còps que i a, lo francés càmbia de noms anglés per de faus noms anglés. L’excellent filme american de sciéncia ficcion In Time, d’Andrew Niccol, s’es comercializat en francés exagonau amb lo títol absurde Time Out. En italian e en espanhòu es conegut coma In Time. En occitan, s’es possible, vau mai dire In Time.
 
De còps que i a, totun, un nom d’òbra coneis una traduccion convergenta dins leis autrei lengas. Lo grand roman de Tolstoi, que son títol rus es Voina i mir, valent a dire “Guèrra e patz”, se ditz en francés Guerre et paix, en italian Guerra e pace e en espanhòu Guerra y paz. Amb de traduccions tan similaras e tan convergentas, l’occitan pòt dire sens trop de risc Guèrra e patz e siam pas obligats d’aprene lo nom rus Voina i mir.
 
Identicament, lo dessenh animat japonés d’Hayao Miyazaki, Tonari no Totoro, a recebut de traduccions convergentas: en francés Mon voisin Totoro, en italian Il mio vicino Totoro, en espanhòu Mi vecino Totoro, en anglés My Neighbor Totoro. Es clar qu’en occitan podèm dire Mon vesin Totoro (Lo mieu vesin Totoro / Lo men vesin Totoro).
 
De còps, un nom fictici estrangier passa per un primier filtre anglés de difusion internacionala e l’ensemble dei lengas adòptan puei lo tipe anglés. Lo manga japonés d’Akira Toriyama, apelat en japonés Doragon Boru, es en realitat la forma japonizada de l’expression anglesa Dragon Ball. Es aquela forma anglesa que se repren en francés, italian e espanhòu. En occitan direm evidentament Dragon Ball puslèu que Doragon Boru.