Opinion
Istòrias viscüas: reaccions a l'entorn de l'occitanofonia
Sèm en acamp academic de professors d’Occitan. A Niça.
Una part bòna de nosautres se parla en occitan. Per carrieras o autre. Ven lo moment dal disnar.
Sio anat da Achard, toscanizat en Acchiardo (o Acchiardi) carriera drecha a Niça vièlha. N’avio d’a besonh. Mi far encara un còup, just un plat simple, mas bòn: d’espaguètis bolonhesa. Una madalena occitana de Proust. Es talament quist d’anar da elos. Cal n’aprofechar.
Lo mèstre es assetat davans l’entraia. Son los joves qu’an repilhat, e ben. Avio ja entrevistat lo patron per la mieu emission sus ràdio nissapantai.org, Vision dal monde: Gavotina pantais. M’avia parlat, sempre en occitan, es lo luec per aquò, de l’istòria familiala dal Pimont occitan e trabalhar en complement a Niça d’ivern.
I es encara la decoracion de la mieu jovença, aquel retrach de la pescairitz de Provença que parla en provençal. E tot es estach repilhat modèrn. Los lumes, la pintura. Fins als comuns classas e chics.
Los vesins de taulier an l’accent. Manjo. Recebo una telefonaia. Parlo occitan tanben. Los vesins de taulier mi carculan. “Es bèl de parlar la lenga nòstra encara, èra interdich denant. Mas aüra repilha un pauc dins las escòlas”.
Explico la realitat escolara. Dins l’estat actual, se l’occitan a reculat per l’escòla, tòrna ren per l’escòla de la mema fòrça coma a reculat...
L’enfant dal mèstre me ven dire la carta dals desserts en niçard, “sensa deca”? Que mi demanda. Pròpi bòn per un que m’a dich a l’entraia que sabia ren parlar. Just d’expressions.
Un bòn moment, tèsta pausaia dins una jornaia cargaia de formacion
E lo past acabat, rejunho de collègas al restau vesin dal Jèsus, escrivon Gèsu.
Parlam, en terrassa que fa encara bòn per aquel auton, fa plaser de convivialitat tanben. Elos chimpan. Parlam de nòstras fachendas professoralas. Las empachas e tot. Ieu que fau corses de Terminala lo dimecres d’après disnar de 13h30 a 15h30.
“Amb un establiment d’amics coma aquò, sès tranquil” mi ditz un collèga en galejar. Quina m**** coma orari. Fa qu’ai gaire de liceans en classa. E dura. Impossible d’arribar de passar un autre moment, meme 2x1h. Una annaia qu’avio poscut plaçar una ora per de Primieras en oraris normals, vendres d’8h a 9h, i èran de monde. Mas quora l’an d’après, venguèron que los corses de Terminala èran lo dimecres d’après disnar, avio plus que 2 ancianas Primieras de continuar en Terminala...
E cadun ditz la sieua.
Mas, tot d’un còup, de gents dal taulier vesin nos fan signe. Poiriatz parlar mens fòrt que nos demandan...
Aquel de còup.
Nos a estonats. Auriam parlat en anglés seria estacha pariera reaccion e demanda d’elos?
Ieu aurio jamai ausat demandar aquò.
Una part bòna de nosautres se parla en occitan. Per carrieras o autre. Ven lo moment dal disnar.
Sio anat da Achard, toscanizat en Acchiardo (o Acchiardi) carriera drecha a Niça vièlha. N’avio d’a besonh. Mi far encara un còup, just un plat simple, mas bòn: d’espaguètis bolonhesa. Una madalena occitana de Proust. Es talament quist d’anar da elos. Cal n’aprofechar.
Lo mèstre es assetat davans l’entraia. Son los joves qu’an repilhat, e ben. Avio ja entrevistat lo patron per la mieu emission sus ràdio nissapantai.org, Vision dal monde: Gavotina pantais. M’avia parlat, sempre en occitan, es lo luec per aquò, de l’istòria familiala dal Pimont occitan e trabalhar en complement a Niça d’ivern.
I es encara la decoracion de la mieu jovença, aquel retrach de la pescairitz de Provença que parla en provençal. E tot es estach repilhat modèrn. Los lumes, la pintura. Fins als comuns classas e chics.
Los vesins de taulier an l’accent. Manjo. Recebo una telefonaia. Parlo occitan tanben. Los vesins de taulier mi carculan. “Es bèl de parlar la lenga nòstra encara, èra interdich denant. Mas aüra repilha un pauc dins las escòlas”.
Explico la realitat escolara. Dins l’estat actual, se l’occitan a reculat per l’escòla, tòrna ren per l’escòla de la mema fòrça coma a reculat...
L’enfant dal mèstre me ven dire la carta dals desserts en niçard, “sensa deca”? Que mi demanda. Pròpi bòn per un que m’a dich a l’entraia que sabia ren parlar. Just d’expressions.
Un bòn moment, tèsta pausaia dins una jornaia cargaia de formacion
E lo past acabat, rejunho de collègas al restau vesin dal Jèsus, escrivon Gèsu.
Parlam, en terrassa que fa encara bòn per aquel auton, fa plaser de convivialitat tanben. Elos chimpan. Parlam de nòstras fachendas professoralas. Las empachas e tot. Ieu que fau corses de Terminala lo dimecres d’après disnar de 13h30 a 15h30.
“Amb un establiment d’amics coma aquò, sès tranquil” mi ditz un collèga en galejar. Quina m**** coma orari. Fa qu’ai gaire de liceans en classa. E dura. Impossible d’arribar de passar un autre moment, meme 2x1h. Una annaia qu’avio poscut plaçar una ora per de Primieras en oraris normals, vendres d’8h a 9h, i èran de monde. Mas quora l’an d’après, venguèron que los corses de Terminala èran lo dimecres d’après disnar, avio plus que 2 ancianas Primieras de continuar en Terminala...
E cadun ditz la sieua.
Mas, tot d’un còup, de gents dal taulier vesin nos fan signe. Poiriatz parlar mens fòrt que nos demandan...
Aquel de còup.
Nos a estonats. Auriam parlat en anglés seria estacha pariera reaccion e demanda d’elos?
Ieu aurio jamai ausat demandar aquò.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#3 = sensa error
“sensa deca”
ops, no ho he entès; què vol dir?
Ieu es al licèu, ont èri professor, que me demandèron un pauc frejament de parlar mens fòrt quand fasiái un cors d'occitan.
De delà, darrièr una paret en contraplacat, una professora trimava per far sos corses sus Molière, i s'ausissiá un rambalh pas possible que nos derengava ieu e mos cinc o sièis escolans, mas disiam pas res, enduràvem de setmana en setmana.
Naturalament (tròp bon, tròp con...) es ela que se venguèt plànger. Ane ! se compren que se podètz pas téner los dròlles, e qu'en mai d'aquò Bodon s'invite al mièg d'una tirada d'Elvire, es a pissar de rire, pòt pas anar.
Enfin, es luènh aquò, tot es perdonat... Ieu ai pas res contra Molière, l'ensenhèri pendent quinze ans .
M'arribèt, fa pas a gaire, un pauc çò mèmes
Erem ataulats per miegjorn dins un restaurant d'Albi, amb d'amics e parlavèm occitan ( èrem totes Albigéses- o precisi ); A costat, ataulat per dinnar, un òme sol, que semblava una practica costumièira del luòc. Quand nos levèrem per partir, ausiguèri aquel òme dire al servicial, mièg mespresant, mièg trufandièr : " je me serais cru au fond de l'Aveyron"(sachent que Roèrgue, dins l'imaginari pietados de cèrts Albigéses, representa lo pais naut ambe de monde endarrièirats).
Me virèri per li far remarcar:
- Que i avia pas res de vergonhos d'èsser " du fond de l'Aveyron"
- Que s'avia escotat melhor, pas qu'a l'accent, se seria mainat qu'èrem de monde d'Albi o del ròdol ....
( soi pas segur,çaquelà, que siague estat capable de desnosar aquelas subtilitas dialectalas....) Lo daissèri moquet a sos pessaments
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari