Opinion
La distincion entre ll e lh: una lista pus completa
Ai ja parlat de la distincion entre ll e lhdins un article de fa tres ans.
A la lèsta, ramentem que l’occitan destria dos grafèmas.
A causa de la dominacion del francés, i a lo risc de remplaçar ll per lh dins qualques cases. O cal evitar. Per exemple, cal preferir ll dins oscillar, pupilla, vacillar e cal evitar las formas amb lh coma oscilhar*, pupilha*, vacilhar* que venon del francés osciller [ɔsije], pupille [pypij], vaciller [vasije]. Aquel problèma s’explica perque lo francés pòt pas distinguir facilament, dins aqueles mots, los cases ont ill se deuriá prononciar [il] coma dins la ville e los cases ont ill se pronóncia [ij] (‘iy’) coma dins la fille.
Vaicí una lista, un chic pus completa que dins mon article anterior, dels mots relativament coneguts que vòlon ll en occitan en luòc de lh. En fin de mot, remarquem que ll pren la forma d’una ‑l simpla.
A la lèsta, ramentem que l’occitan destria dos grafèmas.
— Lo grop ll val [ll] en general. Regionalament val [l] en provençal, niçard, vivaroalpenc, auvernhat e lemosin.
— Lo grop lh val [ʎ] (‘ly’) en general e [l] en fin de mot. Regionalament val [j] (‘y’) en provençal e niçard. En auvernhat e lemosin, val [ʎ] (‘ly’) en general mas [j] (‘y’) en fin de mot. En vivaroalpenc e gascon, pòt valer [ʎ] (‘ly’) en totas posicions.
— Lo grop lh val [ʎ] (‘ly’) en general e [l] en fin de mot. Regionalament val [j] (‘y’) en provençal e niçard. En auvernhat e lemosin, val [ʎ] (‘ly’) en general mas [j] (‘y’) en fin de mot. En vivaroalpenc e gascon, pòt valer [ʎ] (‘ly’) en totas posicions.
A causa de la dominacion del francés, i a lo risc de remplaçar ll per lh dins qualques cases. O cal evitar. Per exemple, cal preferir ll dins oscillar, pupilla, vacillar e cal evitar las formas amb lh coma oscilhar*, pupilha*, vacilhar* que venon del francés osciller [ɔsije], pupille [pypij], vaciller [vasije]. Aquel problèma s’explica perque lo francés pòt pas distinguir facilament, dins aqueles mots, los cases ont ill se deuriá prononciar [il] coma dins la ville e los cases ont ill se pronóncia [ij] (‘iy’) coma dins la fille.
Vaicí una lista, un chic pus completa que dins mon article anterior, dels mots relativament coneguts que vòlon ll en occitan en luòc de lh. En fin de mot, remarquem que ll pren la forma d’una ‑l simpla.
| forma occitana ont cal restablir ll (o ‑l en fin de mot) e ont cal evitar lh | forma francesa ont ill tend a se prononciar [ij] (‘iy’) en contradiccion amb l’etimologia |
| bacil | bacille |
| bacilliforme ~ bacilliforma | bacilliforme |
| Camil (nom d’òme) | Camille |
| Camilla (nom de femna) | Camille |
| destillacion | distillation |
| destillaire ~ ‑aira | distillateur ~ ‑trice |
| destillar | distiller |
| destillariá (niç. gasc. destillaria) | distillerie |
| gorilla | gorille |
| instillacion | instillation |
| instillar | instiller |
| mirtil (nom masculin) | myrtille (nom femenin) |
| oscillacion | oscillation |
| oscillant ~ ‑anta | oscillant ~ ‑ante |
| oscillar | osciller |
| oscillatòri ~ -òria | oscillatoire |
| papilla (mas papilhòta vòl lh, qu’es d’origina diferenta) | papille (+ papillote) |
| papillomavirus | papillomavirus |
| Peironèla (o Petronilla) | Pétronille |
| Priscilla | Priscille, Priscilla |
| pupil (dròlle) | pupille |
| pupilla (dròlla) | pupille |
| pupilla (partida de l’uèlh) | pupille |
| scintillament | scintillement |
| scintillant ~ ‑anta | scintillante ~ ‑ante |
| scintillar | scintiller |
| sibilla (foncion) | sibylle |
| Sibilla (nom de femna) | Sibylle |
| titillar | titiller |
| vacillacion | vacillation |
| vacillant ~ ‑anta | vacillant ~ ‑ante |
| vacillar | vaciller |
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
S'espèra un article qu'explicita las leis que s'i amagan darrièr...
Amb aquò, question:
L'occitan, de per dialèctes que i a, sap realizar la geminacion (doblatge) de totas consonantas per assimilacion, e consí se fa que sonque qualques geminadas e pas totas, sian servadas (etimologicament) dins la grafia dels manlèus al latin?
#17 Imbécile < imbécilité es estat corregit per la reforma ortografica de 1990, aplicadera en las escòlas despuish la rentrada de 2017 ençà. La "nouvelle orthographe" que remplaça las ancianas grafias en l’ensenhament e las publicacions oficiaus, en tot contunhar de las acceptar pe’us d’acostumats a escríver "imbécillité", etc.
https://www.lalanguefrancaise.com/orthographe/guide-complet-nouvelle-orthographe/
http://www.academie-francaise.fr/sites/academie-francaise.fr/files/rectifications_1990.pdf
—
Los academicians son pas completament boçats, just un chicòt de longarriba.
https://www.lexpress.fr/culture/info-l-express-l-academie-francaise-se-resout-a-la-feminisation_2063017.html
#13 Se son de fòrmas distintas que son espandidas dins de zònas ont la realizacion [ll] per de mòts coma [es'palla], [es'pilla], ['grella] es teoricament generala i deu ben aver una rason.
De senhalar l'incoherència del francés que fa "imbécile" e "imbécillité"!
#11
I a de dialèctes ont se vei la diferéncia:
Dens lo men se ditz [fa'mijə] e teoricament [i'tali] (en prattica [ita'lijə] ) Idem per : [ale'maɲə] vs teoricament [uksi'tani] (en prattica [uksita'nijə])
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari