Recentament, emparèro (aprenguèro) per astre dins una discussion que ben de milliardaris èst europèus amenacèron de proprietaris de la “Côte d’Azur” per qué lor vendèsson lor maison. D’unes resistèron e los autres non. Mites o realitat? Lo bruch a corrut parier.
 
Un me ditz, es la fauta dal monde dal país e es ges novèl: an vendut lo país an.
 
Parlo de ma reire grand que donèt son patrimòni per aver lo paraís a d’imigrats. Devenguts agricultors pi vièlhs sensa enfants, vendèron lor terren a una institucion de benfasença. Lo terren se vendèt torna mai a un promotor que transformèt lo vinhal en lotiment blindat de villas. De monde arribats de pertot, Bretanha, Isla de França, Anglaterra... De monde a baudre encucats dins un copiat pegat digne de la seria “Fremas de maison desesperaas”: piscina, ortet, villa, parcatge, barralha e bis repetita.
 
E parlo d’un grand oncle eiretier d’un terren qu’i bastiguèt pi la maison de sas mans totas sas dimenjaas. Aüra a un patrimòni enòrme que sos enfants poiràn ren relevar e repilhar. Serà vendut e an previst totes de quitar la region que cèrts tròban ja sensa gust ni umanitat.
 
Una istòria personala, un jorn, un ancian de ma familha aguèt la telefonaa d’una persona. Era la vesina que li bramava sus perqué trobava que lo CAMIN public èra embrutat per la sieu maison. Òu mas, avètz ben lejut. Trobava que lo camin èra degalhat per la maison anciana que non èra pintaa de fresc e fasia marria impression als conviats sieus e a ela... E que l’arbre qu’avia sus lo sieu terren fasia tròup d’ombra a lor vista a mai! E 2000€ per poar l’arbre de sortir. Mas l’argent sòrte ren coma los pels. E l’ancian de ma familha d’èstre en plors de ràbia e de tan de debilitat.
 
E de temps en quora de gents que li telefònan per saber se vòl vénder. Pi plus ren de 3 ans de temps e pi tòrna. Mas a ges fach passar ges d’info ni d’anóncias imobiliàrias e avèm ges d’idea de vénder que que sigue! Es de pression mentala.
 
Coma un amic vielh que veguèt arribar un novèl vesin e qu’aquest li diguèt sensa sal ni òli que li coparia lo drech de passatge. Coma se los novèls arribats anèsson “caça a las còtas” (recéber un bendèl) los ancians. Gueila! Excusatz nos d’existir. An ren lo drech d’o far, mas de far pression en o dire lor còsta ren. Mete un ambient poirit, ni mens ni mai.
 
Un autre còup, lo can dal vesin entra en la sieu proprietat e nhaca la gamba dal proprietari dal terren. L’an d’après, lo can tòrna e es lo proprietari dal can qu’insulta lo proprietari dal terren en l’amenaçar en levar lo ponh sus el. Va ben, amics, sèm dubèrts a tot lo monde.
 
 
 
La pression sociala se manifèsta tanben sus la rota amb agressivitat, incivisme, mancas de plaças de parcatge; entre gents qu’an paur de pèrder lor trabalh e fan pression sus d’autres per que quitèsson. Ansin l’emplec serà per una conoissença que pistonaràn.
 
 
 
Un me disia que los Alps maritims apartenian plus al monde dals Alps Maritims. Coma èra sensible a l’ecologia disia qu’aürosament las collectivitats localas càmbian d’actitud, santuarizan de luecs vèrds dal departament. Senon ren cambiaria per la natura en cors de totala betonizacion.
 
Lo monde es obligat de vénder fàcia al pretz de vita costadazuriana. Es una adaptacion, se cal adaptar a la realitat d’aüra, cal far de cambiaments drastics quitaments. Coma per las ressorças naturalas, calia cambiar nòstre biais de viure aicí e dins totas societats industrializaas.
 
Me faguèt pensar mai a de malastrosament –tròup- numeroses escambis amb d’occitanofòns que me diguèron que parlavan occitan mas que l’avian ges transmés, sigue perqué “se fasia plus”, o perqué “èra de causas de monde d’avant, coma quora lo monde quita los esclòps e que mete de cauçaüras”…
 
Alora diguèro, en temps de crisi perqué l’estat francés comola ges los deficits per la venda d’aquelos vièlhs, costoses e luxuoses bastiments dal passat coma Matinhon e lo totim? Trabalhar en imòble de betum modèrn es parier non? Quitament las familhas vièlhas de la noblessa an sovent quitat lors castèls per d’apartaments modèrns. Economias d’energia, d’isolacion, melhora luminositat… Coma far de politica modèrna dins de vièlh? Anam cambiar mas cambiarèm ges e veitura en soma… aurio quitament poscut li dire s’aguèsso pensat aiçò a la minuta (e òc se pensa rarament imediatament als arguments bòns, d’aicí l’utilitat de se fargar un pac de respòstas per noirir un escambi per donar qualqua ren). E lor eparnho de pensar los ALGECO... Me respònde: La grandor de França, cal la gardar! Alora aiçò deu ren cambiar? Perqué seria mai al pòble de cambiar, lo servum pecus amb una cultura endarreiria e ges lor eleits? Sèm tornats al mond dals sèrvs?
 
 
 
Un autre me disia que la geografia determina lo país e las relacions. Los novèls arriban aicí e compran amb d’argent una part mai o mens granda dal país mas an ges integrat lo país. Alora de que an d’escambiar amb los autres per los rescontrar?
 
De mai, coma los integrar a l’occitanitat e la cultura d’aicí quora l’occitan es un tabo en França o a pena tolerat coma un amusa temps?
 
 
 
Me diguèt que los ivernants rics venguèron ja e pi la mòda s’alarguèt fins al torrisme de massa. Mas lo solelh es a totes, rics coma paures. Alora ma question: de que representa aquel país per lo monde qu’i arriba levat lo solelh e la natura? Sembla que degun me digue. L’ideal seria Esa vilatge (o Sant Pau de Vença, o Mogins vilatge, o Gordon vilatge...), vilatge vuejat de sos estatjants plen de botigas tenguas per d’anglofòns a vénder de veirotarias made in China? Lo país sensa las gents?