Opinion
Recauhament climatic: de qué hasèm?
Ara, ensagi d’i véser drin mès clar dens los eveniments a l’entorn de çò que cau aperar ”lo recauhament climatic” o “lo cambiament climatic”.
Una majoritat de scientifics alarman suus cambiaments que va entrainar un recauhament (qu’a dejà començat), causat peu CO2 qu’es emetut per las activitats umanas. Las consequéncias d’aquestes cambiaments pòden estar grèvas, deus desplaçaments de populacions pr’amor deu sequèr o deus aigats, dinc a una quita miaça d’extincion de l’umanitat.
Un aute grop de scientifics, fòrça mens numeroses, sostenguen que 1/ aqueste recauhament serà pas tan fòrt que çò de pervist 2/ es pas causat per las activitats umanas, mes es naturau.
Los tenents deus dusau grop, aperats “climatosceptics”, denóncian una manipulacion de l’opinion suu subjècte per un lòbby. Perqué pas, fin finala? Totas las teorias son d’estudiar, pas nada deu estar regetada a priòri.
Soi pas scientific, èi pas los elements ende saber qui a rason o tòrt, mes èi mès d’experiéncia en mestior de manipulacion. M’i escadi pas de concéber de quin lòbby s’agís. Los poders economics mès fòrts de la planeta se son totis bastits sus las activitats que son ara mostradas deu dit. Totis. Èi legut un jorn qu’èra una manipulacion “ende nos hèr crompar veituras electricas”. Comprengui pas perqué Renault despensaré tan d’energia ende nos hèr crompar una Zoe meslèu que non pas una Kadjar.
Çò qu’aperan “lòbby verd” es pas de bon definir, quan vesèm los poders financièrs enòrmes que dirigissen nòsta economia e que son tot levat “verds”.
Doncas ara ma soscadissa clinaré meslèu deu costat deu recauhament vertadièr.
Après d’aquò, arriba naturalament la question de “De qué podèm hèr deu nòste costat com ciutadan?”
La complexitat de la responsa au nivèu individuau m’es apareishuda au moment quan m’a calgut causir lo mejan de viatjar dinc a Normandia, on me calèva anar. Sia la veitura, sia lo trin, sia l’avion. Lo trin estoc lèu eliminat pr’amor de sa lentor. S’estosse agit d’una ligason simpla, benlèu seré estat la solucion mès bona, mes dambe un o dus cambiaments, una tròp bèra part deu temps impartit (6 jorns) èra minjada peu desplaçament.
Demorava pas que l’avion o la veitura. Un pauc pr’amor deu flygskam (la vergonha de volar en suedés) e un pauc pr’amor de l’aspècte practic, la veitura estoc causida. Mes lo “bilanç carbòni” èra per tant milhor? E ben non pas finalament.
L’avion qu’aurém devut prénguer a totun volat, mes dambe dus sètis liures. Au lòc d’aver un avion, am avut: un avion + una veitura. Lo bilanç carbonic èra doncas pièger.
Las solucions pòden pas estar individualas. Cau que decisions sian presas au nivèu colectiu. Mes dens nòste sistèma, las decisions que pertòcan lo ben comun son presas per un nombre petit de personas, elegidas, mès paucas. Aquò s’apèra “l’oligarquia electiva”. E aquestas personas, ac sabèm plan, son au servici deus poderoses amonedats que’us an sostenguts (qu’an pagat lor campanha ende hèr brac) e non pas au servici deu “ben comun”.
Lo dusau element que balha pauc d’espèrs de cambiament es lo hèit que cau que l’uman, ende que cambie son biais de víver, sia geinat dens son confòrt jornalèr. E lo jorn quan los estatjants deus paises temperats (que son justament los que produsissen mès de CO2) seràn geinats dens lo confòrt jornalèr, serà dejà tròp tard.
Resulta de ma soscadissa:
1/ Caleré que los 15.000 scientifics que predisen lo recauhament se sian enganats, mes i cresi pas tròp.
2/ Caleré desapitar lèu lèu l’oligarquia, mes benlèu es dejà tròp tard e lavetz me’n vau béver un cafeton …
Una majoritat de scientifics alarman suus cambiaments que va entrainar un recauhament (qu’a dejà començat), causat peu CO2 qu’es emetut per las activitats umanas. Las consequéncias d’aquestes cambiaments pòden estar grèvas, deus desplaçaments de populacions pr’amor deu sequèr o deus aigats, dinc a una quita miaça d’extincion de l’umanitat.
Un aute grop de scientifics, fòrça mens numeroses, sostenguen que 1/ aqueste recauhament serà pas tan fòrt que çò de pervist 2/ es pas causat per las activitats umanas, mes es naturau.
Los tenents deus dusau grop, aperats “climatosceptics”, denóncian una manipulacion de l’opinion suu subjècte per un lòbby. Perqué pas, fin finala? Totas las teorias son d’estudiar, pas nada deu estar regetada a priòri.
Soi pas scientific, èi pas los elements ende saber qui a rason o tòrt, mes èi mès d’experiéncia en mestior de manipulacion. M’i escadi pas de concéber de quin lòbby s’agís. Los poders economics mès fòrts de la planeta se son totis bastits sus las activitats que son ara mostradas deu dit. Totis. Èi legut un jorn qu’èra una manipulacion “ende nos hèr crompar veituras electricas”. Comprengui pas perqué Renault despensaré tan d’energia ende nos hèr crompar una Zoe meslèu que non pas una Kadjar.
Çò qu’aperan “lòbby verd” es pas de bon definir, quan vesèm los poders financièrs enòrmes que dirigissen nòsta economia e que son tot levat “verds”.
Doncas ara ma soscadissa clinaré meslèu deu costat deu recauhament vertadièr.
Après d’aquò, arriba naturalament la question de “De qué podèm hèr deu nòste costat com ciutadan?”
La complexitat de la responsa au nivèu individuau m’es apareishuda au moment quan m’a calgut causir lo mejan de viatjar dinc a Normandia, on me calèva anar. Sia la veitura, sia lo trin, sia l’avion. Lo trin estoc lèu eliminat pr’amor de sa lentor. S’estosse agit d’una ligason simpla, benlèu seré estat la solucion mès bona, mes dambe un o dus cambiaments, una tròp bèra part deu temps impartit (6 jorns) èra minjada peu desplaçament.
Demorava pas que l’avion o la veitura. Un pauc pr’amor deu flygskam (la vergonha de volar en suedés) e un pauc pr’amor de l’aspècte practic, la veitura estoc causida. Mes lo “bilanç carbòni” èra per tant milhor? E ben non pas finalament.
L’avion qu’aurém devut prénguer a totun volat, mes dambe dus sètis liures. Au lòc d’aver un avion, am avut: un avion + una veitura. Lo bilanç carbonic èra doncas pièger.
Las solucions pòden pas estar individualas. Cau que decisions sian presas au nivèu colectiu. Mes dens nòste sistèma, las decisions que pertòcan lo ben comun son presas per un nombre petit de personas, elegidas, mès paucas. Aquò s’apèra “l’oligarquia electiva”. E aquestas personas, ac sabèm plan, son au servici deus poderoses amonedats que’us an sostenguts (qu’an pagat lor campanha ende hèr brac) e non pas au servici deu “ben comun”.
Lo dusau element que balha pauc d’espèrs de cambiament es lo hèit que cau que l’uman, ende que cambie son biais de víver, sia geinat dens son confòrt jornalèr. E lo jorn quan los estatjants deus paises temperats (que son justament los que produsissen mès de CO2) seràn geinats dens lo confòrt jornalèr, serà dejà tròp tard.
Resulta de ma soscadissa:
1/ Caleré que los 15.000 scientifics que predisen lo recauhament se sian enganats, mes i cresi pas tròp.
2/ Caleré desapitar lèu lèu l’oligarquia, mes benlèu es dejà tròp tard e lavetz me’n vau béver un cafeton …
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
« Dens nòste sistèma, las decisions que pertòcan lo ben comun son presas per un nombre petit de personas, elegidas, mès paucas. Aquò s’apèra “l’oligarquia electiva”. E aquestas personas, ac sabèm plan, son au servici deus poderoses amonedats que’us an sostenguts (qu’an pagat lor campanha ende hèr brac) e non pas au servici deu “ben comun”. » A partir d'un constat aital, recalfament o non, disi ieu que la causida es de las simplas : dever d'insurreccion o mòrt de la democracia.
Lo reclafament nos plaça davant una evidéncia : lo sistèmi actual es letal e dessenat. Nos demanda de patir sempre mai, e sense rason valabla per o far. E mai d'aquò, nos demanda de nos gaitar crebar sense i far res perr o empachar. Pro d'aqueste sitèmi ! Basta !
Scientificament, la data d'un reclafament natural es previsibla, e tanben son amplitud. Lo reclafament que i assistissèm es fòra de mesura e son temps es pas geologic ni astrofisic. La causa non n'es pas naturala. Ni mai, ni mens.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari