Opinion
On n’es l’ucrainian?
Vaquí una question a la quala es particularament mauaisit de respóner. Quitament après un viatge recent en parçan ucrainofòne, pòdi pas díser que la situacion de la lenga sia assegurada e perenna.
Se’vs passajatz a l’oèst d’Ucraïna, entre Lviv (Львів) e Kolomyia (Коломия), sia dens un país coneishut coma de lenga e de cultura ucrainianas (polonesas un còp èra abans la guèrra), veseratz que tot es escrit en ucrainian. Per çò de la practica quotidiana, es quicòm de diferent. Èi, per exemple, demandat mon camin a un piri que m’a responut en rus. La santat economica de las regions de l’oèst, mès ananta que non pas la de las regions orientalas, hè vénguer monde que, a còps, traucan tanben la termière polonesa ende cercar trabalh.
L’ucrainian a viscut benalèjas de totas dempuèi bèra pausa. Après una russificacion per l’empèri tzarista (en 1863 estoc interdit e declarat “inexistent”), estoc oficializat bracament a la revolucion bolshevica dinc a l’arrivada au poder d’Stalín, e lo país sancèr patiscoc violentament de la politica deu “Petit Pair deus Pòbles” que, segon los istorians ucrainian actuaus mes tanben uns estrangèrs, causèc una hamèra que hascoc uns 6 milions de mòrts, aperada lo Holodomòr (голодомор).
Lo país, teatre deu front de l’Èst entre 1941 e 1945, vesoc desaparéisher un gran nombre de civius (6,6 milions) deus quaus, solide, fòrça locutors de la lenga. Au sortir de la guèrra, l’Union Sovietica reconeishoc l’ucrainian coma oficiala, mes dens los hèits tot estoc mes en plaça ende la preponderància deu rus, jutjat mès utile que non pas un ucrainian meslèu utilizat peus paisans.
Dempuèi l’independéncia (1991), la sola lenga oficiala de l’Estat es l’ucrainian, mes es pas qu’un enganavista. Solide la lenga a fòrça progressat vist qu’es presenta sus totis los canaus d’informacion nacionaus e dens l’administracion, mes los russofònes son tostemps en majoritat a l’èst e la preséncia deu gran vesin lor permet de víver sense de saber la lenga oficiala.
Èi ausit que 80% deus filmes ucrainians produsits ara lo dia en Ucraïna son hèit en lenga russa. Los russofònes receben las televisions russas e crompan líbers e discs en rus. L’importància deu mercat russofòne pesa hòrt sus unas brancas de l’economia.
Dambe lo conflicte au Donbas e la pèrda de Crimèa, lo rus a perdut un cèrt pretigi, mes dens la vita vitanta, es mauaisit de destronar. Avèvi, i a bèra pausa, assistit au devís drin suberrealista de quauqu’un que dehenèva l’usatge de l’ucrainian d’un biaish huegós mes … en rus, pr’amor que sabèva pas la lenga.
Fòrça monde se son botats a aprénguer l’ucrainian e lo volen parlar, mes lo parlan com una lenga estrangèra apresa a l’escòla, e se lor volontat hèr gai de véser, lor accent es tostemps pesuc e lo país en generau a vist néisher una mena de creòle a basa de rus ucrainizat, aperat “sórgic” (суржик).
La lenga era medish es, coma cada lenga a l’estat naturau, fòrça divèrsa suu terrenh, gaireben fòrça mots an, dens lo diccionari, una revirada vesina deu polonés e una vesina deu rus.
Se la subervida de l’ucraïnian sembla ara assegurada, la situacion deu país es totun especiala: un drin coma Irlanda, desseparat de l’empèri, lo país compta en se medish una populacion importanta que contunha de parla la lenga de son ex-mèstre. Se pòt atau projetar sus l’avenidor d’una Catalonha independenta que deverà totun miar una politica volontarista ende conservar la lenga.
До побачення!
Se’vs passajatz a l’oèst d’Ucraïna, entre Lviv (Львів) e Kolomyia (Коломия), sia dens un país coneishut coma de lenga e de cultura ucrainianas (polonesas un còp èra abans la guèrra), veseratz que tot es escrit en ucrainian. Per çò de la practica quotidiana, es quicòm de diferent. Èi, per exemple, demandat mon camin a un piri que m’a responut en rus. La santat economica de las regions de l’oèst, mès ananta que non pas la de las regions orientalas, hè vénguer monde que, a còps, traucan tanben la termière polonesa ende cercar trabalh.
L’ucrainian a viscut benalèjas de totas dempuèi bèra pausa. Après una russificacion per l’empèri tzarista (en 1863 estoc interdit e declarat “inexistent”), estoc oficializat bracament a la revolucion bolshevica dinc a l’arrivada au poder d’Stalín, e lo país sancèr patiscoc violentament de la politica deu “Petit Pair deus Pòbles” que, segon los istorians ucrainian actuaus mes tanben uns estrangèrs, causèc una hamèra que hascoc uns 6 milions de mòrts, aperada lo Holodomòr (голодомор).
Lo país, teatre deu front de l’Èst entre 1941 e 1945, vesoc desaparéisher un gran nombre de civius (6,6 milions) deus quaus, solide, fòrça locutors de la lenga. Au sortir de la guèrra, l’Union Sovietica reconeishoc l’ucrainian coma oficiala, mes dens los hèits tot estoc mes en plaça ende la preponderància deu rus, jutjat mès utile que non pas un ucrainian meslèu utilizat peus paisans.
Dempuèi l’independéncia (1991), la sola lenga oficiala de l’Estat es l’ucrainian, mes es pas qu’un enganavista. Solide la lenga a fòrça progressat vist qu’es presenta sus totis los canaus d’informacion nacionaus e dens l’administracion, mes los russofònes son tostemps en majoritat a l’èst e la preséncia deu gran vesin lor permet de víver sense de saber la lenga oficiala.
Èi ausit que 80% deus filmes ucrainians produsits ara lo dia en Ucraïna son hèit en lenga russa. Los russofònes receben las televisions russas e crompan líbers e discs en rus. L’importància deu mercat russofòne pesa hòrt sus unas brancas de l’economia.
Dambe lo conflicte au Donbas e la pèrda de Crimèa, lo rus a perdut un cèrt pretigi, mes dens la vita vitanta, es mauaisit de destronar. Avèvi, i a bèra pausa, assistit au devís drin suberrealista de quauqu’un que dehenèva l’usatge de l’ucrainian d’un biaish huegós mes … en rus, pr’amor que sabèva pas la lenga.
Fòrça monde se son botats a aprénguer l’ucrainian e lo volen parlar, mes lo parlan com una lenga estrangèra apresa a l’escòla, e se lor volontat hèr gai de véser, lor accent es tostemps pesuc e lo país en generau a vist néisher una mena de creòle a basa de rus ucrainizat, aperat “sórgic” (суржик).
La lenga era medish es, coma cada lenga a l’estat naturau, fòrça divèrsa suu terrenh, gaireben fòrça mots an, dens lo diccionari, una revirada vesina deu polonés e una vesina deu rus.
Se la subervida de l’ucraïnian sembla ara assegurada, la situacion deu país es totun especiala: un drin coma Irlanda, desseparat de l’empèri, lo país compta en se medish una populacion importanta que contunha de parla la lenga de son ex-mèstre. Se pòt atau projetar sus l’avenidor d’una Catalonha independenta que deverà totun miar una politica volontarista ende conservar la lenga.
До побачення!
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Es pas aisit de restaurar la lengua de la campanha a la vila...
De véser emai le cas de Norvègia...
#23 Cresi que cal pas banalizar lo tèrme "genocidi" qu'es la volontat de destruccion metodica d'un grope etnique per de massacres de massa. Los Josius, los Armenians, ne siaguèron victimes. Los Ucrainians tanben mas d'un autre biais : la famina organizada que tot lo blat partiá en Russia. Estalina faguèt pas que copiar una de las metòdas de la Republica francesa contra los "brigands" de Vendée : massacre de tot lo monde, òmes, femnas e mainatges, confiscacion dels viures e encendi de las recòltas sus pè. Se poiriá parlar tanben de genocidi pels crestians d'Irac (Assirians, Caldeans) qu'aquí es ben tot un pòble ambe sa lenga e sa religion qu'ensagèt d'eliminar l'"Estat Islamique". Orador, Dresde, Hiroshima, e benlèu çò que subiguèron los Rohingas, son de massacres abominables e condamnables mas me sembla qu'es abusiu de parlar de "genocidi" qu'aquò aflaquiriá lo mòt.
#23 Es pas lo genocidi ucrainian qu'es contestat, pas pus que leis genocidis armenians o josius. Mas lo personatge Terral, sosten revendicat deis identitaris francimands dau siti fachista f...de souche. Nosautrei siam pas de fachistas o d'identitaris francimands coma aquèu Terral e seis colègas de f...desouche. Basta d'aquèus ennemics de l'identitat occitana !
.
#11 Benlèu que i a de causas que m'escapan, mas compreni pas que lo monde se siagan acarnassit contra vos pel fach qu'avetz evocat l' "holodomor", que sembla, evidentament, que siaguèt un vertadièr genocidi.
Aquò dich , daissar creire que lo sòrt fach als Rohingas, amb tot çò que se sap ara, recopat per plasses mediàs d'opinions diferentas,..... qu'aquò's pas quicòm que se pòt qualificar tanben de genocidi, ....e ben ,aqui, soi pas d'acòrdi.
#18 Mercé plan.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari