Opinion
Per un projècte d’una societat occitana bilingüa
Los estatjants e estatjantas d’Occitània (los occitans e occitanas en seguida) sens pro de contacte amb la lenga occitana constituisson una majoritat de la populacion. Una question fondamentala es lor gra de sosten a la cultura e la lenga occitana. Per los que ne son pas implicats, la responsa es dins l’impacte qu’una politica linguistica occitana pòt aver subre lor biais de vida actual. Per exemple, lo finançament public de corses de lenga per adultes non a pas cap d’impactes subre lor vida mentre qu’un ensenhament bilingüa generalizat, e mai sens cap d’impactes financièrs a tèrme mejan remet en causa lor biais de vida monolingüe actual e pausa la question d’una convivéncia futura amb d’occitans occitanofòns.
Al nom de la pluralitat culturala ligada a l’aprigondiment de la democracia e a la legitimitat istorica de la cultura e lenga occitana, una granda part dels occitans son prèstes a sostenir de finançament d’accions culturalas occitanistas que non questionan lo modèl jacobin monolingüa actual: subvencions a la cultura occitana tal coma la musica tradicionala o a un ensenhament marginal de la lenga occitana. E mai la feblesa del mitan occitanista per propausar d’activitats dins cada comuna d’Occitània non permet pas de s’opausar als elegits o als foncionaris jacobins que descreditan tota subvencion en favor de l’occitan.
Una preséncia sistematica de l’occitan dins las escòlas, dins las carrièras, dins los mèdias, força occitans de França (non tracti pas aicí del cas de la val d’Aran o de las valadas italianas) non la concebon quitament pas. Es fòra del sistèma ideologic inculcat per l’estat francés. Mas l’obertura cap a Euròpa, la mondializacion e la difusion mai libra de l’informacion indutz una evolucion cap a una societat mai divèrsa ont l’occitanisme pòt trobar sa plaça, mas li cal:
Lo punt 1 recusa un projècte independentista tal coma los de Catalonha, Escòcia o Quebèc, e mai ajan tota legitimitat democratica. Necessita de propausar un projècte que s’intègra dins la republica francesa, e mai se l’autodeterminacion es un dreit democratic fondamental.
Lo punt 2 recusa un projècte pas pro ambiciós per mobilizar de milièrs d’occitan. O es un projècte d’una societat occitana bilingüa amb de Calandreta e d’escòlas bilingüas de pertot, amb una lei qu’oficializa l’occitan amb de finançament important, amb de mèdias, una television en occitan, amb lo sosten a la creacion de força espacis de socializacion monolingüa occitan.... Es lo d’una França amb de territòris ont, en mai la lenga e cultura francesa, la lenga e cultura occitana ( e mai basca, catalana, còrsa, bretona...) ajan una plaça institucionala. Dins la França actuala, aquel projècte es concebible sonque se la preponderància del francés es mantengut e se l’occitan demòra una lenga segonda, mas presenta de pertot.
Dins aquel cas, al nom de la democracia, de la tolerància a la diversitat d’origina etnica, al genre sexual, a l’orientacion sexuala, al nom del respècte de la lenga e cultura istorica del territòri, un projècte d’una societat occitana bilingüa es ausible per un grand nombre d’occitan e poiriá recebre lo sosten actiu d’una militància fòrta.
Lo projècte d’una societat occitana bilingüa es un projècte de transformacion fòrta de la societat occitana actuala ont la populacion deu acceptar una convivéncia de las doas lengas dins l’espaci public e privat.
Deu trapar d’aligats politics dins un larg espèctre de la populacion: los que vòlon desvolopar de projècte economic localament contra la centralizacion economica parisenca, los que vòlon transformar la societat de consum sostenguda per la granda industria franchimanda, los que vòlon cambiar lo sistèma educatiu estatal...
Non sabi pas se reüssirem, mas sonque un projècte ambiciós d’una societat occitana bilingüa pòt entosiasmar pro de gents per i engatjar son temps.
Al nom de la pluralitat culturala ligada a l’aprigondiment de la democracia e a la legitimitat istorica de la cultura e lenga occitana, una granda part dels occitans son prèstes a sostenir de finançament d’accions culturalas occitanistas que non questionan lo modèl jacobin monolingüa actual: subvencions a la cultura occitana tal coma la musica tradicionala o a un ensenhament marginal de la lenga occitana. E mai la feblesa del mitan occitanista per propausar d’activitats dins cada comuna d’Occitània non permet pas de s’opausar als elegits o als foncionaris jacobins que descreditan tota subvencion en favor de l’occitan.
Una preséncia sistematica de l’occitan dins las escòlas, dins las carrièras, dins los mèdias, força occitans de França (non tracti pas aicí del cas de la val d’Aran o de las valadas italianas) non la concebon quitament pas. Es fòra del sistèma ideologic inculcat per l’estat francés. Mas l’obertura cap a Euròpa, la mondializacion e la difusion mai libra de l’informacion indutz una evolucion cap a una societat mai divèrsa ont l’occitanisme pòt trobar sa plaça, mas li cal:
1. propausar una societat occitana bilingüa mai rica culturalament e lingüisticament que non càmbie pas tròp lo biais de viure quotidian,
2. trapar una fòrça militanta per portar aquele projècte de societat occitana bilingüa.
2. trapar una fòrça militanta per portar aquele projècte de societat occitana bilingüa.
Lo punt 1 recusa un projècte independentista tal coma los de Catalonha, Escòcia o Quebèc, e mai ajan tota legitimitat democratica. Necessita de propausar un projècte que s’intègra dins la republica francesa, e mai se l’autodeterminacion es un dreit democratic fondamental.
Lo punt 2 recusa un projècte pas pro ambiciós per mobilizar de milièrs d’occitan. O es un projècte d’una societat occitana bilingüa amb de Calandreta e d’escòlas bilingüas de pertot, amb una lei qu’oficializa l’occitan amb de finançament important, amb de mèdias, una television en occitan, amb lo sosten a la creacion de força espacis de socializacion monolingüa occitan.... Es lo d’una França amb de territòris ont, en mai la lenga e cultura francesa, la lenga e cultura occitana ( e mai basca, catalana, còrsa, bretona...) ajan una plaça institucionala. Dins la França actuala, aquel projècte es concebible sonque se la preponderància del francés es mantengut e se l’occitan demòra una lenga segonda, mas presenta de pertot.
Dins aquel cas, al nom de la democracia, de la tolerància a la diversitat d’origina etnica, al genre sexual, a l’orientacion sexuala, al nom del respècte de la lenga e cultura istorica del territòri, un projècte d’una societat occitana bilingüa es ausible per un grand nombre d’occitan e poiriá recebre lo sosten actiu d’una militància fòrta.
Lo projècte d’una societat occitana bilingüa es un projècte de transformacion fòrta de la societat occitana actuala ont la populacion deu acceptar una convivéncia de las doas lengas dins l’espaci public e privat.
Deu trapar d’aligats politics dins un larg espèctre de la populacion: los que vòlon desvolopar de projècte economic localament contra la centralizacion economica parisenca, los que vòlon transformar la societat de consum sostenguda per la granda industria franchimanda, los que vòlon cambiar lo sistèma educatiu estatal...
Non sabi pas se reüssirem, mas sonque un projècte ambiciós d’una societat occitana bilingüa pòt entosiasmar pro de gents per i engatjar son temps.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#6 Oc, lo bilingüisme tuèt la lenga occitana, mas per i tornar, cal passar per un bilingüisme actiu tal coma o foguèt en Catalonha dins la transicion democratica pòst franquista. Segur, se los catalans vòlon una lenga plena, lor cal metre en plaça un monolingüisme dominant subre lo castelhan, tal coma lo francés subre l'anglés al Quebèc, lo finés subre lo suedés en Finlàndia, e non pas coma l’irlandés en Irlanda. Mas una plaça oficiala e un sosten public per l’occitan tal coma per l’irlandés en Irlanda donariá un esper per l’avenir. Seriá als futurs ciutadans d’Occitània de causir se vòlon mai d’occitan.
#1 Mercés per lo vòstre testimoni. La preséncia d’una revendicacion occitana, e mai fraca, dins las valadas occitanas italianas es fòrça importanta per donar una unitat linguistica a tot lo territòri occitan, del Val d’Aran al Piemont occitan.
#4 Al pichon fantet, mercés per las vostras responsas :
1. la "pluralitat culturala ligada a l’aprigondiment de la democracia e a la legitimitat istorica de la cultura e lenga occitana" son sonque una pròba que i a una acceptacion possibla per una societat occitana bilingüa, mas se farà sonque se los occitanistas pòdon l’impausar dins de rapòrt de fòrça electoral o dins de lutas localas o nacionalas occitanas.
2. Òc, es necessari de trobar de personas capables d'articular lo triptic cultura-economia-politica per la societat occitana, tal coma o faguèt Robèrt Lafont . Son principalament als jòves doctorants de las universitats occitanas de trabalhar sul sicut o a totes los intellectuals occitans que se sentisson capable d’o faire.
I a benlèu parallèles interessants entre l'occitanisme e la la pensada ecologica, mas cal d’occitanistas per fargar los arguments. Coma aderents d’EeLV, testimònii que i a una fòrta simpatia per una França federala dins una Euròpa federala dins un monde federal, per la lenga e cultura occitana mas una Occitània autonòma dins França non es pas l’objectiu primièr dels qu’adèrisson a EeLV. Son sonque d’occitanistas ecologistas actius que poiràn portar aquela prioritat. Per exemple, la pujada del partit animalista, del movement vegan e la venguda d’aderents actius permet una mai granda mobilizacion contra lo tractament industrial dels animals.
3. Pel moment, non i a pas de reflexion globala subre las tematicas occitanas dins lo moviment "Archipel Citoyen" a Tolosa, per que non i a pas cap de militants d’un partit occitanista. Sèm pel moment 2 candidats amb ieu amb de simpatia occitanista, farèm çò que poirèm, mas sens un sosten militant dins las assembladas, poirèm pas faire grand causa. O ai ja escrit, es l’engatjament de las femnas e òmes que van manifestar, peticionar o faire de reunions publicas que fan la politica d’un partit o d’un movement politic.
I a un libre plan bon en catalan mas aisit a comprener del Pau Vidal : El bilingüisme mata.
Ieu, me veiriái plan una societat trilenga occitano-catalano-aragonesa. Amb ligams privilegiats cap als monds, basc, còrse, italian e portugués — e eventualament castelhan mai que se deliurèssen totes los preisonièrs politics, basques e catalans.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari