Las discutidas m’agradan. E benlèu lo biaish dambe lo quau son miadas m’interèssa mès que non pas lo subjècte eth medish. Com se ditz, “en parlar tot que’s tira la lutz”, sufís pas que los debateires se respecten los uns aus autes.
 
Vaquí que France Culture a aviat per la fin d’abriu una emission que se sona Les idées claires, e qu’a per tòca d’ajudar a çò que “l’esperit critic profieite de la coneishença”. Podèm pas que de trucar de las mans, que l’emission caça las faussas informacions. Tèmas abordats: e aumenta lo risc de càncer la mangiscla industriala?, e son dangeroses los OGM?, e hè baishar la criminalitat d’armar los ciutadans? etc …
 
France Info era medish a organizat i a pas guaire de son costat una operacion “idèias claras” e n’a profieitat ende difusir un reportatge que botava en valor aquesta seria. Per malastre, la resulta estoc lo contrari de la tòca. Lo tèma causit èra: “e i a agut un complòt darrèr lo 11 de seteme? “
 
Me soi dit de tira: “hilh de pica, an causit un subjècte deus peluts” en tot pensar a las charradissas fòrça tecnicas entre engenhaires e pilòts d’avion sus çò que’s debanèc vertadièrament aqueste jorn. Delavàs de chifras e de donadas scientificas estón (e son encara) escambiadas sus la caduda de la bastida n°7 o sus lo vòl deus avions, a’t hèr virar lo cap. Me soi dit tanben: “va estar drin pesugàs”. E ben non, pas brica, n’ac estoc pas. Au contrari.
 
End’illustrar lo tèma, an pas causit que de difusir l’entrevista deu Rudy Reichstadt, qu’es lo director d’un siti que’s sona “Conspiracy Watch, l’observatòri deu conspiracionisme”. E aquiu, lo director que’ns a aborrit una dòsi de las bonas de çò qu’apèri lo “prèst de pensar”, es a díser non pas elements que’ns permeten de soscar e de’ns hèr una idèa clara (justament), mes arguments “lateraus” ende miar nòste biaish de pensar dens la direccion causida. De saber que fòrça monde hèn aquò, qualas que sian lors idèias.
 
Segon Reichstadt, “los que contèstan la version oficiala son entreprenaires de la teoria deu complòt coma Thierry Meyssan, qu’a collaborat dambe lo Hezbollah, qu’es un grop terrorista, e qu’es ligat au regime iranian.” Es tot? Es tot. E ben …
 
Coma èi dit a la debuta, lo biaish dambe lo quau lo debat es portat m’interèssa mès que non pas, fin finala, lo subjècte eth medish. E aquiu, sèm un còp de mès davant una desolanta paubretat de devís. A desbrombat qu’existís una associacion de scientifics (màgerment estatsunitdencs) que son a favor de tornar daubrir lo dossièr e que son pas, ça’m par, sostengs deus Hezbollah o d’Iran.
 
Au lòc de parlar deu tèma e deus numeroses aspèctes de çò que pareish suspècte a mantuns e normau a d’autes, Reichstadt nos ditz: “Se pensatz atau, sostenguètz lo Hezbollah”. Me bremba una emission qu’èra passada i a bèra pausa au finestron, e après la quala ma cosina me disèva que contestar la version oficiala deu 11 de seteme èra estar un “extremista de dreta”. Caleré saber …
 
Doncas, s’ètz pas un “extremista de dreta”, podètz pensar atau o atau. Es aquò lo “prèst de pensar”. Es la basa de la manipulacion. Lo pièger, es que lo monde ac hèn sovent pas conscientament, mes simplament end’aver rason en convéncer que lor punt de vista es lo bon. Es mès aisit e mès rapide.
 
End’evitar aquò, cau una cèrta acostuma e pensi seriosament qu’aquesta capacitat deveré estar ensenhada a l’escòla. Sustot que, uei lo dia, la telaranha nos manda tantas informacions de verificar, que saber analizar un hèit o una frasa es vengut un dever de ciutadan.