Atz benlèu remercat que’m soi drin especializat dens l’observacion deus mèdias. Per çò de l’Estat francés, i a de qué díser, mes èi pas agut encara lo parat de’vs parlar de çò que’s debana en Polonha.
 
Sabètz que, dempuèi ara quate annadas, lo partit Dret e Justícia (Prawo i Sprawiedliwość) es au poder. Es un partit de dreta nacionalista dambe una fòrta connotacion religiosa. Sons miaires tenguen sovent un devís agressiu e lo debat politica en Polonha es fòrça tibat. Lo partit d’oposicion màger s’apèra Platafòrma Ciutadana (Platforma Obywatelska), de dreta tanben, mes mens nacionalista e mès europenca. Es lo partit de Donald Tusk, qu’es president deu Conselh Europenc.
 
Mes es sustot suu hinestron que los cambiaments se hascón sentir. Dempuèi l’arribada au poder de PiS, la television nacionala estoc presa en man e lo jornau televizat vengoc una caricatura. Es ara la veirina oficiala de la propaganda governamentala, mes tanben de las atacas de cap aus partits d’oposicion.
 
Un exemple concrèt: au parat de la commemoracion de la debuta de la dusau guèrra mondiala a l’endret on tot comencèc (Westerplatte) dens la nueit deu purmèr de seteme de 1939, lo president de la republica, Andrzej Duda, hascoc un discors fòrça anti-alemand, bellicista e reganhaire. En seguida, lo conse de Gdańsk, Paweł Adamowicz, apatzèc l’ambient dambe un devís fòrça pacifista e virat de cap a l’avenidor. Lo jornau televizat deu ser titolèc son reportatge: “Las provocacions deu conse de Gdańsk”. Cau ajustar qu’Adamowicz estoc assassinat mès tard.
 
Ara que la campanha europenca es aviada, la television polonesa d’Estat perpausa reportatges dambe títols coma: “PiS presenta son programa navèth”, seguit de “PO partís en guèrra contra lo carbon polonés”. Aquò vos balha enveja de votar end’eths …
 
La cadena d’informacion de contunh, TVP-info, hè passar au baish deu telon linhas informativas que viran un bon moment. Sovent se pòt legir: “Tèrratrem en Indonesia: 32 mòrts” o causas atau. Mes èi remercat que pendent aquesta campanha, aquestas linhas son consacradas a declaracions de sòcis deu govèrn o deu partit au poder, dens l’estile: “President Duda: ajudaram a protegir nòstes conciutadans au parlament europenc” o: “Capministre Morawiecki: asseguraram l’independéncia deu nòste país”, o causas tan finòtas.
 
Èi totun remercat tanben qu’aquò se practica tanben “en çò nòste” sus BFM-TV, on lo nombre de citacions de politicians creish en periòde de campanha electorala.
 
Puèi, cau parlar deu mistèri “Magdalena Ogórek”, e’ns podèm inspirar ende soscar sus la politica de per aicí tanben.
 
Sus TVP-info, èi seguit un debat entre politicians de tres partits diferents. La hemna que presentava l’emission deishava pas d’entervénguer, au punt qu’un deus debataires s’enmalicièc en hèr remercar que trencava shens de cès la paraula deus representant de l’oposicion, mes pas jamès la deu sòci de PiS. Èra vertat, avèvi vist. Aquesta presentatritz èra en·hastigaira e d’una parcialitat de pas créser. S’apèra Magdalena Ogórek.
 
Imaginatz qu’aquesta harpia deu partit au poder estoc en 2015 candidata ende las eleccions presidenciala de … l’esquèrra polonesa, qu’acabèc de destrusir dambe un brave 2,38%, sagerant atau la fin de l’esquèrra dens lo país ende las dètz annadas que vengoren.
 
Mandada per la dreta end’ahsonar l’esquèrra? Es possible aquò? Cau espiar milhor lo paisatge politic francés e’s demandar s’i a pas tanben un sosmarin arribat de sabèm pas on ende dividir l’esquèrra en tot se plànher de la division …