Opinion
La lenga occitana: per qué far?
Se coneis plan l'activitat de Robèrt Lafont coma grand intellectual occitanista del sègle XX, coma escrivan poligraf, mas mens que fondèt una teoria lingüistica interessanta, pauc coneguda en defòra dels cercles universitaris. Amb d'òbras coma l'assag de 1978 en francés Le travail et la langue, fondèt la praxematica. Espèri de respectar sa natura en disent que se tracta d'afortir que l'uman trai sas representacions lingüisticas de son activitat sociala, de sa praxi. Uèi, los eiretièrs sociolingüistas montpelhierencs de Lafont practican pas gaire l'occitan, mas me sembla encara pertinenta la teoria praxematica.
De còps, me desespèri quand vesi que d'articles d'actualitats o d'opinion de tèmas tras que divèrses interèssan mens dins los comentaris e las lecturas que de questions de lenga ja explicadas e argumentadas. Nòstra lenga es rara, mas nosautres la volèm far servir per que se comente de contunh. La lenga occitana: per qué far? E ben, per parlar de l'occitan, per se demandar se cal dire las causas amb una e finala o sens ela, per justificar o desqualificar aqueste mot o un autre, per se bastir d'estandards sens aver l'estendard de la lenga nòstra dins nòstra vida vidanta.
Cèrtas, m'inclusi dins la critica. Mas primièras activitats occitanistas foguèron de militant de la lenga, e de lingüista romanista que trabalhava sus l'occitan. Quina èra ma praxi de l'occitan? Escriviái de comunicats politics e d'articles lingüistics, e de fach, quand nasquèron mos filhs, lor sabiái exprimir l'alienacion occitana mas las nuanças de la tendresa sortissián pas de ma boca en lenga nòstra. Èri estat militant, aviái oblidat d'èsser un òme de carn e de sang.
Alavetz, puslèu que de far de la lenga nòstra una metalenga condemnada a se comentar ela meteissa per tostemps, demandem-nos cossí far d'ela una lenga normala, çò es que tenga un espaci normal per s'exprimir. Volèm una Occitània centralizada a la francesa? Volèm una federacion de territòris autonòms? Avèm un projècte comun? Cercam desesperadament de reviudar la lenga de nòstres ancessors? Bastissèm la possibilitat, encara utopica, d'una societat occitana futura? Segon nòstras responsas, la lenga serà desparièra.
Tot aquò dependrà de nòstras praxis. Ieu vòli una lenga completa e normala. E vosautres?
De còps, me desespèri quand vesi que d'articles d'actualitats o d'opinion de tèmas tras que divèrses interèssan mens dins los comentaris e las lecturas que de questions de lenga ja explicadas e argumentadas. Nòstra lenga es rara, mas nosautres la volèm far servir per que se comente de contunh. La lenga occitana: per qué far? E ben, per parlar de l'occitan, per se demandar se cal dire las causas amb una e finala o sens ela, per justificar o desqualificar aqueste mot o un autre, per se bastir d'estandards sens aver l'estendard de la lenga nòstra dins nòstra vida vidanta.
Cèrtas, m'inclusi dins la critica. Mas primièras activitats occitanistas foguèron de militant de la lenga, e de lingüista romanista que trabalhava sus l'occitan. Quina èra ma praxi de l'occitan? Escriviái de comunicats politics e d'articles lingüistics, e de fach, quand nasquèron mos filhs, lor sabiái exprimir l'alienacion occitana mas las nuanças de la tendresa sortissián pas de ma boca en lenga nòstra. Èri estat militant, aviái oblidat d'èsser un òme de carn e de sang.
Alavetz, puslèu que de far de la lenga nòstra una metalenga condemnada a se comentar ela meteissa per tostemps, demandem-nos cossí far d'ela una lenga normala, çò es que tenga un espaci normal per s'exprimir. Volèm una Occitània centralizada a la francesa? Volèm una federacion de territòris autonòms? Avèm un projècte comun? Cercam desesperadament de reviudar la lenga de nòstres ancessors? Bastissèm la possibilitat, encara utopica, d'una societat occitana futura? Segon nòstras responsas, la lenga serà desparièra.
Tot aquò dependrà de nòstras praxis. Ieu vòli una lenga completa e normala. E vosautres?
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Nascut en 1955 ai coneissut lo temps onte las gents parlavan normalament la lenga entre elses sense se pausa de questions inutilas. Era una causa normala. Mais coma en sons caps avián engolat l'idea que lo progrès era de França, an laissat de parlar normalament en la lenga, quò èra donc d'ara enlá inutila e parlèren tot en francès per marcar qu'eran pas arrierrats. L'opinion qu'avèvan d'els medisses aviá cambiada. Parlar patoès era una disgraciá de paisan, una pensada arcaíca. Qu'an de novelaire a perpausar la gent meridionala ? Pòden obrar a una societat en pròpi, agradiva e performanta de preferenciá ? E son capables de fargar son avenir en lor lenga o demorarán per tostemps de provinciaux ? Voliái dire malastrugament que sense societat, sense idea d'un avenir comun, una lenga servis pas.
Lo sens de la democracia espèra mai que d'articles de fons sus la problematica de l'occitan estandard : esija l'organizacion d'acampadas dinc las vilas gròssas e mejanas d'Aucitania, de desbats publicas emb de totas las associacions militant per l'Òc, emb dau mai de locutors e de monde pertocats per nòstra causa.
Sans aquò, sans pedagogia, sans presentacion clara de la pretenduda necessitat d'un estandard, sans argumentacion, sarà pas qu'un projèct virtuau, empausat a la molonada per una minoritat de decideires autoproclamats.
Tota persona amorosa de la democracia e de la democracia lenguistica non pòt creditar un projèct que non siágue estat detalhat pièi discutit avans sa mesa en òbra.
França nos empausèt de nos denegar. Se ara, Aucitania nos aublija de nos travestir ? I sèm pas pus !
Esigem de "faire lenga" collectivament. Aquò's dinc l'òrdre naturau de las causas.
Associatius, escrivètz au sénher Sumien per esigir tot aquò.
Per lo respèct de nòstra Istòria ! Per la democracia ! Per nautres ! Per nòstres enfants !
J'ai rarement obtenu de Monsieur Sumien de réponses argumentées (ou de réponses, tout court) à mes commentaires : plutôt des silences ou bien des réponses... re-laxatives (conférer, en l'occurence, mon commentaire n°4 et sa réponse n°15).
Alors, perso, j'attends le jour où je pourrai le rencontrer (s'il organise des débats publics autour de ses visions et projets en linguistique... "standard", vous me suivez). J'espère véritablement l'avoir face à moi, un jour, et l'interroger publiquement à la fin de l'une de ses conférences (puisque "tenir sa position" demande un certain courage). Car il n'est guère visible et audible (je le déplore) dans le foisonnement de manifestations occitanes en tous genres : tout le contraire de la démocratie de proximité...
J'attends donc (avec d'autres lecteurs et commentateurs, je l'espère) une liste de ses prochaines dates d'apparition. Qu'il n'hésite pas à les communiquer, le blog restant ouvert 24h/24h. Je l'en remercie par avance.
Par ailleurs, j'invite les lecteurs et commentateurs de Jornalet à relayer et à appuyer ma demande.
Persounalament, pense que douos grafìo per escriure l'Ò, amai siègou pa perfacho, sarièu pa mauvengudo. Simplament perque lou mounde soun alfabetisat en francés. E que la toupounimìo loucalo es en grafìo franceso e que rebat... "lou parlà d'aici", la realita loucalo e viugudo autrofes coumo duèi. Cò fai que per un encapamen passiu de la lengo, per lous coumençaire, fariè buò mudà queste poun feble en poun fuort.
Sarièi per apareià las douos grafìo, per de dire que remétou aisa la lengo de l'endré lou mounde. Questiu d'assimilaciu passivo. Men d'esfuor. Mai de... "proudutivita" lengagièiro, visualo amai encounciento. Me vesès venì ? I a d'estapo que saguèrou mancado din la re-aucitanisaciu de la poupulaciu. Avèn de couregì la marido metoudoulougìo, se voulèn pertoucà las coumunauta loucalo e lous nouvèl vengu que cèrcou de "faire païs" e que soun en quisto de racino.
Mè l'aucitanisme s'entestardis à privilegià lou countenent au countengu, l'abihamen grafico à l'ouralita. Es uno de las rasou que nous faguèrou perdre de nouvèl loucutou, çou me pense. Espère vostros reaciu, mounde, e mai que de det rouge sans paraulo, se vous plai...
Personalament, pense que doas grafias per escriure l'Òc, amai siágon pas perfachas, sariáun pas mauvengudas. Simplament perque lo monde son alfabetizats en francés. E que la toponimia locala es en grafia francesa e que rebat... "lou parlar d'aicí", la realitat locala e viuguda autrasfes coma duèi. Quò fai que per un encapament passiu de la lenga, per los començaires, fariá bòn mudar queste ponch feble en ponch fòrt.
Sariái per aparelhar las doas grafias, per de dire que reméton aisat la lenga de l'endrech lo monde. Question d'assimilacion passiva. Mens d'esfòrç. Mai de... "productivitat" lengatgièira, visuala amai enconcienta. Me vesètz venir ? I a d'estapas que saguèron mancadas dinc la reoccitanizacion de la populacion. Avèm de corregir la marrida metodologia, se volèm pertocar las comunautats localas e los novèls venguts que cèrcon de "faire país" e que son en quista de racinas.
Mès l'occitanisme s'entestardís a privilegiar lo contenent au contengut, l'abilhament grafica a l'oralitat. Es una de las rasons que nos faguèron perdre de novèls locutors, ço me pense. Espère vòstras reaccions, monde, e mai que de dets roges sans paraula, se vos plai...
#9 Avisatz-vos, "Dauvernho" es lo tròl plan conegut "Alan Bròc". Es impossible de parlar amb el.
#8 Me sembla que vos deuriatz al pus lèu metre en relacion ambe la còla que sosca sus un auvernhat referencial dins l'encastre d'un occitan pluricentric. D'efiech, la frasa que citatz me sembla ésser un exemple perfiech d'un occitan auvernhat referencial. Un còp qu'auretz daissat de caire una grafia incoerenta e subordonada a la grafia francesa, soi segur que poiriatz escriure dins aquel parlar una tesa de medecina que totes, de Baiona a Niça, en passant per Albi, solide, nos poiriam congostar de legir sens grandas dificultats.
Quand èri dròlle, me soveni d'un auvernhat qu aviá crompat una bòria vesina. Parlava del seu biais, - als dròlles de còps nos fasiá un pauc rire, mas me soveni pas que siague passat al francés per se far comprene quand parlava del trabalh o de la vida amb sos vesins.
Una de las caracteristicas de las lengas flacas e menaçadas , es d'acceptar pas que i aje de monde que la parlen mal, e donc d'acceptar pas que i aje de monde que l'aprenon ( emai se se cal esforçar de la plan parlar, subretot quand òm es cargat de l'ensenhar o que l'òm a una visibilitat mediatica... se que non, es una forma de mespretz) o d'acceptar pas que siague parlada diferentament de la que se parla dins son pichon canton.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari