A l’ora qu’existe despuèi gaire d’ans un “Musèu nacional de l’espòrt” dins la bòna ciutat de Niça e que i es a pron pena un (pichin, en comparason) “Centre dau patrimòni” a las Ponchetas, me faguèt pensar...
 
Barack Obama inaugurèt lo 24 de setembre de 2016 a Washington un musèu dedicat a l’istòria afroamericana, en preséncia de 7000 conviats oficials (Colin Powell, Oprah Umphrey...) e de miliers de personas vengudas de tots los cantons dels Estats-Units d’America.
 
Quina emocion. Ai ressentit de fiertat e de respècte per aquesta nòva. E de compassion.
 
E dirèctament m’evoquèt la question occitana. Lo problema de la reconoissença que dura despuèi longtemps. De sègles. 
 
La Crosada e sas consequéncias umanas las guerras d’invasion e d’anexion, l’interdiccion de la lenga occitana. Los degalhs morals. L’exòdi rural, lo centralisme reialoimperialorepublican. E la desconoissença, la marginalizacion de l’occitan quasi constanta, senon l’oblit e quitament la mòrt ja prononciada -dins l’esperit de ben de mond- mentre que i son encara de locutors!
 
Alora, me diguèri, avèm ben ja una biblioteca quasi nacionala occitana, lo CIRDOC en Lengadòc.
 
Mas s’adaptèssem lo discors de Barack Obama a la question occitana per un musèu nacional de l’istòria, de la lenga e de la cultura occitana, dins cada region occitana...
 
Avèm a pena adaptat lo tèxt sieu per veire çò que faria. Vaquí.
 

“Sèm ges una carga per lo país, o una taca sus lo sieu blason, o un objèct de pietat o de caritat. Sem lo país”, a declarat lo president (estatunidenc).
 
Èra un context per recadrar los debats de nòstre temps. Benlèu que pòl ajuar los visitors que se pensarian non concernits a capir la dolor e la colèria dals manifestants dins de luecs de Mentan a Bordèu [cf. las manifestacions per la reconoissença mai granda de la lenga occitana] (en lo discors original de Barack Obama èran citaias las vilas de: Ferguson et Charlotte).”
 
Fasia 100 ans qu’asperavan aquest moment, ansin, totplen avian los uelhs embrumats quora l’una de las grandas figuras dal movement per los dreches (discors original: dreches civics).
 
D’ajustar que un elegit (d’aquel temps èra John Lewis, elegit de Georgia) diguèt: “Aquest musèu non es un bastiment, es un pantais devengut realitat.”
 
Òc, podèm. Yes, we can.