Opinion
"Del" avans" dal" en Gavotina maritima
Una de las questions dins la normalizacion grafica de l'occitan vivaroalpenc de Contea de Niça e de las valaias occitanas de Pimont es la question d'escriure la contraccion "de+lo" del o dal. L'avèm ja escrich.
D'occitanistas costat francés qu'an la votz que pòrta preconizan "del" en vivaroalpenc, levat los occitanistas vivaroalpencs de la Contea de Niça qu'escrivon totes "dal" (e quitament la varianta "dar"). D'occitanistas costat italian qu'an la votz que pòrta preconizan "dal" en vivaroalpenc.
Alora, que faire?
L'influéncia de la grafia mistalenca a benlèu ajuat a la forma "dal"? Totun, es aquela de l'estandard definit per l'occitanisme de Pimont cf. https://www.locongres.org/oc/normas-e-obras-normativas/normas/normas-graficas-2/valadas-occitanas-2
En Gavotina de Contea, la forma "dal" es aquela utilizaia per totes los escrivans en grafia classica, per los que mi venon en ment: Bernat Fruchier, Guiu Pelhon, Alan Pelhon (son fraire quora escrivia en vivaroalpenc e... que degun o corregissia per faire mai niçard...), Reinat Bermond, Stèu Lombardo, Joan-Peire Ivaldi, Cristòl Daurore quora escriu en vivaroalpenc per So Centre Cultural Occitan País Alpenc–Gavotina Pantais o quitament Joan-Pau Barelli (Barèl), Miquer Pallanca-Carabatta per la forma "dar".
E cito ren la palaia d'autors en grafia mistalenca o patesanta coma Antonin Steve, Sully Maynard, Andrieu Compan quora escrivia en vivaroalpenc fins a Pascal Colletta per la forma "dai" (dalh en grafia classica... o delh, mas degun o escriu ansin en Contea de Niça...) per los mai celèbres.
Es ver e Bernat Fruchier estima que lo passatge de "del" a "dal" es atestat dins los escriches de Gavotina de Contea entorn dal sègle 17en. Cito: "Per la morfologia, polem dire que “del”, forma dal genitiu, es pas’ncara remplaçat per “dal” ".
Ne'n demòran totjorn los toponimes:
Los patronimes
"Delserre", a Còntes, mas "Dalmas" un pauc de'n pertot. "Dalpuget" judius gavòts dal Puget de Tiniá. "Delrieu" a Niça es devengut un nom local mas es originari de Tarn segon ce que ne'n sabo.
Ieu, ai causit "dal" qu'implica una continuïtat ambals autors tant de grafia classica coma de grafia mistalenca avans de ieu. Es una pichineta divergéncia amb la grafia alibertina per lo lengadocian, que "del" se pòl realizar "dal". Mas un dals problèmas màgers es que "del" fa italian. Tanben, o avèm ja explicat, dins paucas posicion "e" deven "a" en vivaroalpenc, subretot dins nòstre canton. Avèm cercat e avèm trobat just: delfin >dalfin, Belver> Barver. La lista es corta e subretot iperlocalizaia.
E es mal acceptat, aicí, tant sèm luenhes de Lengadòc o d'Alvèrnhe que pràctica "del".
Per lo moment, ai ren d'autras pistas que d'escriure "dal". Sabo ren se los occitanistas lengadocians capiràn e parier per d'occitanistas costat francés qu'an la votz que pòrta que preconizan "del" en vivaroalpenc.
D'occitanistas costat francés qu'an la votz que pòrta preconizan "del" en vivaroalpenc, levat los occitanistas vivaroalpencs de la Contea de Niça qu'escrivon totes "dal" (e quitament la varianta "dar"). D'occitanistas costat italian qu'an la votz que pòrta preconizan "dal" en vivaroalpenc.
Alora, que faire?
L'influéncia de la grafia mistalenca a benlèu ajuat a la forma "dal"? Totun, es aquela de l'estandard definit per l'occitanisme de Pimont cf. https://www.locongres.org/oc/normas-e-obras-normativas/normas/normas-graficas-2/valadas-occitanas-2
En Gavotina de Contea, la forma "dal" es aquela utilizaia per totes los escrivans en grafia classica, per los que mi venon en ment: Bernat Fruchier, Guiu Pelhon, Alan Pelhon (son fraire quora escrivia en vivaroalpenc e... que degun o corregissia per faire mai niçard...), Reinat Bermond, Stèu Lombardo, Joan-Peire Ivaldi, Cristòl Daurore quora escriu en vivaroalpenc per So Centre Cultural Occitan País Alpenc–Gavotina Pantais o quitament Joan-Pau Barelli (Barèl), Miquer Pallanca-Carabatta per la forma "dar".
E cito ren la palaia d'autors en grafia mistalenca o patesanta coma Antonin Steve, Sully Maynard, Andrieu Compan quora escrivia en vivaroalpenc fins a Pascal Colletta per la forma "dai" (dalh en grafia classica... o delh, mas degun o escriu ansin en Contea de Niça...) per los mai celèbres.
Es ver e Bernat Fruchier estima que lo passatge de "del" a "dal" es atestat dins los escriches de Gavotina de Contea entorn dal sègle 17en. Cito: "Per la morfologia, polem dire que “del”, forma dal genitiu, es pas’ncara remplaçat per “dal” ".
Ne'n demòran totjorn los toponimes:
- en zòna que fa aüra "dal": La Peira del Villar, sus la comuna de Saunt Martin de Vesubiá,
- en zòna que fa aüra "dal": La Val del Prat, a Luceram en las valaias dals Palhons,
- en zòna que fa aüra "dal": "rue Caire del mel", a Recabilhera en la valaia de Vesubiá,
- en zòna que "dal" passèt a "dau": Nòstra Dama del Bòsc a Jausiers en la valaia d'Ubaia.
- Al revenge, de toponims en "dal" dins la zòna que fa totjorn "dal", n'i a un molon, passats a travèrs la francizacion dals toponims. "Rue Caire dal Prat" a Berra dals Alps en las valaias dals Palhons, "Rue Cairoun dal tuer" a Recabilhera en la valaia de Vesubiá, "Chemin Saoun dal Pra" a Sant Dalmaç dal Val de Blora a costat de la valaia de Vesubiá, "Rue Abbadia Dal Jouven" a Sant Sarvàor de'n Tiniá dins la valaia eponima, e ne'n passo.
Los patronimes
"Delserre", a Còntes, mas "Dalmas" un pauc de'n pertot. "Dalpuget" judius gavòts dal Puget de Tiniá. "Delrieu" a Niça es devengut un nom local mas es originari de Tarn segon ce que ne'n sabo.
Ieu, ai causit "dal" qu'implica una continuïtat ambals autors tant de grafia classica coma de grafia mistalenca avans de ieu. Es una pichineta divergéncia amb la grafia alibertina per lo lengadocian, que "del" se pòl realizar "dal". Mas un dals problèmas màgers es que "del" fa italian. Tanben, o avèm ja explicat, dins paucas posicion "e" deven "a" en vivaroalpenc, subretot dins nòstre canton. Avèm cercat e avèm trobat just: delfin >dalfin, Belver> Barver. La lista es corta e subretot iperlocalizaia.
E es mal acceptat, aicí, tant sèm luenhes de Lengadòc o d'Alvèrnhe que pràctica "del".
Per lo moment, ai ren d'autras pistas que d'escriure "dal". Sabo ren se los occitanistas lengadocians capiràn e parier per d'occitanistas costat francés qu'an la votz que pòrta que preconizan "del" en vivaroalpenc.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Apondon : ai obludat que l'i a tanben delh>delhs en bas-lemosin (sei pas segur que quela ortografia siá academicament admesa per ben dire mai si zo fan en auvernhat; prononciat "dèy" o "dèR" - sorry per l'abséncia d'utilizacion de l'API queste còp, espere qu'auretz totparier comprengut).
#21 Precisions - en naut-lemosin : dau>daus (prononciacions identicas "dòu") mas tanben sus la tauvera deu>deus (prononciacions identicas "dœü"); en bas-lemosin; del>dels (prononciacions identicas "dèl")
L'article masculin se liga a la prepousicion DE, qu'es tonica, e la vocala finala tomba (apocòpa).
La geminada latina LL se muda,
- sia en L lateral que vira a LH, o TH en gascon,
- sia en L rètroflèxe, que vira a U.
La E de DE, demòra barrada (é) davant LL, quand vèn larga (è) davant L rètroflèxe
La fonetica occitana non correspond pas exactement a la francesa.
Aquel(l) < hac Ille, tinda amb un é barrada, quand del amb un è larga, Quicòm entre la è e la à del francés.
Benlèu qu'escriure DÈL seriá una solucion mediana..
Dinc lo caire de las Corbièiras e benlèu lo Lauragués, i a ben lo singular : "dal" e lo plurau... (?).
En Daufinat, i a lo singular "dau" e lo plurau "daus".
Dinc la mitat de la Cevena, i a lo singular "dau" e lo plurau "dals".
Dinc una part de Limosin, i a lo singular "dau" e lo plurau... (?).
En Provença, i a lo singular "dau" e lo plurau "dei(s)".
E i a ben lo mème "dau" per dire "Lo pretz dau pan" coma "Dau matin au vèspre".
Siás pas sol, fraire. Escriu coma se ditz en cò tiu. Que lo monde reconégon ce que pàrlon !
Per cè qu'es de ieu, t'ai totjorn comprés quand te legisse. E pasmens, amai se la parlave la lenga, la saviái pas escriure l'an passat. Te carcanhes pas per aquò. Lo masclum de Jornalet m'a sovent compresa, lo pauc de còps que me siái esprimida. Te comprendràn ben !
#19 legissètz:
frequència nauta, simplifica....
Ha, Puta d'escritura predictiva!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari