Opinion
L’occitan estandard viu aicí e ara (II)
L’estandard pluricentric: sa relacion amb lei dialèctes e lei parlars locaus
Lei lingüistas sabèm que i a ges de varietat lingüistica superiora ni inferiora. Totei lei lengas dau Mond, totei lei dialèctes e totei lei parlars son de sistèmas valids.
Es ansin en particular dins nòstre país. Totei lei parlars locaus de l’occitan son valables e interessants, de Borbonés a la Vau d'Aran e deis Aups a l’Atlantic.
Lei lingüistas recomandam la descobèrta e l’estudi dei parlars locaus cada còp que lei gents o desiran e cada còp que lei condicions tecnicas o rendon encara possible.
Se lei parlars locaus reculan uei, reculan pas a causa de l’occitan estandard mai a causa dei tres lengas dominantas que son lo francés, l’italian e l’espanhòu.
Desvolopar l’occitan estandard es pas una tissa imaginada còntra lei parlars occitans locaus. L’occitan estandard es un projècte destinat:
L’occitan estandard e l’occitan locau son pas enemics, pòdon foncionar dins de situacions diferentas.
Tecnicament, es impossible de reconquerir de foncions de comunicacion au profiech de nòstra lenga occitana se comptam unicament amb lei milierats de parlars locaus. Es materialament impossible d’organizar, per totei lei parlars locaus, d’ensenhaments complets, de diccionaris complets, de gramaticas completas, de metòdes complets, de desvolopaments terminologics e estilistics complets. Se pòt pas far dins ges de lenga dau Mond, e evidentament se pòt pas far en occitan. Totei lei personas realistas o reconeisson.
Mai aumens, l’occitan estandard, en essent pluricentric, deu permetre un desvolopament equitable entre sèt grands dialèctes: auvernhat, gascon, lemosin, niçard,[¹] provençau, vivaroaupenc e lengadocian. Lo lengadocian, dialècte intermediari, es una mena de “delegat de classa” que jòga lo ròtle d’occitan generau dins certanei cas, mai sens remplaçar leis autrei dialèctes. Se podèm organizar un desvolopament ambiciós de l’occitan estandard en i integrant sèt dialèctes estandardizats, egaus en valor, solidaris e coordenats, alora aurem sauvat una dimension importanta de la lenga.
Cronologia deis eveniments dempuei un sègle
Una remembrança deis eveniments, replaçats dins l’òrdre cronologic, es indispensabla per comprene çò que se passa. De causas e de consequéncias se son encadenadas deis ans 1910 fins ais ans 2010. Repreni d’elements ja explicats dins la primiera partida de l’article, mai ara leis ordeni dins lo temps.
7. La novèla crisi de l’occitanisme, evidenta dins leis ans 2010, ja se preparava en 2007 quand lo CLO cessèt de foncionar a causa dei pressions exterioras venent de la direccion l’IEO. Efectivament, lo president de l’IEO pendent leis ans 2000, Dàvid Grosclaude, pretendiá remplaçar lo CLO per una “Acadèmia Occitana” (vejatz: Dàvid Grosclaude, 2002, “Per la creacion d’ua «Academia occitana»”, Occitans, nº105, p. 13-14).
— Dempuei 2008, aumens 3 “acadèmias” concurrentas assajan de remplaçar lo CLO. Son l’Acadèmia Occitana, lo Congrès Permanent e l’Institut d’Estudis Aranés. Ai ja explicat dins un article precedent de Jornalet, e mai dins una publicacion scientifica de l’AIEO, que lei tres “acadèmias” novèlas son incapablas de fornir una nòrma accessibla. Fan de publicacions contradictòrias, son pas contrarotladas per de lingüistas.
— Es verai que i a de lingüistas reputats dins leis tres “acadèmias” novèlas, mai i tenon pas lo poder, contraròtlan pas lei publicacions, ne pòdon pas garentir la qualitat.
Uei, ont es la nòrma classica?
Dins aquestei circonstàncias confusas deis ans 2010, evidentament, la sola nòrma reala, encara en estat de foncionar, es la nòrma istorica e continua d’Alibèrt, de Lafont, de Bèc e dau CLO.
Leis “acadèmias” ulterioras au CLO aumentan lei rompeduras, lo dobte, la confusion e la divergéncia; crèan pas de nòrma, crèan pas d’estandard.
Pròvas bibliograficas
b. Exemples d’òbras importantas sus la nòrma classica, sens anar completament fins a l’occitan estandard
Lei lingüistas sabèm que i a ges de varietat lingüistica superiora ni inferiora. Totei lei lengas dau Mond, totei lei dialèctes e totei lei parlars son de sistèmas valids.
Es ansin en particular dins nòstre país. Totei lei parlars locaus de l’occitan son valables e interessants, de Borbonés a la Vau d'Aran e deis Aups a l’Atlantic.
Lei lingüistas recomandam la descobèrta e l’estudi dei parlars locaus cada còp que lei gents o desiran e cada còp que lei condicions tecnicas o rendon encara possible.
Se lei parlars locaus reculan uei, reculan pas a causa de l’occitan estandard mai a causa dei tres lengas dominantas que son lo francés, l’italian e l’espanhòu.
Desvolopar l’occitan estandard es pas una tissa imaginada còntra lei parlars occitans locaus. L’occitan estandard es un projècte destinat:
— A resistir au francés, a l’italian e a l’espanhòu.
— A reconquerir lei foncions de comunicacion au profiech de l’occitan.
— A donar a l’occitan de ponchs de referéncia solids per retrobar d’usatges gramaticaus solids, accessibles e difusables au pus grand nombre de gents.
— A reconquerir lei foncions de comunicacion au profiech de l’occitan.
— A donar a l’occitan de ponchs de referéncia solids per retrobar d’usatges gramaticaus solids, accessibles e difusables au pus grand nombre de gents.
L’occitan estandard e l’occitan locau son pas enemics, pòdon foncionar dins de situacions diferentas.
Tecnicament, es impossible de reconquerir de foncions de comunicacion au profiech de nòstra lenga occitana se comptam unicament amb lei milierats de parlars locaus. Es materialament impossible d’organizar, per totei lei parlars locaus, d’ensenhaments complets, de diccionaris complets, de gramaticas completas, de metòdes complets, de desvolopaments terminologics e estilistics complets. Se pòt pas far dins ges de lenga dau Mond, e evidentament se pòt pas far en occitan. Totei lei personas realistas o reconeisson.
Mai aumens, l’occitan estandard, en essent pluricentric, deu permetre un desvolopament equitable entre sèt grands dialèctes: auvernhat, gascon, lemosin, niçard,[¹] provençau, vivaroaupenc e lengadocian. Lo lengadocian, dialècte intermediari, es una mena de “delegat de classa” que jòga lo ròtle d’occitan generau dins certanei cas, mai sens remplaçar leis autrei dialèctes. Se podèm organizar un desvolopament ambiciós de l’occitan estandard en i integrant sèt dialèctes estandardizats, egaus en valor, solidaris e coordenats, alora aurem sauvat una dimension importanta de la lenga.
Cronologia deis eveniments dempuei un sègle
Una remembrança deis eveniments, replaçats dins l’òrdre cronologic, es indispensabla per comprene çò que se passa. De causas e de consequéncias se son encadenadas deis ans 1910 fins ais ans 2010. Repreni d’elements ja explicats dins la primiera partida de l’article, mai ara leis ordeni dins lo temps.
1. La grafia classica de l’occitan foncionava de l’Edat Mejana fins au començament dau sègle 20 coma un ensemble de convencions mai o mens flotantas. Una grafia classica sens nòrma tròp fixa podiá sufire per lei besonhs de l’Edat Mejana. Per còntra, dins lo mond contemporanèu, tota lenga eficaça a de besonh d’una nòrma pus precisa.
2. Au començament dau sègle 20, de 1913 enlà, Pompeu Fabra fixèt la nòrma dau catalan, lenga bessona de l’occitan. Sa nòrma recebèt lo sosten de l’Institut d’Estudis Catalans (IÈC) e s’estabilizèt rapidament dins l’ensemble dei País Catalans. Lei catalans an una consciéncia mai fòrta de sa dignitat lingüistica que non pas leis occitans.
3. En seguissent l’exemple de Pompeu Fabra, Loís Alibèrt prepausèt una nòrma fixa per la grafia classica de l’occitan, en 1935, amb sa Gramatica occitana. Son trabalh foguèt adoptat per l’Institut d’Estudis Occitans (IEO), fondat en 1945.
4. Lei lingüistas Robèrt Lafont e Pèire Bèc editèron diferents obratges normatius dins leis ans 1950, 60 e 70 per completar e precisar la nòrma classica d’Alibèrt. O faguèron sovent en coordinacion amb l’IEO. Aqueu vam correspondiá a un periòde de dinamisme de l’occitanisme: lo Temps Dos segon Lafont. Lafont creèt lei fondamentas dau provençau estandard e Bèc elaborèt lei basas dau gascon estandard —o faguèron tant en literatura coma en lingüistica—. E en parallèl Lafont e Bèc encoratgèron una emergéncia deis autrei dialèctes estandardizats. Pensèron tot aquò dins lo quadre comun d’un occitan estandard pluricentric. Donc, pretendre qu’un lengadocian unic seriá impausat, aquò es una messòrga evidenta.
5. La crisi de l’occitanisme de la fin deis ans 1970 e deis ans 1980 favorizèt l’antinormisme. Lo quite Institut d’Estudis Occitans cessèt de garentir seriosament la nòrma a partir de 1975.
6. La novèla dinamica de l’occitanisme deis ans 1990-2000 —lo Temps Tres segon Lafont— favorizèt un grand nombre d’avançadas per la lenga. Favorizèt la creacion dau Conseu de la Lenga Occitana (CLO) que prepausèt, entre 1997 e 2007, de solucions per metre fin au desòrdre deis antinòrmas.
2. Au començament dau sègle 20, de 1913 enlà, Pompeu Fabra fixèt la nòrma dau catalan, lenga bessona de l’occitan. Sa nòrma recebèt lo sosten de l’Institut d’Estudis Catalans (IÈC) e s’estabilizèt rapidament dins l’ensemble dei País Catalans. Lei catalans an una consciéncia mai fòrta de sa dignitat lingüistica que non pas leis occitans.
3. En seguissent l’exemple de Pompeu Fabra, Loís Alibèrt prepausèt una nòrma fixa per la grafia classica de l’occitan, en 1935, amb sa Gramatica occitana. Son trabalh foguèt adoptat per l’Institut d’Estudis Occitans (IEO), fondat en 1945.
4. Lei lingüistas Robèrt Lafont e Pèire Bèc editèron diferents obratges normatius dins leis ans 1950, 60 e 70 per completar e precisar la nòrma classica d’Alibèrt. O faguèron sovent en coordinacion amb l’IEO. Aqueu vam correspondiá a un periòde de dinamisme de l’occitanisme: lo Temps Dos segon Lafont. Lafont creèt lei fondamentas dau provençau estandard e Bèc elaborèt lei basas dau gascon estandard —o faguèron tant en literatura coma en lingüistica—. E en parallèl Lafont e Bèc encoratgèron una emergéncia deis autrei dialèctes estandardizats. Pensèron tot aquò dins lo quadre comun d’un occitan estandard pluricentric. Donc, pretendre qu’un lengadocian unic seriá impausat, aquò es una messòrga evidenta.
5. La crisi de l’occitanisme de la fin deis ans 1970 e deis ans 1980 favorizèt l’antinormisme. Lo quite Institut d’Estudis Occitans cessèt de garentir seriosament la nòrma a partir de 1975.
6. La novèla dinamica de l’occitanisme deis ans 1990-2000 —lo Temps Tres segon Lafont— favorizèt un grand nombre d’avançadas per la lenga. Favorizèt la creacion dau Conseu de la Lenga Occitana (CLO) que prepausèt, entre 1997 e 2007, de solucions per metre fin au desòrdre deis antinòrmas.
— Lo CLO chausiguèt de restablir la nòrma fixada per Alibèrt, Bèc e Lafont en i apondent solament quauquei precisions.
— Bèc e Lafont foguèron de membres actius dau CLO.
— Dins tota l’istòria de la lenga, lo CLO es sol organisme de codificacion qu’aja trabalhat segon de critèris scientifics garentits, en essent dirigit per de lingüistas competents.
— Bèc e Lafont foguèron de membres actius dau CLO.
— Dins tota l’istòria de la lenga, lo CLO es sol organisme de codificacion qu’aja trabalhat segon de critèris scientifics garentits, en essent dirigit per de lingüistas competents.
7. La novèla crisi de l’occitanisme, evidenta dins leis ans 2010, ja se preparava en 2007 quand lo CLO cessèt de foncionar a causa dei pressions exterioras venent de la direccion l’IEO. Efectivament, lo president de l’IEO pendent leis ans 2000, Dàvid Grosclaude, pretendiá remplaçar lo CLO per una “Acadèmia Occitana” (vejatz: Dàvid Grosclaude, 2002, “Per la creacion d’ua «Academia occitana»”, Occitans, nº105, p. 13-14).
— Après 2007, lo CLO publiquèt pas mai e intrèt en sòm forçat.
— Dempuei 2008, aumens 3 “acadèmias” concurrentas assajan de remplaçar lo CLO. Son l’Acadèmia Occitana, lo Congrès Permanent e l’Institut d’Estudis Aranés. Ai ja explicat dins un article precedent de Jornalet, e mai dins una publicacion scientifica de l’AIEO, que lei tres “acadèmias” novèlas son incapablas de fornir una nòrma accessibla. Fan de publicacions contradictòrias, son pas contrarotladas per de lingüistas.
— Es verai que i a de lingüistas reputats dins leis tres “acadèmias” novèlas, mai i tenon pas lo poder, contraròtlan pas lei publicacions, ne pòdon pas garentir la qualitat.
Uei, ont es la nòrma classica?
Dins aquestei circonstàncias confusas deis ans 2010, evidentament, la sola nòrma reala, encara en estat de foncionar, es la nòrma istorica e continua d’Alibèrt, de Lafont, de Bèc e dau CLO.
Leis “acadèmias” ulterioras au CLO aumentan lei rompeduras, lo dobte, la confusion e la divergéncia; crèan pas de nòrma, crèan pas d’estandard.
Pròvas bibliograficas
a. Exemples d’òbras importantas sus la nòrma classica e sus l’occitan estandard
Pretendre que i auriá pas de publicacions per estudiar l’occitan estandard e la nòrma classica (nòrma Alibèrt-CLO), es una negacion de la realitat. Es una forma d’isolament cognitiu.
L’occitan estandard e la nòrma classica se son difusats amb de publicacions qualitosas, largament conegudas, e mai se certanei detalhs rèstan de clarificar. Lo trabalh de basa es ja disponible.
Pretendre que i auriá pas de publicacions per estudiar l’occitan estandard e la nòrma classica (nòrma Alibèrt-CLO), es una negacion de la realitat. Es una forma d’isolament cognitiu.
L’occitan estandard e la nòrma classica se son difusats amb de publicacions qualitosas, largament conegudas, e mai se certanei detalhs rèstan de clarificar. Lo trabalh de basa es ja disponible.
BÈC Pèire (1959) = BEC Pierre, “Petite nomenclature morphologique du gascon”, Toulouse: Institut d’Études Occitanes ♦♦♦ Document pionier per la difusion de la nòrma classica en gascon e per la prefiguracion dau gascon estandard.
BÈC Pèire (1972), “Per una dinamica novèla de la lenga de referéncia: dialectalitat de basa e diasistèma occitan”, Annales de l’Institut d’Études Occitanes, 4e série, tome II, nº6 — reedicion dins: BÈC Pèire (2002) = BEC Pierre, Per un país…: écrits sur la langue et la littérature occitanes modernes, Poitiers: Institut d’Études Occitanes de la Vienne: 351-369 ♦♦♦ Un article fondamentau que teoriza clarament l’occitan estandard en acòrdi amb la lingüistica contemporanèa.
BÈC Pèire (1973) = BEC Pierre, Manuel pratique d’occitan moderne, coll. Connaissance des langues, Paris: Picard ♦♦♦ Excellenta guida universitària de l’occitan ont s’esbòssa certanei dialèctes estandardizats (lengadocian, gascon, lemosin e provençau).
CARRERA Aitor (2011), L’occità: gramàtica i diccionari bàsics, occità referencial i aranès, coll. Garona Estudis, Lleida: Pagès ♦♦♦ Bèla presentacion de l’occitan estandard generau e dau gascon aranés, adobada de maniera sinoptica, en acòrdi amb la nòrma classica. I a un esfòrç remarcable per sintetizar lo lexic de basa.
CARRERA Aitor (s.d.), Element bàsics de llengua occitana, s.l.: Generalitat de Catalunya-Secretaria de Política Lingüística [en linha: http://llengua.gencat.cat/permalink/bd3c58fe-5382-11e4-8f3f-000c29cdf219] ♦♦♦ Bèla gramatica de l’occitan estandard generau, benlèu una dei pus concisas e pus dirèctament accessiblas au grand public, uei lo jorn.
CHATBÈRT Ramon (1983), Questions de lenga, Valderiès: Vent Terral + Albi: Seccion de Tarn de l’Institut d’Estudis Occitans ♦♦♦ Colleccion d’articles que precisan la gramatica de l’occitan estandard generau.
CHATBÈRT Ramon (1992), Estudis gramaticals de lenga occitana, s.l.: Publication de la revue Òc ♦♦♦ Colleccion d’articles que precisan la gramatica de l’occitan estandard generau.
CONSELH DE LA LENGA OCCITANA (2007) (SUMIEN Domergue ed.), Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana, s.l.: Lingüistica Occitana / Gianni Vacca ♦♦♦ Sintèsi dei trabalhs dau CLO per refortir e clarificar la nòrma classica. Aqueste trabalh dona d’indicas practicas tant per l’occitan estandard coma per lei parlars fòra estandard. L’introduccion reafortís lo principi d’un occitan estandard pluricentric.
FULHET Joan (2008), L’occitan de viva votz, metòde de prononciacion de l’occitan lengadocian, Tolosa: IEO 31 ♦♦♦ Guida importanta per mestrejar la fonetica de l’occitan estandard generau.
GONFROY Gerard (1975), Dictionnaire normatif limousin-français, Tulle: Lemouzi ♦♦♦ Obratge important per la difusion de la grafia classica en lemosin e per la prefiguracion dau lemosin estandard.
GRANIÈR Sèrgi (1978), Petite grammaire de l’occitan, Villeneuve-sur-Lot: Escòla Occitana d’Estiu ♦♦♦ Presentacion practica e engatjada de l’occitan estandard generau.
JORNÒT Joan (1969) = JOURNOT Jean, Elements de gramatica occitana, Toulouse: Institut d’Études Occitanes ♦♦♦ Presentacion sinoptica e rapida de l’occitan estandard generau e dau provençau estandard.
KREMNITZ Georg (1974), Versuche zur Kodifizierung des Okzitanischen seit dem 19. Jh. und ihre Annahme durch die Sprecher, coll. Tübinger Beiträge zur Linguistik, Tübingen: Narr ♦♦♦ Trabalh fondamentau per comprene la codificacion de l’occitan dins una vision sociolingüistica e istorica.
LAFONT Robèrt (1951), Phonétique et graphie du provençal: essai d’adaptation de la réforme linguistique occitane aux parlers de Provence, Toulouse: Institut d’Études Occitanes ♦♦♦ Obratge pionier dins la difusion de la nòrma classica en provençau, niçard e vivaroalpenc. Es redigit en provençau estandard.
LAFONT Robèrt (1967), La phrase occitane: essai d’analyse systématique, Paris: Presses universitaires de France ♦♦♦ Sintèsi fondamentala sus la sintaxi. Se basa sus d’exemples dei varietats non estandards e de l’occitan estandard en construccion.
LAFONT Robèrt (1971), L’ortografia occitana, sos principis, Montpelhier: Universitat de Montpelhièr 3-Centre d’estudis occitans ♦♦♦ Guida practica per comprene l’ortografia classica dins l’ensemble dels dialèctes. Dona d’indicas per privilegiar lei formas estandards, sens leis impausar. Es redigida en occitan estandard generau.
LAFONT Robèrt (1972), L’ortografia occitana, lo provençau, Montpelhier: Universitat de Montpelhier 3-Centre d’estudis occitans ♦♦♦ Guida practica per comprene l’ortografia classica en provençau, niçard e vivaroaupenc. Dona d’indicas per privilegiar lei formas estandards, sens leis impausar. Es redigida en provençau estandard.
LAFONT Robèrt (1981), Le verbe occitan, coll. Intradas, Nimes: Maison d’animation et de recherches populaires occitane ♦♦♦ Guida practica per comprene lei basas dau sistèma verbau dins l’ensemble dei dialèctes. Dona d’indicas per privilegiar lei formas estandards, sens leis impausar.
LAFONT Robèrt (1983), Éléments de phonétique de l’occitan, Valdériès: Vent terral ♦♦♦ Presentacion concisa de la fonetica dins l’ensemble dei dialèctes. Dona d’indicas per privilegiar lei formas estandards, sens leis impausar.
LAFONT Robèrt, & BAILON Crestian, & MARTIN Guiu, & POGGIO Ives, & BARSOTTI Claude (1971) = LAFONT Robert, & BAYLON Christian, & MARTIN Guy, & POGGIO Yves, & BARSOTTI Glaudi, Parlam provençau: méthode d’apprentissage de l’occitan en 20 leçons, coll. Paraula occitana, Marselha: Lo Calen / CRDP ♦♦♦ Obratge important dins la difusion de la nòrma classica en provençau. Prefiguracion importanta dau provençau estandard.
POJADA Patrici (1996) = POUJADE Patrici, Los vèrbs conjugats: memento verbal de l’occitan, Pàmias: Institut d’Estudis Occitans d’Arieja ♦♦♦ Presentacion sinoptica dei vèrbs dins diferents dialèctes. La partida lengadociana es conforma a l’occitan estandard generau.
SAUZET Patric (1985), Compendi practic de l’occitan normat, Montpelhier: Universitat de Montpelhier 3-Centre d’estudis occitans / CRDP ♦♦♦ Reflexion importanta per la construccion de l’occitan estandard.
SAUZET Patric (2016) = SAUZET Patrick, Conjugaison occitane, s.l.: IEO Edicions ♦♦♦ Guida completa dau sistèma verbau en occitan estandard generau.
SAUZET Patric, & UBAUD Josiana (1995) = SAUZET Patrick, & UBAUD Josiane, Le verbe occitan: guide complet de conjugaison selon les parlers languedociens / Lo vèrb occitan: guida completa de conjugason segon los parlars lengadocians, Aix-en-Provence: Edisud ♦♦♦ Guida completa dau sistèma verbau en occitan estandard generau.
SUMIEN Domergue (2006), La standardisation pluricentrique de l’occitan. Nouvel enjeu sociolinguistique, développement du lexique et de la morphologie, coll. Publications de l’Association Internationale d’Études Occitanes, Turnhout: Brepols [tèsi doctorala] ♦♦♦ Fuelh de rota per completar la construccion de l’occitan estandard.
VERNET Florian (2000), Dictionnaire grammatical de l’occitan moderne (selon les parlers languedociens), coll. Lo Gat Ros, Montpelhier: Universitat de Montpelhier 3-CEO ♦♦♦ Obratge practic e universitari, fòrça util per mestrejar la gramatica de l’occitan estandard generau.
BÈC Pèire (1972), “Per una dinamica novèla de la lenga de referéncia: dialectalitat de basa e diasistèma occitan”, Annales de l’Institut d’Études Occitanes, 4e série, tome II, nº6 — reedicion dins: BÈC Pèire (2002) = BEC Pierre, Per un país…: écrits sur la langue et la littérature occitanes modernes, Poitiers: Institut d’Études Occitanes de la Vienne: 351-369 ♦♦♦ Un article fondamentau que teoriza clarament l’occitan estandard en acòrdi amb la lingüistica contemporanèa.
BÈC Pèire (1973) = BEC Pierre, Manuel pratique d’occitan moderne, coll. Connaissance des langues, Paris: Picard ♦♦♦ Excellenta guida universitària de l’occitan ont s’esbòssa certanei dialèctes estandardizats (lengadocian, gascon, lemosin e provençau).
CARRERA Aitor (2011), L’occità: gramàtica i diccionari bàsics, occità referencial i aranès, coll. Garona Estudis, Lleida: Pagès ♦♦♦ Bèla presentacion de l’occitan estandard generau e dau gascon aranés, adobada de maniera sinoptica, en acòrdi amb la nòrma classica. I a un esfòrç remarcable per sintetizar lo lexic de basa.
CARRERA Aitor (s.d.), Element bàsics de llengua occitana, s.l.: Generalitat de Catalunya-Secretaria de Política Lingüística [en linha: http://llengua.gencat.cat/permalink/bd3c58fe-5382-11e4-8f3f-000c29cdf219] ♦♦♦ Bèla gramatica de l’occitan estandard generau, benlèu una dei pus concisas e pus dirèctament accessiblas au grand public, uei lo jorn.
CHATBÈRT Ramon (1983), Questions de lenga, Valderiès: Vent Terral + Albi: Seccion de Tarn de l’Institut d’Estudis Occitans ♦♦♦ Colleccion d’articles que precisan la gramatica de l’occitan estandard generau.
CHATBÈRT Ramon (1992), Estudis gramaticals de lenga occitana, s.l.: Publication de la revue Òc ♦♦♦ Colleccion d’articles que precisan la gramatica de l’occitan estandard generau.
CONSELH DE LA LENGA OCCITANA (2007) (SUMIEN Domergue ed.), Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana, s.l.: Lingüistica Occitana / Gianni Vacca ♦♦♦ Sintèsi dei trabalhs dau CLO per refortir e clarificar la nòrma classica. Aqueste trabalh dona d’indicas practicas tant per l’occitan estandard coma per lei parlars fòra estandard. L’introduccion reafortís lo principi d’un occitan estandard pluricentric.
FULHET Joan (2008), L’occitan de viva votz, metòde de prononciacion de l’occitan lengadocian, Tolosa: IEO 31 ♦♦♦ Guida importanta per mestrejar la fonetica de l’occitan estandard generau.
GONFROY Gerard (1975), Dictionnaire normatif limousin-français, Tulle: Lemouzi ♦♦♦ Obratge important per la difusion de la grafia classica en lemosin e per la prefiguracion dau lemosin estandard.
GRANIÈR Sèrgi (1978), Petite grammaire de l’occitan, Villeneuve-sur-Lot: Escòla Occitana d’Estiu ♦♦♦ Presentacion practica e engatjada de l’occitan estandard generau.
JORNÒT Joan (1969) = JOURNOT Jean, Elements de gramatica occitana, Toulouse: Institut d’Études Occitanes ♦♦♦ Presentacion sinoptica e rapida de l’occitan estandard generau e dau provençau estandard.
KREMNITZ Georg (1974), Versuche zur Kodifizierung des Okzitanischen seit dem 19. Jh. und ihre Annahme durch die Sprecher, coll. Tübinger Beiträge zur Linguistik, Tübingen: Narr ♦♦♦ Trabalh fondamentau per comprene la codificacion de l’occitan dins una vision sociolingüistica e istorica.
LAFONT Robèrt (1951), Phonétique et graphie du provençal: essai d’adaptation de la réforme linguistique occitane aux parlers de Provence, Toulouse: Institut d’Études Occitanes ♦♦♦ Obratge pionier dins la difusion de la nòrma classica en provençau, niçard e vivaroalpenc. Es redigit en provençau estandard.
LAFONT Robèrt (1967), La phrase occitane: essai d’analyse systématique, Paris: Presses universitaires de France ♦♦♦ Sintèsi fondamentala sus la sintaxi. Se basa sus d’exemples dei varietats non estandards e de l’occitan estandard en construccion.
LAFONT Robèrt (1971), L’ortografia occitana, sos principis, Montpelhier: Universitat de Montpelhièr 3-Centre d’estudis occitans ♦♦♦ Guida practica per comprene l’ortografia classica dins l’ensemble dels dialèctes. Dona d’indicas per privilegiar lei formas estandards, sens leis impausar. Es redigida en occitan estandard generau.
LAFONT Robèrt (1972), L’ortografia occitana, lo provençau, Montpelhier: Universitat de Montpelhier 3-Centre d’estudis occitans ♦♦♦ Guida practica per comprene l’ortografia classica en provençau, niçard e vivaroaupenc. Dona d’indicas per privilegiar lei formas estandards, sens leis impausar. Es redigida en provençau estandard.
LAFONT Robèrt (1981), Le verbe occitan, coll. Intradas, Nimes: Maison d’animation et de recherches populaires occitane ♦♦♦ Guida practica per comprene lei basas dau sistèma verbau dins l’ensemble dei dialèctes. Dona d’indicas per privilegiar lei formas estandards, sens leis impausar.
LAFONT Robèrt (1983), Éléments de phonétique de l’occitan, Valdériès: Vent terral ♦♦♦ Presentacion concisa de la fonetica dins l’ensemble dei dialèctes. Dona d’indicas per privilegiar lei formas estandards, sens leis impausar.
LAFONT Robèrt, & BAILON Crestian, & MARTIN Guiu, & POGGIO Ives, & BARSOTTI Claude (1971) = LAFONT Robert, & BAYLON Christian, & MARTIN Guy, & POGGIO Yves, & BARSOTTI Glaudi, Parlam provençau: méthode d’apprentissage de l’occitan en 20 leçons, coll. Paraula occitana, Marselha: Lo Calen / CRDP ♦♦♦ Obratge important dins la difusion de la nòrma classica en provençau. Prefiguracion importanta dau provençau estandard.
POJADA Patrici (1996) = POUJADE Patrici, Los vèrbs conjugats: memento verbal de l’occitan, Pàmias: Institut d’Estudis Occitans d’Arieja ♦♦♦ Presentacion sinoptica dei vèrbs dins diferents dialèctes. La partida lengadociana es conforma a l’occitan estandard generau.
SAUZET Patric (1985), Compendi practic de l’occitan normat, Montpelhier: Universitat de Montpelhier 3-Centre d’estudis occitans / CRDP ♦♦♦ Reflexion importanta per la construccion de l’occitan estandard.
SAUZET Patric (2016) = SAUZET Patrick, Conjugaison occitane, s.l.: IEO Edicions ♦♦♦ Guida completa dau sistèma verbau en occitan estandard generau.
SAUZET Patric, & UBAUD Josiana (1995) = SAUZET Patrick, & UBAUD Josiane, Le verbe occitan: guide complet de conjugaison selon les parlers languedociens / Lo vèrb occitan: guida completa de conjugason segon los parlars lengadocians, Aix-en-Provence: Edisud ♦♦♦ Guida completa dau sistèma verbau en occitan estandard generau.
SUMIEN Domergue (2006), La standardisation pluricentrique de l’occitan. Nouvel enjeu sociolinguistique, développement du lexique et de la morphologie, coll. Publications de l’Association Internationale d’Études Occitanes, Turnhout: Brepols [tèsi doctorala] ♦♦♦ Fuelh de rota per completar la construccion de l’occitan estandard.
VERNET Florian (2000), Dictionnaire grammatical de l’occitan moderne (selon les parlers languedociens), coll. Lo Gat Ros, Montpelhier: Universitat de Montpelhier 3-CEO ♦♦♦ Obratge practic e universitari, fòrça util per mestrejar la gramatica de l’occitan estandard generau.
b. Exemples d’òbras importantas sus la nòrma classica, sens anar completament fins a l’occitan estandard
ALIBÈRT Loís (1935 [1976, 2000]), Gramatica occitana segon los parlars lengadocians, Montpelhier: Centre d’Etudis occitans; edicion de 1976 actualizada per Ramon Chatbèrt en acòrdi amb la volontat d’Alibèrt (reedicion en 2000 identica a la version de 1976, Barcelona: Institut d’Estudis Catalans / Institut d’Estudis Occitans) ♦♦♦ Trabalh que marca la naissença de la nòrma classica de l’occitan, inspirat de l’òbra normativa de Pompeu Fabra en catalan. L’obratge se basa sus lo lengadocian mai fornís d’indicas per codificar leis autrei dialèctes segon de principis similars. Fornís d’indicas parcialas per alestir l’occitan estandard mas es pas encara una gramatica de l’occitan estandard.
ALIBÈRT Loís (1966) = ALIBERT Louis, Dictionnaire occitan-français d’après les parlers languedociens, Toulouse: Institut d’Études Occitanes ♦♦♦ Libre inacabat e postum que fornís d’indicas importantas per codificar lo lexic. Conten fòrça errors d’edicion causadas per la conhada d’Alibèrt. Fornís d’indicas parcialas per alestir l’occitan estandard mas es pas encara un diccionari de l’occitan estandard.
BÈC Pèire, & ALIBÈRT Loís, & BOSET Joan (1952) = BEC Pierre, & ALIBERT Louis, & BOUZET Jean, L’application de la réforme linguistique occitane au gascon, Toulouse: Institut d’Études Occitanes ♦♦♦ Document pionier per la difusion de la nòrma classica en gascon.
BIANCHI Andrieu, & VIAUT Alan (1995) = BIANCHI André, & VIAUT Alain, Fiches de grammaire d’occitan gascon normé, vol. 1, Bordeaux: Presses universitaires de Bordeaux ♦♦♦ Libre important per cultivar lo gascon en nòrma classica. Es fòrça pròche dau gascon estandard de Pèire Bèc levat quauquei ponchs emblematics. Per exemple, lei vèrbs au preterit a la 3ª persona dau singular se terminan en ‑èc, ‑iscoc/‑ic, ‑oc dins Bèc; mai en ‑è, ‑í, ‑ó dins Bianchi e Viaut...
CARRERA Aitor (2007), Gramatica aranesa, Lleida: Pagès ♦♦♦ Gramatica fondamentala dau gascon aranés en acòrdi amb la nòrma classica.
COMITAT SESTIAN [SEXTIAN] D’ESTUDIS OCCITANS (1983) Grammaire du provençal rhodanien et maritime (graphie classique), Éguilles: Comitat Sestian [Sextian] d’Estudis Occitans / Édisud ♦♦♦ Gramatica bèla e concisa dau provençau. Coneis una version aumentada: Martin Guiu, & Molin Bernat (1998 [2007]) Grammaire provençale et cartes linguistiques (vejatz çai jos). Descriu un provençau pròche dau modèl de provençau estandard de Lafont levat quauquei ponchs (per exemple lei terminasons dau subjontiu present).
DECOMPS Domenja (1979) = DECOMPS Dominique (collab. Gérard GONFROY), L’occitan redde [regde] e ben: lo lemosin, Paris: Omnivox [libre e 2 caissetas] ♦♦♦ Obratge important dins la difusion de la grafia classica en lemosin.
HORCADA Andrieu (1986) = HOURCADE André, Grammaire béarnaise, s.l.: Los Caminaires ♦♦♦ Descripcion rigorosa dau gascon bearnés amb de reflexions pedagogicas.
IEO (1950), “La réforme linguistique occitane et l’enseignement de la langue d’oc”, Annales de l’IEO: t. II, fasc. 2: 148-149 ♦♦♦ Document pionier per generalizar la nòrma classica a l’ensemble dels dialèctes.
LAFONT Robèrt (1983), “Problèmes de normalisation dans l’espace occitan”, dins: FODOR István, & HAGÈGE Claude (1983) (dir.), Language reform, history and future, Hamburg: Buske Verlag ♦♦♦ Presentacion concisa de la construccion de la nòrma classica.
LÈBRE Elias, & MARTIN Guiu, & MOLIN Bernat (2004) = LÈBRE Élie, & MARTIN Guy, & MOULIN Bernard, Dictionnaire de base français-provençal / Diccionari de basa francés-provençau, Ais de Provença: CRÈO Provença / Edisud ♦♦♦ Presentacion remarcabla dau lexic usuau dau provençau, trabalh fòrça util per l’ensemble de l’occitan. Lei ponchs de divergéncia amb lo provençau estandard de Lafont son pauc nombrós.
MARTIN Guiu, & MOLIN Bernat (1998 [2007]) = MARTIN Guy, & MOULIN Bernard, Grammaire provençale et cartes linguistiques, Ais de Provença: Comitat sestian [Sextian] d’estudis occitans / Centre regionau d’estudis occitans-Provença / Édisud ♦♦♦ Bèla gramatica dau provençau. Es una version aumentada de: COMITAT... (1983) Grammaire du provençal rhodanien et maritime (vejatz çai sus).
ROMIEU Maurici, & BIANCHI Andrieu (2005) = ROMIEU Maurice, & BIANCHI André, Gramatica de l’occitan gascon contemporanèu, Bordeaux: Presses universitaires de Bordeaux ♦♦♦ Obratge important e precís per cultivar lo gascon en nòrma classica. Es fòrça pròche dau gascon estandard de Pèire Bèc levat quauquei ponchs emblematics. Per exemple, lei vèrbs au preterit a la 3ª persona dau singular se terminan en ‑èc, ‑iscoc/‑ic, ‑oc dins Bèc; mai en ‑è, ‑í, ‑ó dins Romieu e Bianchi...
ROS Joan (2000) = ROUX Jean, Per aprener [aprene] l’occitan. Précis de conjugaison: limousin, s.l.: Novelum-IEO Perigòrd ♦♦♦ Guida concisa dei vèrbs principaus en lemosin.
ALIBÈRT Loís (1966) = ALIBERT Louis, Dictionnaire occitan-français d’après les parlers languedociens, Toulouse: Institut d’Études Occitanes ♦♦♦ Libre inacabat e postum que fornís d’indicas importantas per codificar lo lexic. Conten fòrça errors d’edicion causadas per la conhada d’Alibèrt. Fornís d’indicas parcialas per alestir l’occitan estandard mas es pas encara un diccionari de l’occitan estandard.
BÈC Pèire, & ALIBÈRT Loís, & BOSET Joan (1952) = BEC Pierre, & ALIBERT Louis, & BOUZET Jean, L’application de la réforme linguistique occitane au gascon, Toulouse: Institut d’Études Occitanes ♦♦♦ Document pionier per la difusion de la nòrma classica en gascon.
BIANCHI Andrieu, & VIAUT Alan (1995) = BIANCHI André, & VIAUT Alain, Fiches de grammaire d’occitan gascon normé, vol. 1, Bordeaux: Presses universitaires de Bordeaux ♦♦♦ Libre important per cultivar lo gascon en nòrma classica. Es fòrça pròche dau gascon estandard de Pèire Bèc levat quauquei ponchs emblematics. Per exemple, lei vèrbs au preterit a la 3ª persona dau singular se terminan en ‑èc, ‑iscoc/‑ic, ‑oc dins Bèc; mai en ‑è, ‑í, ‑ó dins Bianchi e Viaut...
CARRERA Aitor (2007), Gramatica aranesa, Lleida: Pagès ♦♦♦ Gramatica fondamentala dau gascon aranés en acòrdi amb la nòrma classica.
COMITAT SESTIAN [SEXTIAN] D’ESTUDIS OCCITANS (1983) Grammaire du provençal rhodanien et maritime (graphie classique), Éguilles: Comitat Sestian [Sextian] d’Estudis Occitans / Édisud ♦♦♦ Gramatica bèla e concisa dau provençau. Coneis una version aumentada: Martin Guiu, & Molin Bernat (1998 [2007]) Grammaire provençale et cartes linguistiques (vejatz çai jos). Descriu un provençau pròche dau modèl de provençau estandard de Lafont levat quauquei ponchs (per exemple lei terminasons dau subjontiu present).
DECOMPS Domenja (1979) = DECOMPS Dominique (collab. Gérard GONFROY), L’occitan redde [regde] e ben: lo lemosin, Paris: Omnivox [libre e 2 caissetas] ♦♦♦ Obratge important dins la difusion de la grafia classica en lemosin.
HORCADA Andrieu (1986) = HOURCADE André, Grammaire béarnaise, s.l.: Los Caminaires ♦♦♦ Descripcion rigorosa dau gascon bearnés amb de reflexions pedagogicas.
IEO (1950), “La réforme linguistique occitane et l’enseignement de la langue d’oc”, Annales de l’IEO: t. II, fasc. 2: 148-149 ♦♦♦ Document pionier per generalizar la nòrma classica a l’ensemble dels dialèctes.
LAFONT Robèrt (1983), “Problèmes de normalisation dans l’espace occitan”, dins: FODOR István, & HAGÈGE Claude (1983) (dir.), Language reform, history and future, Hamburg: Buske Verlag ♦♦♦ Presentacion concisa de la construccion de la nòrma classica.
LÈBRE Elias, & MARTIN Guiu, & MOLIN Bernat (2004) = LÈBRE Élie, & MARTIN Guy, & MOULIN Bernard, Dictionnaire de base français-provençal / Diccionari de basa francés-provençau, Ais de Provença: CRÈO Provença / Edisud ♦♦♦ Presentacion remarcabla dau lexic usuau dau provençau, trabalh fòrça util per l’ensemble de l’occitan. Lei ponchs de divergéncia amb lo provençau estandard de Lafont son pauc nombrós.
MARTIN Guiu, & MOLIN Bernat (1998 [2007]) = MARTIN Guy, & MOULIN Bernard, Grammaire provençale et cartes linguistiques, Ais de Provença: Comitat sestian [Sextian] d’estudis occitans / Centre regionau d’estudis occitans-Provença / Édisud ♦♦♦ Bèla gramatica dau provençau. Es una version aumentada de: COMITAT... (1983) Grammaire du provençal rhodanien et maritime (vejatz çai sus).
ROMIEU Maurici, & BIANCHI Andrieu (2005) = ROMIEU Maurice, & BIANCHI André, Gramatica de l’occitan gascon contemporanèu, Bordeaux: Presses universitaires de Bordeaux ♦♦♦ Obratge important e precís per cultivar lo gascon en nòrma classica. Es fòrça pròche dau gascon estandard de Pèire Bèc levat quauquei ponchs emblematics. Per exemple, lei vèrbs au preterit a la 3ª persona dau singular se terminan en ‑èc, ‑iscoc/‑ic, ‑oc dins Bèc; mai en ‑è, ‑í, ‑ó dins Romieu e Bianchi...
ROS Joan (2000) = ROUX Jean, Per aprener [aprene] l’occitan. Précis de conjugaison: limousin, s.l.: Novelum-IEO Perigòrd ♦♦♦ Guida concisa dei vèrbs principaus en lemosin.
__________
[¹] Lo niçard fonciona culturalament coma una varietat egala e distinta dau provençau. Pasmens, en classificacion dialectologica estricta, lo niçard s’agropa amb lo provençau.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#60 Ai oblidat...
- privilegiar (perdequé pas ?) la forma nòrd-cevenòlas e velavas a l'endicatiu present dals vèrbe "anar" e "faire", es a dire :
vase vau fase fau
vases vas fases fas
vai puslèu que vai fai puslèu que fai
anem anem fasèm fasèm
anatz anatz fasètz fasètz
vàson van fàson fan
Aquò evitariá, sustot a las 1ièira, 2nda e 3ena persona, de los confondre emb dals vèrbes "faudre" e "vaudre" :
- "Fau + enfinitiu" (il faut + infinitif)
- "Vau (mièlhs) + enfinitiu e/o grope nominau" = Il vaut mieux + infinitif et/ou groupe nominal.
- "Sujètte + vau/vàlon + [(enfinitiu e/o grope nominau) o nom]" = "Sujet + équivaut/équivalent à + [(infinitif et/ou groupe nominal) ou (de + groupe nominal)].
Per acabar, que i a tant de causas de dire a perpaus d'aquel estandard e que sèm pas consultats, malerosament...
Pense que lo monde sariáun prèstes a sacrificar pro de detalhs au conçaupre d'aquel estandard :
- simplificar l'ortografia de certans mots coma "saupre/conSaupre/assaupre/reSSaupre", "politiSat, robotiSacion, penaliSar" ;
- simplificar "ne'n/ni" par "NE" ;
- simplificar la causida de la contracion "prepausicion (a/de) + article definit" emb d'un compromés que satisfariá de la Nauta Gavotina a Lengadòc e de la Nauta Auvèrnha a la Mediterranèia ;
- servar per chasca mot pas que doas formas lessicalas e sintassicas (quand aquò se presenta) e las pus representadas, tipicas, idiomaticas e parlent a l'enconcient collectiu dals locutors ;
- simplificar totes los digramas -xc (excepcionau), -sc (conscienciós), -ps en (psicologia) en -c e -s (eCepcionau, conCienciós, Sicologia...) ;
- simplificar los mots acabats en -éncia e -ença coma o fai lo cevenòu (totes en -ença) : savença, conciença, coneissença, assença, emportença, eca ;
- diferenciar "a" (verbe) de "à" (prepausicion) ;
- simplificar lo pronom neutre "lo/va/o" per "LO" solament ;
- servar una sola forma, la pus emplegada entre los collectius -et/eda, -aret/areda e -ièira (esemple : lo vernet, la verneda, la vernareda, la vernièira ?) o ben las gardar totas segon las categorias (immateriau, materiau naturau, materiau fargat artisanalament, tecnologias novèlas...) ;
- simplificar lo plurau dals sustantius e ajettius ;
- acordar en genre e nombre, coma totes los ajettius, los mots seguents : màger(s)/maJA(s), quauque(s)/quauquA(s), quatre òmes/quatrA feNNas, eca ;
- preferir "amistós" a "amistadós", "qualitós" a "qualitadós", per esemple ;
- simplificar las prononciacions [drole/drolle/dronle] en "dròLLe", [tranquile/tranquille/tranquinle] en "tranquiLLe", [barrula/barrulla/barrunla] en "barruLLar" (sans -t !) ;
- simplificar l'escritura de "signar", "sagnar", "petnar", "reguitnar", "acaptar", "recaptar", "achaptar" (=crompar) en "siNNar", "saNNar", "peNNar", "reguiNNar", "acaTar", "recaTar", "achaTar".
- causir una sola forma entre los sufisses -ièr/-ièra, -ier/-iera, -èir/-èira, -ièr/-ièira ;
- gardar l'enfinitiu "faire" dinc "faire + COD" e "far" dinc "far + enfinitu o nom" (parièr per "avoir", "pouvoir"...).
Ajustarai qu'un estandard occitan, a mitat camin de las peninsulas ibericas e italianas deuriá, en mai d'èstre coladís au prononçar, èstre mens etimologica dinc son escritura per mai de foncionalitat.
Adonc prepause :
- de remplaçar "traversar" per "traveSSar", "reborsièr" per "reboSSièr", eca ;
- de remplaçar "explicar" per "eSplicar" (coma "anciós" adejà), "exercici" per "eSercici", "exprimir" per "eSprimir", "existir" per "eSistir", "excepcionalament" per "eCepcionalament", "examen" (medicau) per "eSamen", "examen" (escolari) per "espròva", eca ;
- de remplaçar "redaccion" per "redaCion", "fonccion" per "fonCion", "occidentau" per "oCidentau", eca ;
- de remplaçar "impausar" per "EMpausar", "inventar" per "ENventar", "institucional" per "Estitucional", "instruch" per "Estruch", eca;
- de remplaçar "desinfectar" per "desENfeTTar", "actor" per ATTor", "atout" per "avantatge", "septimanian" per "seTTimanian" (coma "sèt), "acceptar" per "aCeTTar", "substantiu" per "suStantiu", "administratiu" per "aMMinistratiu", "setmana" per "seMMana", "adjectiu" per "aJeTTiu", "objècte" per "oJèTTe", "subjècte" per "suJèTTe", "comptar" per "coMtar", "psicologia" per "Sicologia", "eca ;
- de servar las doas formas palatalizadas "CA/CHA", "GA/JA" amai "al/au", "èl/èu", "òl/òu", eca ;
- de suprimir lo passat compausat per l'emplec generalizat dau preterit (coma se fai de mai en mai en castelhan parlat) ;
- de calcar la conjugason dals vèrbes coma suprimir, decidir, emergir, esistir, esprimir, redigir, eca, sus la conjugason en -er/-re ;
- de manténer la -e masculina de sosten + la -a "masculina" (coma en cevenòu) a la fin de totes los sustantius, noms de mestièr e ajettius coma, per esemple : "lo mondE", "EnternetE", "un fenomèna", "un siNtòmA", "lo trioNfE", "un arqueològA famós", "un dentistA", "un jardin publicA", "lo gofE", eca (tot aquò retipa mai lo biais cantarèl de la lenga populara).
Vejaicí ce que prepause per las grandas linhas d'aquel famós estandard que nos es prepau... empausat (perdon !), sans nos consultar per definir de qué deuriá semblar...
Francament, per ieu que siái nòrd-cevenòu, ne'n comprene pro de parladuras !
Mès los parlars que me son de mau compréner quand los entende, se fau pas l'esfòrç d'estibassar l'aurelha, son los de Bassa-Auvèrnha, dau nòrd de Limosin, de las Lanas, de Biarn e de la Gavotina maritima.
De las franjas, finalament !
E tant dinc lo lessica coma dinc la prononciacion !
Au legir, son encara los parlars de las franjas que me son de mau legir. E lo gascon, mai que mai.
Ce que me fariá dire que lo gascon, lo niçart emb de la part nauta dau domèni nòrd-occitan (en defòra dau peirigordenc, dau gavaudanés e dau velaienc !) son un pauc a despart de las modalitats d'Òc, per causa de lur evolucion dinc lo temps.
Quò fai que comprene encara mai l'ira que pòt far nàisser en d'aqueles quatre cantons d'Òc, l'idèia d'un estandard donent d'èr a de lengadocian, tant a l'escriure coma au legir : se l'i conéisson pas lo monde ! Pas gaire amai pas ges, talament ne'n son aluentats !
Amai la necessitat d'un estandard me siágue enfin bien argumentada, bien esplicada, tota modalitat parlada deuriá, d'après ieu, se podre conéisser a 70 % dinc aquel estandard, tant au legir coma a l'escriure.
Deuriá èstre aquò la condicion de son empausicion sans consulta minimala dals prumièrs concernits !
Pasmens, quò règla pas lo problèma per "las franjas" d'Òc...
A mens de declarar lo gascon, lo niçart e la... "medioromania" autonòmes e liures lenguisticament...
#56
#55 Les mots pòden cambiar de sens o alavetz evolüir. Vau prénguer l'exemple deu mot gafet. En Gasconha tolzana, gafet vòu díser adolescent. Pòt èster tanben un gojat que vòu hèr de l'òme. Ça que la, volèva díser quaucom mes a l'origina: un gafet èra un joen qu'aprenguèva un mestièr. Cau acceptar que les mots poscan aver una evolucion de sens.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari