Un brave temps, amb Nos ancêtres les Gaulois, nos amaguèron nòstra istòria. Apuèi, avèm saput dels trobadors, de la Crosada, de las revòltas dels Crocants, de 1907… E vaquí ara que de monde (istorians -? - e professors dins unas universitats d’aicí e d’endacòm mai) nos explican plan seriosament (e amb unes relais mediatics) qu’aquela istòria del catarisme seriá un conte de ma grand’ la bòrnha montat de tota pèça per la Glèisa de Roma per justificar son desir de poissença! “Una invencion d’un monge de l’Edat-Mejana”, e pas mai, segon lo titol d’un article de la premsa locala (Midi-Libre, 19/01/19)!!!
 
Mas los escrits e los testimoniatges existisson, totes aqueles documents que foguèron pas cremats per l’Inquisicion o qu’escapèron a las situacions trebolas d’una epòca o de l’autra. Alara, d’aicí lo 17 de febrièr (òc, tres setmanas es un pauc cort!), vos cal montar a Ciutat (la de Carcassona, segur!) fins al castèl comtal per veire la mòstra “Catars, un patrimòni escrit”, mòstra preparada per l’Anna Brenon e lo Joan-Loís Gasc.
 
En projeccion, sus las parets de pèira, ont un còp èra i visquèron nòstres Trencavèls, son projectadas las numerizacions de registres de l’Inquisicion e tanben dels libres escrits de las mans dels erètges e que se trapan a Dublin, Floréncia, Vièna, Lion o Dublin.
 
Se vei atal lo trabalh menimós que faguèron los Inquisitors sus las tèrras dels Trencavèls o dins lo comtat de Foish per seguir lo caminament dels Bons Òmes e de las Bonas Femnas per las rotas e dralhas del país d’Òc, la descripcion qu’obtenguèron dels rites liturgics. Un bon “trabalh” que ne menèt un fins a èsser designat Papa, lo Jaume Fornièr vengut Beneset XII.
 
Lo demai de las projeccions presenta la reproduccion de manescrits (amb la revirada de passatges significatius) amb aquela escritura medievala que nos sembla una calligrafia estetica e las colors e los dessenhs de sas letrinas: “quatre manescrits medievals mai que probable d’una man catara, recuèlhs de literatura religiosa en latin o en occitan dobrisson un camin dirècte cap a la religiositat dissidenta e permeton de li tornar balhar sa plaça dins l’ambient intelectual e esperitual del temps”. Manescrits doncas en latin o en lenga nòstra (nos an pas encara explicat, los negacionistas, que los trobadors existèron pas — çò que cresián probable los sénhers Lagarde & Michard per lors libres pedagogics de literatura “francesa”!). De mai, l’Anna Brenon avança l’ipotèsi argumentada que lo libre servat a Lion apartenguèt probable a Pèire Autièr, dit l’Ancian, qu’ensagèt de reviscolar la glèisa catara en Lengadòc a la debuta del sègle 14. Un film sòbre e fòrt de reconstitucion d’un consolament clava aquesta mòstra que vos cal anar veire a tota fòrça e a bèl èime.
 
E se sovenir un còp de mai que contra la pensada unenca, en tèrras d’Òc, dins aqueles temps, vivián amassa catolics, catars e josius. Se sovenir que Trencavèl e la dòna de la Vaur s’engatgèron a protegir totes los percaçats de la Crosada. Un esperit d’umanitat qu’es plan de manca a l’ora d’ara.
 
 
 
 
Faidit Roch