Son de dessèrts universals, coneguts (en Euròpa, almens) dempuèi de tempses plan ancians, benlèu anteriors quitament a la paraula escricha.
 
Quand s’agís de causas tant ancianas se fa impossible de n’establir la provenença. Dins lo libre d’Apici De re coquinaria[1] (sègle Ir) n’apareis ja una recèpta amb lo nom de tyropatinam (mot compausat de tyro —d’origina grèga: lach calhat, formatge— e patinam, sòrta de caçòla) mas es fòrça probable que, amb de noms mai impersonals, coma uòus amb lach, recuècha, etc, foguèsse ja conegut a d’epòcas anterioras. Dins la traduccion en francés que la faguèt Lefebvre de Villebrune del Banquet dels òmes savis, òbra d’Atenèu de Naucratis, i a una frasa de l’istorian Efip d’Olint (sègle IV a.C.) que fa aital:
 
            Als dessèrts sortiguèron de pan d’espècias, un pastisson de sesam, un flan, d’uòus en abonde: o mangèrem tot.
 
Lo mot flan proven del francic flado (còca, pastisson) e passèt a l’occitan e al catalan per mejan del francés, segurament per çò qu’entre los francs deviá èsser fòrça popular. Èra una denominacion generica que s’emplegava per nommar tota sòrta de còcas e pastissons. De flado derivan tanben los flaòns dels Païses Catalans e las flausonas occitanas, pastissons e tortons de formatge tendre.
 
Los flaòns e los flans son de causas desparièras que se pòdon definir de la meteissa manièra: dins totes dos cases s’agís de lach calhat, mas per mejan de procediments diferents. A l’ora d’ara, los flaòns se fan amb de formatge tendre de feda mas benlèu originàriament se preparavan amb lo calhàs, qu’a una consisténcia fòrça semblabla a la del flan; es pas brica estranh, donc, que las gents los nommèsson indistintament. Dins lo Libre de Sent Soví i a una recèpta de ’lach plan bon al forn’[2] qu’es pas res mai qu’un flan sens sucre. L’autor lo compara a qualque classa de flaòns:
  Segon la recèpta d’Apici, l’unica diferéncia entre los flans d’alavetz e los actuals es qu’eles los fasián amb de mèl e nosautres amb de sucre, malgrat que siá possible que i aguèsse tanben qualque autra varianta, segon l’endrech, qualque flan salat o especiat. Cossí que siá, son un dels lepetitges mai apreciats de totes los tempses e totas las latituds, possiblament los unics qu’an aumentat considerablament lor airal de difusion e se son escampilhats per totas las geografias sens trobar cap de resisténcia.
 
Dins l’airal occitanocatalan (dels Païses Catalans), aquò podiá pas èsser autrament, i sèm fòrça afeccionats. O afortiguèt lo jornalista e politic Ferran Agulló[3] dins lo Llibre de la cuina catalana:
   
Òc, venon a taula amb quina excusa que siá, e per los jornadas importantas, coma Nadal o las fèstas de carrièra son encara mai frequents, sens comptar las fèstas dels sants, los anniversaris e los repaisses de nòças o los batejats. Agulló coneguèt pas los flans embalats en plastic e se poguèt pas imaginar tanpauc l’efièch degeneratiu qu’aurián los dessèrts industrials sus las coneissenças culinàrias dels restaurants e dels particulars, e, de rebucada, entre lo paladar del vesinat en general, de mai en mai estopós. Los dròlles, ara, demandan los flans per lor nom comercial, qu’es lo sol que coneisson, per çò que las maires ne sabon pas ni ne vòlon pas far. Perqué los deuriàn far, se se vendon ja faches? Es una question qu’a pas quitament de sens. Entre los flans industrials i a de tot, n’i a que se pòdon manjar quitament, ça que la, de segur, son de filhs abastardits de la quimia modèrna e poiràn pas aver jamai la molesa del lach que ven de calhar, la delicadesa dels flans naturals qu’avèm totjorn manjats, manhacs e tremolants coma las popas d’una nòvia qu’aguèri quand èri jove.
 
Es estat totjorn considerat coma un lepetitge e es aital que lo trapam dins una poesia entitolada ’Bona vida’ e que foguèt publicada dins lo setmanièr L’Esquella de la Torratxa del 5 d’agost de 1892[4]: