Opinion
Monarquia francesa
Aquò hasèva bèth temps qu’avèvam pas tan debatut de democracia que dens aqueste periòde de bolegadís per carrièras e de Gilets Jaunes. Es una bona causa dens l’absolut.
I a clarament una volontat populara de mès de justícia e de partatge deu poder de decision. Cau díser que l’Estat francés, dambe sa constitucion de la Vau Republica, es pas qu’una monarquia electiva, e doncas aquò nos deisha una bona largança de progression.
Sabi que lo mot “monarquia” pòt butar daubuns, mes vòu díser que lo poder demòra entre las mans d’une persona sola. Es lo cas. Lo govèrn es nomentat peu president e le cau doncas aplicar sa politica a pena d’estar escobat. Lo parlament a pas la mestresa de son calendari, aquò vòu díser qu’un deputat pòt perpausar un projècte de lei, aqueste serà pas jamès discutit au parlament s’agrada pas au govèrn, es a díser au president.
Cau ajustar que, mercés aus Sénhers Chirac e Jospin (dus noms plan occitans totun!), lo calendari electorau hè una coabitacion quasi impossibla, es a díser un parlament opausat au president, qu’a atau las mans liuras.
Après, me diratz, lo monarca es elegit. Aquò voleré díser qu’estoc causit peu pòble. Cau totun precisar que dens lo cas d’Emmanuel Macron, lo qu’estoc elegit receboc pas que 16% de las votzes deus que l’aurén podut mostrar hisança, se hasèm compte deus abstencionistas e deus non-inscriuts. Avèvi dejà hèit lo calcul dens un autre article a l’endeman deu purmèr torn.
Mes es pas tot. Lo candidat es elegit sus un programa, es a díser una tièra de perpausicions qu’es pas obligat juridicament de realizar, ni tampauc de hèr pas quicòm d’aute qu’èra pas dens la tièra.
Normalament un elegit deveré estar lo servidor deus que l’an causit, ne sèm fòrça luenh.
Seré interessant de saber lo percentatge d’electors qu’èran a favor de totats las perpausicions deu candidat Macron. L’abolicion de la talha suu riquèr me sembla un exemple clar.
Sèm tanben davant un simple problèma matematic e geografic. Cau que l’entitat locala sia la basa de la Democracia. A 67 milions, es pas possible, cau passar per una suberrepresentacion e los poders de decisions s’aluenhan, en mès de passar dens las mans d’un òme sol.
Torni díser çò que lo Jean-Jacques Rousseau escrivoc: “Ja que lo pòble se balha representants, es pas mès liure”. Es a díser que mès la Democracia es representative, mens es democratica.
La solucion, segon jo, passa per la pichona entitat que’s va federar dambe autas (s’ac vòu) e qu’atau poderà sauvar sas particularitats e sa cultura.
Ne cau plenhar los “quasèrns de dolenças” e lo gran debat.
I a clarament una volontat populara de mès de justícia e de partatge deu poder de decision. Cau díser que l’Estat francés, dambe sa constitucion de la Vau Republica, es pas qu’una monarquia electiva, e doncas aquò nos deisha una bona largança de progression.
Sabi que lo mot “monarquia” pòt butar daubuns, mes vòu díser que lo poder demòra entre las mans d’une persona sola. Es lo cas. Lo govèrn es nomentat peu president e le cau doncas aplicar sa politica a pena d’estar escobat. Lo parlament a pas la mestresa de son calendari, aquò vòu díser qu’un deputat pòt perpausar un projècte de lei, aqueste serà pas jamès discutit au parlament s’agrada pas au govèrn, es a díser au president.
Cau ajustar que, mercés aus Sénhers Chirac e Jospin (dus noms plan occitans totun!), lo calendari electorau hè una coabitacion quasi impossibla, es a díser un parlament opausat au president, qu’a atau las mans liuras.
Après, me diratz, lo monarca es elegit. Aquò voleré díser qu’estoc causit peu pòble. Cau totun precisar que dens lo cas d’Emmanuel Macron, lo qu’estoc elegit receboc pas que 16% de las votzes deus que l’aurén podut mostrar hisança, se hasèm compte deus abstencionistas e deus non-inscriuts. Avèvi dejà hèit lo calcul dens un autre article a l’endeman deu purmèr torn.
Mes es pas tot. Lo candidat es elegit sus un programa, es a díser una tièra de perpausicions qu’es pas obligat juridicament de realizar, ni tampauc de hèr pas quicòm d’aute qu’èra pas dens la tièra.
Normalament un elegit deveré estar lo servidor deus que l’an causit, ne sèm fòrça luenh.
Seré interessant de saber lo percentatge d’electors qu’èran a favor de totats las perpausicions deu candidat Macron. L’abolicion de la talha suu riquèr me sembla un exemple clar.
Sèm tanben davant un simple problèma matematic e geografic. Cau que l’entitat locala sia la basa de la Democracia. A 67 milions, es pas possible, cau passar per una suberrepresentacion e los poders de decisions s’aluenhan, en mès de passar dens las mans d’un òme sol.
Torni díser çò que lo Jean-Jacques Rousseau escrivoc: “Ja que lo pòble se balha representants, es pas mès liure”. Es a díser que mès la Democracia es representative, mens es democratica.
La solucion, segon jo, passa per la pichona entitat que’s va federar dambe autas (s’ac vòu) e qu’atau poderà sauvar sas particularitats e sa cultura.
Ne cau plenhar los “quasèrns de dolenças” e lo gran debat.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Los deputats LREM Venon de votar una lei qu'enebís lo drech de manifestar. Aquò's pas mai una monarchia mas que se sona una dictatura.
L'imatjariá de l'ensenhament de l'istòria a plan associat los "quasèrns de dolença" a la fin de l'Ancian Regime
- (cresi pas que n'i aguèsse pendent una republica - en frança - qualqu'un me contradirà se cal).
Es plan la pròva que sèm en monarquia e que lo nòstre rei es plan pivelat per lo romantisme de las politicas de fin de règne !
Democracia representativa ? Non pas! Democracia delegativa sens contrapoder.
Fa bèl temps que d'unes franceses en general e qualques occitans en particular sabon que França es pas una democracia. Que I a lo regime presidential, aplechat per un òme sol... E pus lo pus triste es que maites ne son fiers! Se rejovenisson qu'aquela constitution meta fin als regims dels partits (la tranuga). Ara d'unes admeton que,se pòt que benlèu lo Michel Debre l'aja escalcida sonque a l'auçada d'un de Gaulle aquela constitucion impériala. Dins la realitat es encara pièger que vesèm ara que totes los mediás importants obesisson al president. E que las cadenas ( plan nomenadas) de television de la UNA fins a BFM, qu'òm vòlga o pas, comanda l'opinion del gens. Sul terren, coma dison, los prefèctes, un centenat fan renhar drechament la pensada de l'emperador,(que sonan alara l'òrdre republican,) los elegits se tròban jos la tutela prefectorala pel budgèt, e an pas per s 'acontentar l' ego que lo plaser solitari de jogar amb la betonièira . Per exemple lo permés de bastir un cinemà (quitament privat) monta a Paris... L'elegit deu a l'encòp demandar l'acòrdi del prefècte , mas deu téner un solid quasèrnet de relacions dins son portable, per poder bastir quicòm. Doncas amb un centenat de prefèctes lo president comanda tot, velha tot, espiga tot, sab tot, tal l'aranha al centre de sa tela.
S'agís d'una structura eiretada drechament de la ierarquica de la Glèisa. Un papa, un centenat d'avesques e lo pòble marcha o prega. Voldriai ben creire qu'es pas arribada dins la verquièra quora l'Innocent III donèt un brave tròç d'Occitània a un rei pichon del Nòrd. Cresi que dempuèi lo temps aquela estructura mentala es dintrada dins las cervèlas e los gèns d'un país de caporals. Somés e esclaus de l'autoritat coma l'istòria o mostrèt en 1940 en esperent que quequejesse pas l'istòria .
Triste de veire que França contunha de donar de leiçons al monde e que tant d'occitanistas ajan interiorizada l'idèa que siam La Democracia dels Dreches de l'Ome, lo Fara de la libertat, e que mantuns occitan se retròban a ressegar la paraula de son mèstre imperial .....
S'agís d'une "Republica" imperiala d'estructura papala.. Qu'es en passar de cabuçar?
Emplenar caserns de dolencas, rai… Serviràn, se son servats menimosament, pels istorians e sociològues del futur. Se de futur encara n'i a…
Mas participar a un debat dins un contèxte politic definit e anonciat de tal biais qu'a la sortida, lo governament en plaça non cambiarà res a sas decisions ja presas e que non cambiarà tanpauc las orientacions globalas de sa governança, a qué de bon ? Tot çò que volèm es quicòm mai que çò que nos impausan despuèi 1983, mas nos es anociat fòra de question de quitar d'o nos impausar : dins aquestas condicions, non vesi res mai que semblariá encara un debat : sonque de parlicadas vanas.
Lo problèma ven de çò que non i pòt mai aver d'alternança democraticas reala. Per ganhar d'eleccions, cal far campanha e aquò còsta de mai en mai car. Per trobar la moneda, ne cal demandar a los que n'an, e los que n'an a de bon n'an de mai en mai, mentre que los autres s'apaurisson mecanicament per los enriquir. Fa que lo que ganharà las eleccions serà necessàriament debitor de los qu'an de mai en mai de moneda. E que donc serà constrench de trabalhar per eles, e non pas per la majoritat del pòble que l'aurà elegit. Atal serètz dirigits per de partits siá disent de dreita, o de centre, o d'esquèrra, mas que, dins los faits, non trabalharàn fin finala qu'al servici incondicional d'una oligarquia industriala e financiària. Es atal qu'en plaça d'un Jaurés, nos retrobam per exemple amb un Valls o un Hollande. Es atal qu'en plaça d'un De Gaule, nos retrobam amb dos arlèris internacionalistas ultraliberals coma Macron o Sarkozy.
Per aquesta rason tanben, Joan-Marc Leclercq a plan rason de nos remandar a Jean-Jacques Rousseau.
Aquò explica l'abstencion fortassa, ja que las gents vòlon quicòm mai que de d'anar sempre mai servicials e de consentuir sempre mai a de sacrificis inics e dessenats pel solet profièit d'una oligarquia fòra-sòl. Far d'esfòrces demòra admissible per aitant qu'aquestes esfòrces sián los de totes e cadun, e que sián dirigits cap a un projècte comun, l'interès collectiu clar e net, que se ditz "far societat". Res a veire amb çò qu'òm nos impausa a cada quiquenat amb sempre mai de violéncia politica, d'unilateralisme e de mesprètz pels pòbles. E sètz ja al corrent de çò que respondon los pòbles a aquela violéncia poltica ! Se passa per carrièras, a l'ora d'ara.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari