Opinion
Decidir qual sèm
La setmana passada, anèri veire Rocketman, un pro bon filme, entre biopic e comèdia musicala. I seguissèm lo biais qu'un drollet timid, Reginald Dwight, entre un paire glacial e una maire egoïsta, ven l'exuberant artista Elton John. Tanben se compren que las tendéncias alcolicas e toxicomanas de l'òme s'explican en bèla part pel fach que triga a s'acceptar coma es, valent a dire coma omosexual. Tanlèu o acceptar plenament, comença d'aver enfin una vida sana d'amor e d'equilibri personal, segon la morala del longmetratge.
Durant lo meteis periòde, mai o mens, d'amics mieus me recomandèron lo vidèo d'un jove transgenre catalan, Hugo, que nos fa veire cossí se va tresmudant en çò qu'es al fin fons de sa personalitat. Coma lo cantador e compositor anglés, Hugo a decidit qual es, non pas amb una identitat inventada, mas prigondament sentida.
Per tant, me pòdi pas empachar de pensar a totes aqueles sègles, e mai millenaris, de secutament de la gent que se sentiá autra que las nòrmas religiosas e socialas volián que foguèsse, e que se deviá sempre escondre darrièr una masca per poder subreviure, amb un tras que probable grand patiment. Encara uèi, es pas totjorn aisit pertot ni en tota circonstància de véncer las pressions exterioras per afortir liurament çò qu'òm es.
Totun, se tracta pas, a mon vejaire, sonque de çò de l'identitat de genre o d'orientacion sexuala. Cresi que poiriam aplicar aquela reflexion a las questions d'identitat culturala. D'efièch, se dins lo Bas Ador se senton mai bascos que gascons o occitans, qual o lor pòt reprochar? Lo lingüista e l'istorian auràn rason de recordar qu'en realitat l'occitan gascon i èra lenga autoctòna, non lo basco (mençonarai pas l'Antiquitat ont la lenga que lo basco actual n'es sortit se parlava dins un espaci mai grand), mas se la populacion de la region s'identifica mai al Bascoat qu'a Gasconha o a Occitània, que podèm far?
Entendètz-me plan: buti pas degun a abandonar la promocion del gascon en Bas Ador ni en quina region occitana que siá. Al contrari, dins mon Daufinat provençal, vòli que lo mond comprengan que son en Occitània, çò es que se pòdon apropriar la lenga del luòc, se o vòlon, e que doncas lor es accessible d'èsser plenament occitans.
Pasmens, se, malgrat totes nòstres esfòrces d'informacion per que pòscan decidir qual son, de populacions preferisson de se sentir autras que çò que nos agradariá que foguèsson, las podèm pas obligar a res. Perque me pareis que l'occitanitat es un projècte de libertat.
Durant lo meteis periòde, mai o mens, d'amics mieus me recomandèron lo vidèo d'un jove transgenre catalan, Hugo, que nos fa veire cossí se va tresmudant en çò qu'es al fin fons de sa personalitat. Coma lo cantador e compositor anglés, Hugo a decidit qual es, non pas amb una identitat inventada, mas prigondament sentida.
Per tant, me pòdi pas empachar de pensar a totes aqueles sègles, e mai millenaris, de secutament de la gent que se sentiá autra que las nòrmas religiosas e socialas volián que foguèsse, e que se deviá sempre escondre darrièr una masca per poder subreviure, amb un tras que probable grand patiment. Encara uèi, es pas totjorn aisit pertot ni en tota circonstància de véncer las pressions exterioras per afortir liurament çò qu'òm es.
Totun, se tracta pas, a mon vejaire, sonque de çò de l'identitat de genre o d'orientacion sexuala. Cresi que poiriam aplicar aquela reflexion a las questions d'identitat culturala. D'efièch, se dins lo Bas Ador se senton mai bascos que gascons o occitans, qual o lor pòt reprochar? Lo lingüista e l'istorian auràn rason de recordar qu'en realitat l'occitan gascon i èra lenga autoctòna, non lo basco (mençonarai pas l'Antiquitat ont la lenga que lo basco actual n'es sortit se parlava dins un espaci mai grand), mas se la populacion de la region s'identifica mai al Bascoat qu'a Gasconha o a Occitània, que podèm far?
Entendètz-me plan: buti pas degun a abandonar la promocion del gascon en Bas Ador ni en quina region occitana que siá. Al contrari, dins mon Daufinat provençal, vòli que lo mond comprengan que son en Occitània, çò es que se pòdon apropriar la lenga del luòc, se o vòlon, e que doncas lor es accessible d'èsser plenament occitans.
Pasmens, se, malgrat totes nòstres esfòrces d'informacion per que pòscan decidir qual son, de populacions preferisson de se sentir autras que çò que nos agradariá que foguèsson, las podèm pas obligar a res. Perque me pareis que l'occitanitat es un projècte de libertat.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#11 Ai jamai dich lo contrari ;) mas qu'es pas nautres que chaussissem, qu'es la gent. Nautres fam mas promòure e perpausar, qu'es pas dich que siá pro per reviscolar lo gascon alai subretot si la gent aiman mai s'identifiar au basc, coma los voletz convéncer si zo vòlen pas? Mas ieu damande mas que lo gascon se reviscòle alai. Ieu me garde de tot discors d'autoritat.
#10 Lo Baish Ador qu'ei occitan, qu'ei un fèit basat sus elements concrets e raperats per l'actualitat. Abandonar lo Baish Ador qu'ei ua manca d'etica. https://www.jornalet.com/nova/11243/bidaishe-se-rendra-un-omenatge-als-occitanofons-de-bas-ador
Te segue en plen Gerard-Joan, tenes de las paraulas sàvias a mon idea, s'agís pas d'abandonar, s'agís de comprene las dinamicas a l'òbra e puei, se pòt pas decentament metre sus lo mesma plan lo rapòrt dau basc a l'occitan e lo dau francés a l'occitan, qu'es pas lo mesma rapòrt de dominacion sociala, politica e economica. Si la gent zo volián alai au País Basc, se podrián aura partejar entre cultura occitana gascona e basca mas que nautres puescham l'i reviscolar l'occitan gascon, qu'ai plan paur que l'i se parle pus gaire aura :( : los qu'afirman que lo gascon l'i es mai viu que lo basc, aimariá saubre quaus son lors referéncias, mas los vòle ben creire e me plairiá plan que lo gascon l'i siá d'enguera plan viu. L'identitat prigonda se viu, se pòt chausir o pas.
Se fau "çò que vòli", pretendretz que soi liure. Reginald Dwight voliá viure e conéisser l'amor amb d'òmes. S'o a fait, me diretz qu'es liure. Pensi que vos i enganatz. Se fau "çò que vòli", non soi pas per aitant liure, per amor que non soi liure d'o voler o non. Reginald voliá un òme. Non causiguèt pas jamai de voler un òme. Se trobèt, se constatèt, puèi s'acceptèt lo volent : non es una causida, mas un constat. Coma ieu constati, per exemple, que vòli una femna. Non dicidissi jamai de la voler : la volontat d'ela, lo desir d'ela s'impausa a ieu e o constati. La libertat seriá d'aver la causida entre voler e non voler, mas una libertat aital non aparten a l'umana condicion.
S'assumir es una causa, al mens possibla, e que desiri a totòm.
Èsser liure n'es una autra, complètament illusòria…
1) Los despartaments màncon pas de far reclama de lurs accions socialas, de lur sosten a l'accion culturala dinc lo jornalet mesadièr o trimestrau que màndon als ciutadans de chasca despartament. Quò fai que revendícon endirectament l'endispensabilitat de lur esistença. Ansin es justificada la presença dals elegits qu'òbran au despartament. Fons de comèrci que s'entreten dinc las cervèlas, per començar...
1790 veguèt l'arrivada dals despartaments. Mès la creacion istoricament pro recenta de pargues regionaus, nacionaus e las apelacions mescladas que ne'n son la consequença a grandament contribuït a una evolucion positiva emb de permetre un compromés qu'es a se reglar de mai en mai dinc lo sens qu'esperem tant. Esemples : "Cévennes d'Ardèche" ou "Cévennes lozériennes", "Causse aveyronnais", "Camargue gardoise". O pòde afortir : ai constatat e constate de mai en mai l'evolucion dinc las causidas revendicadoiras de la populacion locala anciana coma novèla, o encara dinc lo biais de batejar una nòva entrepresa. Lo monde van concientizent la realitat fisica e culturala localas de la tèrra qu'an causida o que n'an eiritat. Po-si-ti-vem !
2) Segur que podèm pas forçar lo monde de se sentir d'una identitat qu'es pas la de lurs auriginas. Per còntra, avèm la responsabilitat de lurs trasmetre la realitat de la tèrra qu'an causit de l'i plantar cavilha e los aspècts identitaris qu'a menat a desvolopar. Que refusar completament l'identitat d'acuèlh es denegar la societat eissida d'aquela tèrra. Son la tèrra emb de sa geugrafia especifica, son clima e las generacions passadas pastadas de tot aquò que fàrgon la cara d'una societat emb de sa cultura. Finalament, denegar quela societat e son identitat vau denegar la tèrra, la vida. E la tèrra, sèm aublijats, totes, d'onte que venguem, de nos i adaptar quauque moment.
Per ieu, i a un dever, non pas d'òdi de se, mès d'adaptacion umila a ce que trovem sus plaça. L'umilitat davant la natura e la capacitat umana de s'adaptar a l'environament.
3) Mès ce que dise ten pas còmpte d'una identitat dominanta, se n'i a una. Après, de qu'a fach qu'es dominanta quela d'aquí e que ressòna tant au mitan de la populacion ? De mon vejaire, tot espandi laissat de voide s'emplirà de quicòm mai, duèi o deman : la natura pòt pas sofrir aquò voide ! La cultura autoctòna que se fai silenciosa, aquí la cultura vesina qu'atrapa las condicions de son afecionament creissent ! Bien d'evolucions son mecanicas. Ce que ven afectiu pièi se pòt dificilament tirar dau fons de l'anma.
Aicí se pòt compréner la basquitat e la basquitud que sentèm despièi quauquas decenias.
Aquò significa pas ges "perdre un territòri" mès puslèu "consentir d'enfaçar la realitat de la vida e de son movement".
4) Volètz que vòstra identitat d'Òc se desrevelhe ? Causissètz-la :
- que siágue de talha umana, d'escala localo-regionala e que lo monde ne'n revendícon adejà l'especificitat ;
- que siágue una realitat geugrafica emb d'una identitat marcadeta e un potenciau concientizador ;
- qu'una paja de son Istòria ague marcat, a un moment au mens, l'Istòria de França (se aquò n'es pas jamai estat lo cas, caucanha !) ;
- que siágue una region rurala, economicament flàpia mès prometosa ;
- que sos abitants siágon mai o mens testuts, volontoses e fièrs de ce que son aicí au País ;
- que vos enspire l'enveja, lo coratge e la fe per menar emb d'autras personas un projèct per ela solament (emb de tot ce que fai d'ela una tèrra, una soma de comunautats, una cultura e una economia, un esperit e una pratica democraticas de desvolopar).
Acabarai emb d'esemples : Lanas, Camarga, Leberon, Vercòrs, Aubrac, Segalar , e n'aublide !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari