Opinion
Desconfinar en occitan
Amb la propagacion mondiala del coronavirus e sas consequéncias sanitàrias e economicas, son faitas fòrça reflexions per la societat d’aprèp lo blocatge economic qu’impausèt lo COVID-19.
Emmanuel Macron diguèt que “nòstra prioritat, uèi, es de produsir mai de causas en França”, mentre que visitava una fabrica de masquetas. Lo cap de l’estat vòl una França amb una “independéncia plena e entièra” dins la fabricacion de masquetas. Diguèt tanben que vòl “mostrar la mobilizacion de nòstra indústria” e defend la “repatriacion de fabricas dins l’Exagòn”. Lo president de la republica francesa es ara per “l’estat-providéncia”, la “santat gratuita sens condicion” e “de bens e servicis que devon èsser plaçats en defòra de las leis del mercat”. Lo cap de l’estat francés suspendèt la reforma de la retirada e prometèt de “decisions de ruptura”.
Seissanta parlementaris de partits franchimands de tota tendéncia vòlon metre al debat de proposicions per “un grand plan de transformacion” un còp la crisi sanitària passada.
Los Republicans (dreita) dison que vòlon interrogar lo liberalisme e l’idèa que l’argent seriá la sola escala de valor. Dison que l’estat deu aver mai de poténcia. Dison voler interrogar una financiarizacion sens contraròtle.
L’esquèrra franchimanda espèra un cambiament radical de politica. “La pandèmia es un fait biologic, mas es abans tot un fenomèn social”, diguèt Jean-Luc Mélenchon a l’Assemblada Nacionala. “Lo monde deu començar ara amb d’autres mejans de produsir e d’escambiar.”
Per l’ecologista Yannick Jadot, caldrà a l’encòp reparar la societat, salvar los emplecs e las entrepresas, e organizar l’indispensabla transicion ecologica. Vòl remplaçar la tecnocràcia per l’intelligéncia collectiva amb un grand debat amb l’estat, las entrepresas, las collectivitats, los sindicats, las associacions, las fòrças politicas mas tanben Euròpa e una iniciativa d’aquela amplor a l’escala de las regions. Per el, las centenas de miliards d’èuros publics que van èsser investits non devon pas servir a tornar bastir a l’identic la societat actuala mas a finançar la transicion ecologica, la luta pel clima e la justícia sociala.
E los occitans, que ne penson?
Lo movement Occitània País Nòstre signèt l’apèl ciutadan “Plus jamais ça, préparons le jour d’aprés!” per non tornar lançar una economia insostenible ecologicament e socialament de las principalas associacions ecologistas de França (Alternatiba, los Amics de la Tèrra, Attac, Confederacion paisana, Greenpeace...)
E per la lenga occitana, quina oportunitat?
Avèm d’un costat los nacionalistas franchimands de dreita e los jacobins d’esquèrra que vòlon un estat francés mai fòrt, amb una agricultura e una industria dirigida par Parìs, amb una economia francesa mai centralizada per èsser mai independenta de China e dels demai. Non o dison pas, mas per eles, non i pas de plaça per la diversitat lingüistica en França.
D’un autre costat, avèm los descentralizators de dreita, d’esquèrra, del centre o ecologista que vòlon una societat mai resilienta, amb una mai granda produccion locala. Se non dison pas grand causa de la plaça per la diversitat lingüistica en França, es que pas grand monde o lor demanda.
Es al monde artistic, associatiu, politic o ciutadan d’Occitània de pausar la question de la lenga occitana.
Òc, aprèp la crisi del coronavirus, volèm bastir una societat mai resilienta, mai locala, mai ecologista, mai justa amb una economia renovelada, mas volèm tanben una plaça renovelada per la lenga occitana.
E, avèm ja d’espleits per o faire: escòla, teatre, musica, diccionari, espleits informatics, web-TV, ràdios e mai lo Jornalet.
Ensems, podèm temptar de mudar la societat de consum descabestrada d’abans lo coronavirus, mas cal que l’occitan aja sa plaça.
Emmanuel Macron diguèt que “nòstra prioritat, uèi, es de produsir mai de causas en França”, mentre que visitava una fabrica de masquetas. Lo cap de l’estat vòl una França amb una “independéncia plena e entièra” dins la fabricacion de masquetas. Diguèt tanben que vòl “mostrar la mobilizacion de nòstra indústria” e defend la “repatriacion de fabricas dins l’Exagòn”. Lo president de la republica francesa es ara per “l’estat-providéncia”, la “santat gratuita sens condicion” e “de bens e servicis que devon èsser plaçats en defòra de las leis del mercat”. Lo cap de l’estat francés suspendèt la reforma de la retirada e prometèt de “decisions de ruptura”.
Seissanta parlementaris de partits franchimands de tota tendéncia vòlon metre al debat de proposicions per “un grand plan de transformacion” un còp la crisi sanitària passada.
Los Republicans (dreita) dison que vòlon interrogar lo liberalisme e l’idèa que l’argent seriá la sola escala de valor. Dison que l’estat deu aver mai de poténcia. Dison voler interrogar una financiarizacion sens contraròtle.
L’esquèrra franchimanda espèra un cambiament radical de politica. “La pandèmia es un fait biologic, mas es abans tot un fenomèn social”, diguèt Jean-Luc Mélenchon a l’Assemblada Nacionala. “Lo monde deu començar ara amb d’autres mejans de produsir e d’escambiar.”
Per l’ecologista Yannick Jadot, caldrà a l’encòp reparar la societat, salvar los emplecs e las entrepresas, e organizar l’indispensabla transicion ecologica. Vòl remplaçar la tecnocràcia per l’intelligéncia collectiva amb un grand debat amb l’estat, las entrepresas, las collectivitats, los sindicats, las associacions, las fòrças politicas mas tanben Euròpa e una iniciativa d’aquela amplor a l’escala de las regions. Per el, las centenas de miliards d’èuros publics que van èsser investits non devon pas servir a tornar bastir a l’identic la societat actuala mas a finançar la transicion ecologica, la luta pel clima e la justícia sociala.
E los occitans, que ne penson?
Lo movement Occitània País Nòstre signèt l’apèl ciutadan “Plus jamais ça, préparons le jour d’aprés!” per non tornar lançar una economia insostenible ecologicament e socialament de las principalas associacions ecologistas de França (Alternatiba, los Amics de la Tèrra, Attac, Confederacion paisana, Greenpeace...)
E per la lenga occitana, quina oportunitat?
Avèm d’un costat los nacionalistas franchimands de dreita e los jacobins d’esquèrra que vòlon un estat francés mai fòrt, amb una agricultura e una industria dirigida par Parìs, amb una economia francesa mai centralizada per èsser mai independenta de China e dels demai. Non o dison pas, mas per eles, non i pas de plaça per la diversitat lingüistica en França.
D’un autre costat, avèm los descentralizators de dreita, d’esquèrra, del centre o ecologista que vòlon una societat mai resilienta, amb una mai granda produccion locala. Se non dison pas grand causa de la plaça per la diversitat lingüistica en França, es que pas grand monde o lor demanda.
Es al monde artistic, associatiu, politic o ciutadan d’Occitània de pausar la question de la lenga occitana.
Òc, aprèp la crisi del coronavirus, volèm bastir una societat mai resilienta, mai locala, mai ecologista, mai justa amb una economia renovelada, mas volèm tanben una plaça renovelada per la lenga occitana.
E, avèm ja d’espleits per o faire: escòla, teatre, musica, diccionari, espleits informatics, web-TV, ràdios e mai lo Jornalet.
Ensems, podèm temptar de mudar la societat de consum descabestrada d’abans lo coronavirus, mas cal que l’occitan aja sa plaça.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Òc-ben, caldrà que l'occitan aja sa plaça. Pr'aquò, l'Estat providéncia aurà de far bravament d'estalvis pr'amor d'aquela crisi de la Covid 19 qu'es a costar fòrça car. E a qual demandaràn de far aqueles estalvis ? Als "pichons" coma nosautres, a la cultura, als associatius,... Anam assitir a un replec identitari franco-francés, nacionalista blau-blanc-roge jos cobèrt de "valors republicanas" e totjorn amb aquel espaurugal qu'es Euròpa. Solide que se caldrà batre e que serem pas la prioritat, nosautres Occitans. Se volèm contunhar d'existir, se caldrà batre TANBEN per l'occitan dins l'Educacion Nacionala, per l'occitan dins lo servici public de l'audiovisual,... Poirem pas demorar entre nosautres fòra de la societat. De segur que serà de mal far amb aquel govèrn, tanplan coma amb l'esquèrra nacionalista francimanda de Mélenchon o Polony,... Probable que se'n caldrà veire mas avèm pas la causida se volèm pas crebar !!
Per l’ecologista Yannick Jadot, caldrà a l’encòp reparar la societat, salvar los emplecs e las entrepresas, e organizar l’indispensabla transicion ecologica. Per l’ecologista Yannick Jadot, caldrà a l’encòp reparar la societat, salvar los emplecs e las entrepresas, e organizar l’indispensabla transicion ecologica.
Mas Jadot se trufa de tot lo mond : Es impossible d'èsser liberal e ecologista. La produccion a escala industriala e consumerista es radicalament incompatibla amb la presa en consideracion decisiva de las donadas scinetificas per salvar la planèta e la santat publica.
Non i a cap ecologia possibla dins las leis del mercat. Ni mai, ni mens.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari