Le Grand Meaulnes z-es un roman que m’impressionèt joine adolescent.
 
Per ieu 'quèu roman z-es una marcha, una linha meana dins le temps e l’espaci. Un ambient estranh. De gents que son de clhars escurs e l’abséncia lai z-es reina. S’entend que de bruits. De lengatges sociaus que se chèrchan de captar. Compréner. L’amor incharnat per 'quela joina filha tant desiraa, le “país perdut” (coma los occitanistas le chèrchan) dintre le sablhe limite coma entre tarra (tèrra) e aiga cf. dins le roman “Le Pays perdu”, l’endreit “Les Sablonnières”.
 
Una maison e v-un exterior parèirs. Le país que si passa l’accion z-es estranh tanben. L’ome s'adapta faça a tot re que siá. Règlhas de la natura. Règlhas de la societat.
 
Le vilatge de l’Aut Berric qu’inspirèt le roman z-es le vilatge d’Espinuelh de Flurièt, vilatge a la rara d’Occitània. En Creissent segon l’estudi de Fontan = Espinuelh de Flurièt coma relevant dau Berric d’Òc e Meaulne coma dau Borbonés d’Òil.
 
Per le limite de l’espaci occitan ambei le francés, entre l’estudi istoric fondator de l’espaci de l’oèst[1] e avans de ‘tornar trobar’ Escoffier a l’èst[2], lai z-es una zòna mens documentaa. D’autras rechèrchas, veire las mapas, parlan d’una linha mai bassa e dison que los pormèirs parlars clharament de tipe occitan se rescòntran sus v-una linha (noms daus vilatges francizats) “Treignat- Huriel” forma occitana consultablha sus la Wikipèdia catalana: Trenhac - Uriac (la Wiki occitana indica que la forma francizaa).
 
L’autor dau roman z-es enfant d’institutors (los dos parents zo son). Doncas los parents (en version actuala de “l’hussard noir”?) an degut far faça a d’escolans pateseants. A degut pausar de questions aus parents coma aus enfants. Le pair nomenat a Espinuelh de Flurièt partent de 1891, le joine Fournier que lai z-es demorat 7 ans, a degut escotar parlar de joines dau país, coma las familhas. Comparar ambei son país d’origina que la familha pairala ven de Solonha, pasmens le nieus (mèsme) departament! Qué de mai estonant.
 
Es possiblhe que, coma per son amor per una Yvonne ben reala, la lenga occitana transpareisse dins son òbra d’un biais o d’un autre. Un limite que li semblha evanescent e dur de delimitar, subretot per un non lingüista e subretot v-un enfant. Vist que son escritura a v-una part bibliografica non negligiblha inspirant Yvonne de Galais.
 
E Meaulne (que poèm restablhir una forma originala Meauna) z-es un patronim dau canton e que semblha liat au vilatge, vist coma francés dins l’estudi de Fontan, juste vesin de Borbonés sonat en francés Meaulne que l’origina z-es Mediana> Meauna dins le sens de la Grand charrèira/ rota Meauna.
 
Es vertat qu’avèm de toponimes pareissents coma La Còla Meana francizat en La Colmiane. La còla entre las valaas vivaroalpenchas de Vesubiá e de Tiniá. E en cèrts contèxtes qu’ai ren temps de cherchar aura, le grop AN deven AUN coma Sant>Saunt.
 
Le Grand Meauna, que chèrcha mai son amor en 'nar a París, entre enfança e adultessa. O entre Berric (e departament de Char) e Borbonés (e mai departament d’Alèir)? O mai entre Frantz de Galais (fa pensar a v-una forma reondenta la França, Gàllia) e v-un autre? O entre França e... Occitània?
 
Un libre que m’a totjorn fait raivar. 'Quò segur!