Opinion
Letra a Son Excelléncia Emmanuel Macron, coprince d'Andòrra
Excellentissim Sénher,
Permetètz-me que m'adreice a vos en "pirenenc", lenga d'una partida de vòstres ancessors, çò diguèretz, e que foguèt tanben l'idiòma dels comtes de Fois que sètz lo successor. Lo "pirenenc", li dison mai generalament "occitan", e son espaci, o sabètz, va en realitat dels Alps als Pirenèus, coma o cantava lo grand poèta provençal Frederic Mistral. L'occitan vos deuriá èsser, doncas, d'a fons familiar, e es pas luènh del catalan qu'ausiguèretz ièr sus vòstras tèrras andorranas dins qualques discorses.
Al catalan, li avètz autrejat l'onor, la favor e la gràcia de conclure vòstre parladís tot en francés amb un "Visca Andorra!", mas benlèu, an un moment, vos a semblat estranh que la lenga catalana i siá la sola oficiala, mentre que lo meteis jorn, dins un autre país catalan, mai al nòrd, se sabiá que i auriá pas, pel primièr còp dempuèi 1992, de pòst de professor al CAPES de catalan.
Sètz, ne dobti pas, un òme modèrne, totun, lèst per totes los desfises e totas las escomessas, e vos fau doncas aquesta solemna proposicion: perqué, Excellentissim Sénher, o demostrariatz pas en aprenent lo catalan? Los ciutadans d'Andòrra vos mercejarián de l'atencion que lor portariatz, e coma los comtes de Fois parlavan pirenenc, perdon: occitan, intrariatz dins l'Istòria coma lo primièr president francés e coprince andorran qu'a instituit la lausada tradicion d'estudiar la lenga del territòri plaçat jos vòstra nauta responsabilitat. Se pòt tanben imaginar que tocat per una sobda esmoguda davant la coneissença de la rica literatura de la lenga catalana, entendriatz l'imperiosa necessitat de la daissar pas morir al Reialme de França, perdon: en Republica Francesa. Imitariatz ansin lo bolivian Evo Morales en protegissent enfin las lengas de vòstres païses.
En mai d'aquò, coprince d'un país catalan, soi persuadit que quitariatz de prene las parts de Madrid dins lo conflicte amb Catalonha: demandariatz una solucion politica e democratica, e lavariatz la vergonha francesa que vòl que lo president Carles Puigdemont, innocentat en Belgica e Alemanha, liure pertot en Euròpa, siá sempre en França jos la menaça d'una arrestacion sens jutjament que lo liurariá sul pic a la Cort Suprèma espanhòla. Prince, seriatz pas coma Loís XIV e Felip V, òmes de guèrras e de revenges, de fòrça e d'imposicion, e retrairiatz al rei occitan de Navarra Enric, òme de patz e de dialòg que metèt fin a las Guèrras de Religion.
Me fisi de vòstra saviesa, Excellentissim Sénher, per qu'acceptetz ma proposicion.
Vòstre leial e fidèl subjècte,
Permetètz-me que m'adreice a vos en "pirenenc", lenga d'una partida de vòstres ancessors, çò diguèretz, e que foguèt tanben l'idiòma dels comtes de Fois que sètz lo successor. Lo "pirenenc", li dison mai generalament "occitan", e son espaci, o sabètz, va en realitat dels Alps als Pirenèus, coma o cantava lo grand poèta provençal Frederic Mistral. L'occitan vos deuriá èsser, doncas, d'a fons familiar, e es pas luènh del catalan qu'ausiguèretz ièr sus vòstras tèrras andorranas dins qualques discorses.
Al catalan, li avètz autrejat l'onor, la favor e la gràcia de conclure vòstre parladís tot en francés amb un "Visca Andorra!", mas benlèu, an un moment, vos a semblat estranh que la lenga catalana i siá la sola oficiala, mentre que lo meteis jorn, dins un autre país catalan, mai al nòrd, se sabiá que i auriá pas, pel primièr còp dempuèi 1992, de pòst de professor al CAPES de catalan.
Sètz, ne dobti pas, un òme modèrne, totun, lèst per totes los desfises e totas las escomessas, e vos fau doncas aquesta solemna proposicion: perqué, Excellentissim Sénher, o demostrariatz pas en aprenent lo catalan? Los ciutadans d'Andòrra vos mercejarián de l'atencion que lor portariatz, e coma los comtes de Fois parlavan pirenenc, perdon: occitan, intrariatz dins l'Istòria coma lo primièr president francés e coprince andorran qu'a instituit la lausada tradicion d'estudiar la lenga del territòri plaçat jos vòstra nauta responsabilitat. Se pòt tanben imaginar que tocat per una sobda esmoguda davant la coneissença de la rica literatura de la lenga catalana, entendriatz l'imperiosa necessitat de la daissar pas morir al Reialme de França, perdon: en Republica Francesa. Imitariatz ansin lo bolivian Evo Morales en protegissent enfin las lengas de vòstres païses.
En mai d'aquò, coprince d'un país catalan, soi persuadit que quitariatz de prene las parts de Madrid dins lo conflicte amb Catalonha: demandariatz una solucion politica e democratica, e lavariatz la vergonha francesa que vòl que lo president Carles Puigdemont, innocentat en Belgica e Alemanha, liure pertot en Euròpa, siá sempre en França jos la menaça d'una arrestacion sens jutjament que lo liurariá sul pic a la Cort Suprèma espanhòla. Prince, seriatz pas coma Loís XIV e Felip V, òmes de guèrras e de revenges, de fòrça e d'imposicion, e retrairiatz al rei occitan de Navarra Enric, òme de patz e de dialòg que metèt fin a las Guèrras de Religion.
Me fisi de vòstra saviesa, Excellentissim Sénher, per qu'acceptetz ma proposicion.
Vòstre leial e fidèl subjècte,
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#2 Cert, a Andorra ja s'escolta més castellà que no pas català.
Primer, per la immigració.
Segon, pels mitjans de comunicació, TV bàsicament.
Per això si es vol mantenir la llengua l'objectiu núm. 1 és tenir bons mitjans de comunicació. I no oblidar mai les criatures, la programació infantil és fonamental, el rovell de l'ou.
#7 Aquí n'apreni una ! Pensavi que lo Fossar de les Moreres èra vesin de Santa Maria del Mar, amb un monument solemne per o recordar a totes…
La França de Macron es dins la continuïtat d'aqueles que liurèron un autre president de la Genaralitat al govèrnament de Madrid. Aquel òme acabèt fusilhat dins lo "Fossar de les Moreres" a Motjuïc.
MERCES A MACROS PRESIDENT DE FRANÇA HE DESCOBERT UN ALTRE LENGA ANOMENADA PIRINENCA.
#3 Non soi ieu d'acòrdi amb lo títol que l'autor acòrda al mariòl que la se jòga coprince, per las rasons qu'evòcan la trèva de Chabèrt de Barbairan, ni encara mens amb lo títol que l'autor s'atribuís a el meteis. Soi pas lo subjècte de res ni de degun. A aiçò près, tot çò que çò que ditz me conven… e supausi que los títols fan partida d'un jòc estilistic d'escritura.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari