La question de la nacion occitana

Sus la question nacionala, Lafont afirmava e demostrava l’existéncia de la nacion occitana. Aquò èra clarament sa posicion, e mai se d’unei que i a o vòlon pas admetre.

Lafont vesiá aquò dins una pensada dialectica, inspirada de Marx. Dins son libre Sur la France, en 1968, Lafont pensava que se podiá articular dos tipes de nacion dins la situacion politica deis ans 1960-70: d’un caire la nacion primària o etnica coma Occitània e, d’autre caire, la nacion segondària o politica coma l’estat francés.

Après lei traïsons de Mitterrand e dau PS envèrs l’occitanisme, es clar que Lafont evolucionèt e que condemnèt l’androna que representava l’estat francés dins leis ans 1980, 1990 e 2000. Parlava de la deriva “faissizanta” de l’esquèrra francesa benpensanta, qu’èra tombada desenant dins lo chauvinisme francés extrèm e dins la volontat de tuar Occitània. 

En 2004, quand l’estat francés baissèt lo nombre de professors d’occitan recrutats cada an au concors dau CAPES, passant de 17 a 4 per an, me remembri que Robèrt Lafont i vegèt un indici evident de la rompedura entre França e Occitània.

Es verai que Lafont s’opausava a la vision de la nacion occitana segon Francés Fontan e lo PNO. Mai es aitan verai que Lafont defendiá lo concèpte de nacion occitana. L’oposicion entre Lafont e Fontan portava sus l’estrategia e sus la presa en còmpte dei movements sociaus per revelhar Occitània —una preocupacion capitala per Lafont—. Lor divergéncia portava pas sus l’existéncia de la nacion occitana.

Tanben Lafont s’opausèt a Ives Roqueta a partir de la fin deis ans 1970. Lafont defendiá un occitanisme exigent e una vision istorica de la nacion occitana. Au contrari, Ives Roqueta desvolopava un occitanisme de febla exigéncia intellectuala amb una concepcion vaga de la nacion.

Dins leis ans 2000, Robèrt Lafont aderiguèt au Partit Occitan, sostenguèt lo movement Gardarem la Tèrra (GLT), e a l’encòp collaborèt sens esitar amb de grops independentistas coma lo Corrent Revolucionari Occitan (CRÒC, ja abans 2000) e Iniciativa per Occitània (IPO). Supausi que Lafont, coma paire esperitau de doas generacions d'occitanistas, sentiá qu’aviá la responsabilitat d’acompanhar divèrsei grops occitanistas.

— D’un caire, sosteniá sei companhs istorics dau movement Volèm Viure Au País (VVAP, 1974-1987) devengut puei lo Partit Occitan (PÒC, 1987-), un movement autonomista. E aderiguèt au PÒC dins leis ans 2000.

— D’autre caire sosteniá lei generacions mai joves d’occitanistas que militavan puslèu dins Gardarem la Tèrra (GLT, sens posicion particulara sus la nacion), lo Corrent Revolucionari Occitan (CRÒC, independentista) o Iniciativa per Occitània (IPO, independentista). Foguèri testimòni personalament d’aqueu raprochament amb lei tres darriers grops.

I a un autre aspècte fondamentau de Lafont: defendiá una vision mobila de la personalitat còntra una vision immobila de l’identitat rigida. Lafont concebiá la nacion occitana coma una construccion istorica en renovacion permanenta, refusava de la concebre coma un blòc abstrach que se desconnectariá dei movements de societat e d’istòria. Aquò explica sa vision movedissa sus lei rapòrts entre Occitània e França segon lei periòdes istorics.

Certanei personas pretendon, uei, que la “posicion lafontiana” seriá opausada a la revendicacion d’una nacion occitana: es faus, aquelei personas s’enganan, an pas estudiat la pensada rica de Lafont.

Leis omenatges de 2019

En 2019 i a agut una sèria d’actes per onorar la memòria de Lafont. Venon:

— de la Generalitat de Catalonha, en associacion amb divèrseis entitats occitanas d’Aran;

— de l’Universitat Occitana d’Estiu, a Nimes;

— de l’Assemblada Occitana.

Demandi perdon s’ai mancat d’autreis actes d’omenatge que ne seriáu pas informat. Constati que certaneis organismes, que Robèrt Lafont ne foguèt un membre actiu, organizan pas lo mendre omenatge. Aquò m’estabosís. Assagi de m’o explicar ansin: deu èsser una novèla manifestacion de la crisi de l’occitanisme que precipita de gents de bòn voler dins la paralisi absoluda.

Agurem una redescobèrta justa e meritada de Lafont

Ai pas la pretension de far lo sol discors “autorizat” sus Robèrt Lafont. Ai agut l’astre de lo conéisser pendent quinze ans, de parlar regularament amb eu sus de questions de lingüistica e de politica, de trabalhar amb eu dins de projèctes concrets e de l’acompanhar dins de publicacions. Mai siáu luenh d’èsser lo solet... I a de personas qu’an conegut Lafont de maniera diferenta e que son capablas de donar, sus l’obra dau grand mèstre, d’explicas pus completas.

Degun a lo monopòli de Lafont. Lafont, coma totei lei grands pensaires, a laissat una òbra que demanda d’interpretacions variadas e fegondas. Es onorat en aqueste an 2019 amb una granda dignitat, dètz ans après sa despartida. Ara: meritariá d’onors mai grandas e mai nombrosas.

Cau esperar dins lo futur. Leis estudis lafontians se desvoloparàn e faràn conéisser melhor Lafont au près dau grand public. Agurem una redescobèrta justa e meritada de Lafont. Lei commemoracions futuras de Lafont deuràn atraire mai de gents, mai d’entitats e mai de ressòn mediatic. L’occitanisme sortirà de sa crisi actuala, se renovarà e, o espèri, se “lafontizarà” mai: ganharà en ambicion, en exigéncia e en vision larga.