De filosòfs, fa gaire, an mostrat una granda incompreneson envèrs la lenga occitana e la lingüistica. Parlarai de dos òmes fòrça diferents: lo mediatic Miquèu Sèrras [Michel Serres] e l’onorable Eric Fraj.
 
La filosofia elabòra una compreneson globala e racionala sus la realitat de l’univèrs. Una branca de la filosofia, l’epistemologia, s’ocupa en particular d’avalorar lo metòde e lo saber aquerit dins lei sciéncias. La filosofia se plaça donc au dessús dei sciéncias.
 
La lingüistica es una sciéncia umana, e coma tota sciéncia, a besonh de s’elevar gràcias a la filosofia.
 
 
Miquèu Sèrras a mila lègas de la realitat
 
Miquèu Sèrras es un filosòf celèbre e mediatic, de cultura occitana, que s’exprimís publicament en francés. Pasmens sa primiera lenga es l’occitan. D’intellectuaus an soslinhat lei relacions entre lo trabalh filosofic de Sèrras e son apertenéncia a la cultura d’òc: Alem Surre-Garcia n’a parlat dins Jornalet (25.5.2013) e Joan-Maria Auziàs i a consagrat un libre entitolat Michel Serres, philosophe occitan (1992).
 
Maugrat sa contribucion a la filosofia occitana, Miquèu Sèrras ditz regularament d’enormitats sus la lenga d’òc dins sa cronica “Le sens de l’info”, per la ràdio estatala France Info. Per exemple, lo 31 de març passat, nos en diguèt de bèlas:
 
“Una lenga viva es una lenga qu’o pòt dire tot. Ieu meteis ai viscut la desaparicion lenta dei lengas de França, qu’an pas desaparegut ges per leis esfòrç de l’escòla publica, mai simplament per l’afondrament dau nombre de locutors qu’èran païsans, e sustot perque lo gascon non podiá pus dire a un moment «polièdre» e «ADN», «ordenador» e «galaxia».”
 
L’animator de France Info l’interrompèt: “Parlatz de la lenga d’òc, de la lenga d’oïl…”
 
E Sèrras contunhèt: “Parli dau gascon, ma lenga mairala. Per tau, una lenga se morís d’o poder pas dire tot en un moment donat, vaquí. Qu’es una lenga viva? Es la qu’o pòt dire tot.”
 
(La version originària en francés se pòt escotar aquí.)
 
Vesèm sus lo còp una temptativa de deformacion de l’istòria amb la negacion de l’opression lingüistica dins leis escòlas.
 
Sèrras expausèt d’arguments similars dins una conferéncia anteriora, en 2008, a l’Escòla Normala Superiora de París (e l’Acadèmia Francesa ne fornís un extrach sonòr sus son sit web). Sèrras i confessa aquò:
 
“Voudriáu dire d’en primier que siáu pas ges lingüista. Coneissi ren a la lingüistica. [...] e me cau confessar que lo francés, lo qu’utilizi ara, es ma segonda lenga, puei que quand èri joine foguèri noirit en gascon, es a dire dins un patés d’Occitània [...]”
 
Ja lo tèrme inexacte patés pausa problèma. Puei, en avent admés son incompeténcia en lingüistica, Miquèu Sèrras afirma totun de fadesas extraordinàrias:
 
“Se meteriam a parlar la lenga d’oïl, o lo francés, simplament perque se podiá pas dire ni «nucleotid», ni «octaèdre» en lenga d’òc. Tan lèu qu’una lenga o pòt pas dire tot, es virtualament mòrta.”
 
Ara, segon la lingüistica, la realitat es ben diferenta:  
 
Eric Fraj e lo conflicte lingüistic
 
Ben pus simpatic que Miquèu Sèrras, l’intellectuau Eric Fraj, eu tanben, s’es un pauc perdut dins de consideracions malaürosas sus la lingüistica occitana.
 
Eric Fraj es professor d’occitan e de filosofia e, en mai d’aquò, causa coneguda, fa un trabalh qualitós dins la cançon en occitan. Son engatjament occitanista es preciós e presat. Ieu, de jovenet, quand descobriguèri l’occitanisme, lo nom d’Eric Fraj foguèt un dei primiers que me marquèt. Avèm besonh d’Eric Fraj.
 
Pasmens, quina decepcion quand legiguèri son article entitolat “Quin occitan per deman?”, que lo publiquèt en tres partidas dins Jornalet (14, 21 e 28 d’abriu de 2013).
 
De segur, i fa quauquei remarcas senadas sus lo besonh de qualitat dins la formacion dei professors d’occitan, especialament en fonetica e en vocabulari. Acòrdi totau sus aqueu ponch.
 
Mai la rèsta de l’article es una colleccion longassa de clichats, de prejutjats e d’amalgamas sus lei rapòrts entre occitan eiretat e occitan estandard. Sus aqueu subjècte, Fraj imagina una mena de complòt escur qu’a pas de rapòrt amb la realitat dau trabalh dei lingüistas. Cita un lingüista partisan de l’estandardizacion coma Robèrt Lafont en arribant de li far dire lo contrari de çò que vòu dire... E mai, Fraj tròba lo mejan d’invocar la granda filosòfa Hannah Arendt per nos alertar sus un perilh imaginari de “totalitarisme” que s’escondriá involontàriament dins l’occitan estandard...
 
Dau ponch de vista de la lingüistica reala, pòdi rassegurar Eric Fraj:  
 
Filosofia e lingüistica
 
Un amic m’a suggerit de far una respònsa argumentada a Miquèu Sèrras. Cresi qu’es pas necessari perque aqueu filosòf, e mai s’es occitan e occitanofòn, es vengut tròp prefondament alienat ai mites pseudolingüistics de l’estat francés. Participa a aqueleis aparelhs de propaganda francesa oficiala que son l’Acadèmia Francesa e France Info. Sèrras cambiarà pas d’opinion...
 
Seriá benlèu productiu de far quauqueis accions militantas, espectaclosas, mediaticas e non violentas còntra l’Acadèmia Francesa o France Info, per fin d’alertar l’opinion publica occitana sus la desinformacion.
 
Per quant a Eric Fraj, cresi en sa capacitat de descobrir la lingüistica reala. Jògui que se pòt desbarrassar dei prejutjats. E o repetissi, la causa occitana a l’astre d’aver un musician, un creator e un pedagòg d’aut nivèu coma Eric Fraj.
 
Cadun deu respectar lei sabers aquerits dins cada disciplina. Lo lingüista a de besonh dau filosòf per elevar e melhorar son nivèu d’analisi. Lo filosòf, de son costat, a l’obligacion de se convertir en epistemològ irreprochable e de se cultivar en lingüistica, per fin d’examinar çò que lo lingüista fa realament.