Un còp de mai, vos convidi a agachar devèrs lo sud del país, coma los anniversaris nos convidan a mandar un regard al passat.

Fa exactament cinc ans, uèi, lo pòble catalan comencèt de demostrar qu'es una nacion. Dos milions de personas anèron votar sus l'independéncia. La votacion la presentèron pas coma un referendum vinculant, çò es de la valor legala per l'executiu de Catalonha, mas coma una consulta populara, puèi d'un biais un pauc ridiculament eufemistic, davant las reaccions repressivas de l'estat espanhòl, coma un "procès participatiu". Pasmens, foguèt un grand acte de desobesissença civila. Aperaquí 40 000 personas foguèron volontàrias per son organizacion, dos milions i votèron, amb la fòrça tranquilla de qui vòl decidir son avenidor. S'i pausèt doas questions: primièr se demandava se se voliá que Catalonha foguèsse un estat, puèi, en cas de responsa positiva, s'aquel estat aguèsse d'èsser independent o non. Aital se permetiá l'expression de tres opcions politicas: non solament l'independentisme e l'unionisme espanholista mas tanben lo federalisme (un estat federat a un autre). Environ 1,8 milion de votaires causiguèron l'independéncia, unes 200 000 lo camin federalista e 100 000 lo mantenement de l'status quo.

Ja l'estat espanhòl fasiá veire sa demofobia: o faguèt tot per interdire la consulta e finiguèt que condemnèt a de privacions de dreches civics lo president Artur Mas, la vicepresidenta Joana Ortega e la ministra regionala de l'educacion Irene Rigau, aquesta perque se poguèt votar dins d'escòlas segondàrias, d'instituts en catalan. 

Mas ja Catalonha se mostrava solidària. a la fin de la jornada lo president Mas, que representava una drecha borgesa nacionalista, abracèt efusivament una figura de l'esquèrra independentista, lo deputat catalan David Fernàndez. De caissas de solidaritat catalana evitèron la preson als tres membres del govèrn imputats, obligats de pagar de milions d'èuros de caucions. 

E lo pòble catalan contunhèt de desobesir, mens de tres ans puèi, aqueste còp dins un referendum, ont anèron votar mai de personas, amb un independentisme refortit, malgrat los còps de matracas, las menaças, l'òdi espanholista, los sits web barrats. 

Espanha persistís dins l'androna de la repression, que l'a durcida, a compelit a l'exili e infligit de tras que duras penas de preson a de democratas qu'obesissián al pòble, mas encara uèi, las catalanas e los catalans caminan dreches devèrs la libertat.

E los occitans? Volèm tanben caminar dreches devèrs la libertat? Manifestam nòstra solidaritat davant las atacas contra çò que demòra de nòstre lenga o de nòstra cultura o de nòstre país? O nos resignam a la mòrt?

Coma president dels Amics de Jornalet, constati que l'ÒPLO, que representèt fa qualques ans una esperança, sembla de seguir la draia de la mòrt. La Setmana es mòrta perque refusèron de l'ajudar, nòstra demanda de subvencion per Jornalet aguèt per responsa lo mesprètz; ara Ràdio Occitània perilha a causa d'eles, e mai lo Collègi d'Occitània ven de comunicar que lor avián rebutada una ajuda totun promesa. En nom de la libertat e de la solidaritat occitanas, demandi la demission dels dirigents d'aquel ofici public que trabalha ara contra la lenga occitana.